مجلس امید و ناامیدی شهرها
حامد فوقانی/خبرنگار
2سال و 8ماه پیش بود که مردم بازهم با حضور میلیونی خود و با هزاران امید، پای صندوق‌های رأی رفتند تا نمایندگان خود را در مجلس شورای اسلامی انتخاب کنند. بی‌شک آن هنگام، شهروندان در کنار انتظارات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، منتظر بودند تا با تغییر نماینده‌ها، طرح‌هایی دنبال شود که به گفته کارشناسان امر چاره اصلی باز شدن گره مشکلات شهرها به‌حساب می‌آمدند. با وجود این اما در مجلس دهم نیز تاکنون همان راه در مورد شهرهای کشور پیموده شده که پیش از آن طی می‌شد. با چنین حسابی، آش همان است و قصه همان.
مجلس دهم طی حدود 2سال و نیم فعالیت خود، در ورطه آزمون‌های مختلفی قرار گرفت که از کنار برخی بی‌توجه عبور کرد. حالا اما در آزمونی دیگر قرار گرفته؛ آنگونه که یا دست شهرها را برای کنار زدن مشکلاتشان بگیرد یا بگذارد سختی‌های مدیریتی بیشتر شوند و غول تنگناهای مالی بزرگ‌تر. یکی از مهم‌ترین امتحانات مجلس درباره کلانشهرها بدون تردید اوایل هفته آینده رقم می‌خورد. به‌طوری که روز یکشنبه کمیسیون شوراها و امور داخلی بررسی طرح استفساریه قانون اصلاح قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان در مورد بازنشستگی شهرداران کلانشهرها یا ادامه فعالیت آنان را در دستور کار قرار می‌دهد. این در حالی است که محمدعلی وکیلی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی اعلام کرده نظر مجلس برای زمان پایان خدمت مدیران بازنشسته ۱۵آذرماه است؛ یعنی با فرصت قابل توجهی که وجود دارد، همچنان باید بررسی شود که آیا سیدمحمدعلی افشانی و قاسم تقی‌زاده خامسی و داوود تاجران و دیگر شهردارانی که بر کرسی شهرداری‌های شهرهای بزرگ تکیه زده‌اند، می‌توانند شهردار شهرشان باقی بماند یا خیر.
درباره استفساریه هنوز رأی‌گیری نشده
در این میان و درحالی‌که علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران از ادامه تلاش‌ها برای حفظ افشانی به‌عنوان شهردار تهران خبر داده، دیگر عضو شورا پیشنهادی را ارائه کرده است؛ پیشنهادی که به فرایند اتخاذشده برای انتخاب شهردار جدید برای پایتخت ارتباط پیدا می‌کند. حجت نظری گفته: «پیشنهاد می‌کنم در درجه نخست، تا تعیین تکلیف استفساریه مجلس فرایند انتخاب شهردار متوقف شود. در ادامه، در صورت عدم‌اقبال مجلس به مستثنی‌شدن شهردار، از ظرفیت زنان و جوانان در 5گزینه نهایی به‌طور ویژه بهره‌گیری شود.» محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراهای مجلس هم نکته جالب دیگری را بیان کرده است. او گفته: «فوریت استفساریه مربوط به مستثنی‌کردن شهرداران از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در صحن علنی رد شده اما هنوز درباره خود استفساریه رأی‌گیری در صحن صورت نگرفته است. »
آسیبی که متوجه همه است
اگر در بر همان پاشنه بچرخد و نظر مجلس در مورد قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان و شهردار تهران تغییر نکند، شوراهای شهر کار فشرده‌ای را برای انتخاب شهردار جدید خواهند داشت. در این بین، تغییرات مدیریت شهری می‌تواند آسیب‌هایی را رقم بزند که محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگو با همشهری اینطور معنایشان کرده است: «نمایندگان مجلس با آگاهی و در نظر گرفتن تمامی جوانب، قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان را تصویب کرده‌اند. اما نباید از یاد برد که تهران اکنون در شرایط ویژه‌ای قرار دارد. از یک طرف با اجرای قانون و در برگرفتن شهردار تهران، به فاصله کوتاهی باید شهردار جدید انتخاب شود که این خودبه‌خود آسیب‌زاست. از طرفی آقای افشانی رایزنی‌های خوبی برای تامین منابع مالی مورد نیاز به‌خصوص در زمینه تکمیل خطوط مترو و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی هم با دولت و هم مجلس داشته که با رفتن او معلوم نیست سرنوشت آنها چه شود.»
مالیات بر ارزش افزوده مسکوت ماند
مجلس موضوعات دیگری در رابطه با شهرها را هم مسکوت گذاشته که تاکنون اثرات منفی قابل توجهی روی شهرداری‌ها گذاشته‌اند. لایحه مدیریت یکپارچه شهری یکی از آنهاست؛ با وجود اینکه مجلسی‌ها همراه با کمیسیون خاص دولت باید هرچه زودتر مشخص کنند که وظایف به چه صورت به مدیریت شهرها واگذار می‌شود. این لایحه بار اجرایی دولت‌ها را سبک کرده و باعث جلوگیری از موازی‌کاری و هدررفت منابع می‌شود. این درصورتی است که مجلس آزمون لایحه «مالیات بر ارزش افزوده در شهرها» را هم پیش‌رو دارد که مجید فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا درخصوص آن توضیح داده است: «طبق لایحه‌ای که دولت به مجلس ارسال کرده تا مالیات بر ارزش افزوده ساماندهی شود، عملا سهم مالیات بر ارزش افزوده شهرداری‌ها به‌شدت کاهش یافته است و این می‌تواند شهرداری‌ها را در اداره اموراتشان با مشکلات جدی مواجه کند.» فراهانی در عین حال خبر داده که با حضور مرتضی الویری، رئیس شورای‌عالی استان‌ها و جمعی از نمایندگان شورای شهر تهران با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس جلسه‌ای را درخصوص این لایحه و تأثیرات مخفی‌اش بر اداره شهر برگزار کرده‌اند و قرار شده لایحه فعلا مسکوت بماند. او گفت: «از آنجایی که لایحه مدیریت یکپارچه شهری به‌عنوان «لایحه مادر» در دولت در حال بررسی است نتیجه گرفتیم این لایحه مالیات بر ارزش افزوده مسکوت بماند.»
ورود فراکسیون امید به موضوع انتخاب شهردار
درحالی‌که امید می‌رفت فراکسیون امید تلاش‌های خود را برای حفظ شهردار فعلی تهران دنبال کند ولی خبر رسیده که مجمع نمایندگان تهران و فراکسیون امید مجلس قصد دارد برای انتخاب شهردار با اعضای شورای شهر رایزنی داشته باشد. محسن علیجانی، یک عضو شورای مرکزی فراکسیون امید در این ارتباط گفت: «مجمع تهران به‌صورت مستقیم به موضوع انتخاب شهردار ورود نمی‌کند اما احتمالا نشست مشترکی بین هیأت‌رئیسه مجمع تهران و هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران و شورای‌عالی سیاستگذاری برای انتخاب نهایی شهردار تهران تشکیل می‌شود.»
