خراسان رضوی
صبح نیشابور
امسال سایت گردشگری معدن و موزه ملی تخصصی فیروزه در شهرستان نیشابور ایجاد می‌شود
فاطمه رجب‌زاده/مشهد - خبرنگار
در همسایگی امواج آرام‌بخش سنگ دلربا، غروب روستا چه زیبا می‌گذرد. آسمان تیره شده و اینجا در خانه محمد آقا، آبی فیروزه‌ای، چشم را نوازش می‌دهد. امشب چه خوشحال است، انبوهی خاک و سنگ می‌ریزند جلو در خانه‌اش. چه اشتیاقی دارند اهل خانه. تلی از گنج است انگار، ذره به ذره‌اش را می‌جورند تا تکه‌های فیروزه رخ بنماید. اینجا نان همه فیروزه‌ای است. اهالی از معدن و حتی باطله‌هایش سهم دارند. آنها دل به فیروزه خوش دارند در معدن ثروتمند فیروزه (فیروزه تا سال 86 یکی از شهرهای نیشابور محسوب می‌شد و از آذر این سال به شهرستان ارتقا پیدا کرد) که نظیر ندارد؛ رد پایی سبز - آبی که معدن‌کاران را تا عمق 95 متری برده است. هرچند هراسان می‌شوی که پایان این گنج کجاست؟
قلب فیروزه‌ای زمین
وقتی مدیر کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی از ذخیره 8 هزار تنی معدن بی‌نظیر فیروزه می‌گوید، خیالت راحت می‌شود. راضیه علیرضایی ذخیره این معدن را ۸ هزار تن اعلام می‌کند و به همشهری می‌گوید: از این معدن سالانه ۴۰ تن فیروزه استخراج می‌شود.
وی با بیان این‌که حدود ۵ کیلومتر تونل در معدن شهرستان فیروزه ایجاد شده و هم‌زمان با استخراج، عملیات اکتشاف هم در حال انجام است، می‌افزاید: ۱۶۰ نفر در این معدن کار می‌کنند و حقوق می‌گیرند و از سوی دیگر، درآمد اغلب ساکنان شهرستان فیروزه از این معدن و فراوری این سنگ گرانبها تامین می‌شود.
فیروزه بی‌بدیل
از نظر او عامل تفاوت فیروزه نیشابور با دیگر فیروزه‌ها سختی بالا و رنگ زیبای آن است؛ 2 شاخصی که در هیچ یک از انواع دیگر فیروزه در ایران و جهان وجود ندارد. اروپایی‌ها و تجار عرب خواهان این فیروزه مرغوب هستند و صادرات آن هم رونق خوبی دارد.
عنوان پایتخت فیروزه جهان به نام شهرستان فیروزه ثبت شده است. البته که این سنگ گرانبها با تاریخ دیار نیشابور عجین است، اما از زمان ارتقای منطقه فیروزه به شهرستان، به عنوان ساختار هویتی این شهرستان شناخته می‌شود و از این رو برنامه‌ریزی‌هایی در حوزه‌های مختلف برای افزایش ارزش افزوده این سنگ گرانبها در منطقه انجام شده است.
شهر در دست مردم
سرپرست فرمانداری فیروزه در این باره به همشهری می‌گوید: برای بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت اقتصادی سنگ با ارزش فیروزه، کارگاه‌های فیروزه‌تراشی در حوالی معدن و مبدا تولید در حال راه‌اندازی و افزایش است و نمایشگاه‌های ویژه عرضه برای افرادی که می‌خواهند فیروزه مرغوب خریداری کنند در همین منطقه برپا شده و می‌شود. در مرکز شهرستان هم شرایط برای عرضه فیروزه مرغوب و اصیل که همان فیروزه نیشابوری است فراهم شده تا این سنگ مرغوب با اطمینان کامل به دست گردشگران برسد.
برکت فیروزه، این آبی زیبا، برای اهالی روستای همسایه معدن آن‌قدر بوده است که ابوالفضل حکیم‌پور می‌گوید: یک نفر بیکار هم در روستای فیروزه‌نشان نداریم.معدن تا سال ۸۴ در دست دولت بود، اما پس از آن به شرکتی شامل اهالی روستای فیروزه برای ۲۵ سال سپرده شد تا ثروت فیروزه در خانه صاحبانش بدرخشد.
موزه‌ای برای فیروزه
هر چند کمی دیر اما این روزها مسئولان تصمیم دارند کلکسیون جاذبه‌های فیروزه را کامل‌تر کنند. سرپرست فرمانداری فیروزه درباره این تصمیم توضیح می‌دهد: برای ایجاد موزه تخصصی فیروزه، باغ نشاط که یکی از بهترین باغ‌های ایرانی شرق کشور محسوب می‌شود، در نظر گرفته شده و قرار است اولین موزه تخصصی فیروزه کشور در عمارت مرکزی این باغ راه‌اندازی شود. احیای عمارت مرکزی باغ در مراحل پایانی است. باغ نشاط در 2 کیلومتری شهر فیروزه و از کانون‌های گردشگری این شهرستان است. به گفته حکیم‌پور، اعتباری برای تکمیل موزه نیاز است که با مشارکت اداره کل میراث فرهنگی و فرمانداری تامین و امسال یا اوایل سال آینده درهای موزه فیروزه‌ای باز می‌شود.
را ه سرای فیروزه
راه دسترسی معدن اما هنوز استانداردهای لازم را ندارد. سرپرست فرمانداری فیروزه می‌گوید: تا روستای معدن حدود دو و نیم کیلومتر جاده دسترسی وجود دارد که بهسازی آن مورد اختلاف اداره‌های کل راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت بود. چون جاده اختصاصی معدن تلقی می‌شد و وظیفه بهسازی آن با سازمان صنعت، معدن و تجارت بود، سرانجام به دنبال پیگیری نمایندگان مجلس با تأمین اعتبار بهسازی این جاده از منابع مالی وزارت صنعت، معدن و تجارت موافقت شد و این کار امسال آغاز می‌شود. البته فعلا جاده فعلی قابلیت تردد دارد.
«فیروزه» ملی می‌شود
در کشور با توجه به برخورداری از صنایع دستی فاخر، حدود ۱۳ شهر ملی داریم. مدتی است مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی هم درصدد است شهر دیگری را به این تعداد بیفزاید. او می‌خواهد با تکیه بر شاخصه فیروزه، شهر فیروزه را به عنوان شهر ملی به ثبت برساند. ابوالفضل مکرمی‌فر به همشهری می‌گوید: فیروزه نیشابوری در دنیا جایگزین ندارد و با توجه به این شاخصه در حال تکمیل پرونده ثبت ملی شهر فیروزه هستیم؛ شهری که معدن این نوع مرغوب فیروزه در پیشانی‌اش می‌درخشد.
میراث فرهنگی استان برای ایجاد موزه تخصصی فیروزه هم سنگ تمام گذاشته است. به گفته این مسئول، اگر فضای مورد نیاز در باغ تاریخی شهر فیروزه تکمیل شود و در اختیار این اداره کل قرار گیرد اعتبار ایجاد موزه و سنگ‌های قیمتی آن تامین می‌شود. سنگ‌های قیمتی و خاص فیروزه نیشابوری، سنگ خام فیروزه، فیروزه دیگر نقاط کشور چون کرمان و انواع این سنگ در کشورهایی چون آمریکا در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد تا تفاوت این نوع مرغوب با دیگر انواع آن مشخص شود.
سفر به عمق معدن آبی
مکرمی‌فر تا عمق معدن فیروزه رفته است. او می‌گوید: این معدن بسیار زیباست و می‌تواند به عنوان جاذبه گردشگری تقویت شود. به این منظور با مسئولان شرکت تعاونی روستای معدن مذاکراتی را برای ایجاد یک سایت گردشگری در این مکان آغاز کرده‌ایم.
او توضیح می‌دهد: هدف ما ایجاد یک سایت موزه در خود معدن است. در این جاذبه ژئوتوریستی ۱۸۰۰ متر ریل‌گذاری می‌ِشود که تا ۹۵ متر به عمق می‌رود. البته این ریل برای رفت و آمد معدن‌کاران است، اما چون زیرساخت‌های لازم مثل آب و برق و غیره در معدن وجود دارد، می‌توان با تامین واگن‌های مناسب، اسباب سفر گردشگران را به داخل این معدن بی‌نظیر فراهم کرد.
مکرمی‌فر ادامه می‌دهد: هرچند تورهای گردشگری محدودی با همکاری بخش خصوصی به این روستا و معدن فیروزه تشکیل شده و برخی علاقه‌مندان غنای این زیبایی را دریافته‌اند، اما تاکنون شرایط برای سفرعموم گردشگران به این معدن زیبا فراهم نشده است. این برنامه در حال پیگیری است و به نتایج خوبی رسیده و انتظار می‌رود امسال عملی شود. با اجرای این برنامه، گردشگری تا عمق معدن فیروزه گام خواهد گذاشت.
وی با بیان این‌که طرح گردشگری معدن تهیه و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ارسال شده است، تصریح می‌کند: سرمایه‌گذار این طرح همان شرکت بومی روستاست و پس از تایید سازمان، کار ویژه‌ای در حوزه اقتصادی گردشگری شروع خواهد شد تا رونق ژئوتوریسم در فیروه، سفره فیروزه‌نشینان را سبز کند.
اقتصاد گردشگری، تحفه نیشابور را در جغرافیای «فیروزه» درخشان‌تر خواهد کرد اگر مسئولان بتوانند آن‌طور که می‌گویند، پای گردشگران را به این دیار باز کنند و در حفظ این سنگ گرانبها دریغ نورزند.
در همینه زمینه :
