نه به خودرومحوری!

محمد درویش
فعال محیط زیست

باید شهرهایی بر مبنای آموزه‌ زیست‌محوری طراحی کنیم و به خودرومحوری چراغ قرمز نشان بدهیم. اگر بخواهیم مقایسه‌ای کنیم بین خودروهای هیبرید و پلاگین هیبرید با خودروهای بنزین‌سوز، مشخص است که آن خودروها طبیعتا برتری دارند اما ما در مورد شهری مثل تهران صحبت می‌کنیم که الان تعداد خودروهایی که در معابر عمومی آن در حال تردد هستند به گزارش معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران 6برابر ظرفیت معابرش است. فرض کنیم اصلا همه خودروها پلاگین یا صددرصد برقی باشند، آیا مشکل ترافیک در تهران حل می‌شود؟ مشکل ترافیکی که بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه تهرانی را نابود می‌کند.

روزانه بیش از ۲۰ میلیون ساعت از وقت تهرانی‌ها در ترافیک تلف می‌شود. خود این ترافیک و کندی حرکت مشکلات مختلف اجتماعی ایجاد کرده است. الان اگر دنیا به جای اینکه به سمت خودروهای برقی برود به سمت تغییر رفتار شهروندان می‌رود تا آنها داوطلبانه استفاده از خودروهای شخصی را در رفت و آمدهای درون شهری کنار بگذارند و از دوچرخه استفاده کنند، پیاده بروند یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند، به خاطر همین مسئله است. به خاطر این است که اصولا ما با خودرو نمی‌توانیم تردد ایمن و آسان در شهرها را حل کنیم و مدام هم این مسئله هزینه‌های بیشتری را ایجاد می‌کند از بحث پارکینگ گرفته تا بحث‌های دیگری که وجود دارد.
در کشوری مثل ما که برقش از نیروگاه‌های حرارتی و سدهای برقابی تأمین می‌شود که به شدت آلوده‌کننده محیط زیست و مصرف‌کننده آب و انتشاردهنده گازهای گلخانه‌ای هستند، ما اگر حتی تمام خودروهایمان را هم برقی کنیم مشکلی را رفع نمی‌کند و فقط آلودگی‌ها را از درون شهرها به بیرون شهرها برده‌ایم و برق همچنان در نیروگاه حرارتی تأمین می‌شود. ما در صورتی می‌توانیم به سمت استفاده از خودروهای برقی برویم که برقمان هم خورشیدی باشد یا از طریق انرژی بادی، زمین‌گرمایی یا جزر و مد باشد. تا موقعی که این اتفاق نیفتاده، این مسئله هم مشکلی را حل نمی‌کند.

اخیرا پژوهش جالبی هم در لندن انجام شد که نشان می‌داد خود خودروهای برقی به خاطر سیستم‌های ترمزشان و ذرات کوچک‌تر از ۲میکرونی که در فضا پراکنده می‌کنند، همچنان خودروهای آلاینده‌ای محسوب می‌شوند و اینطور نیست که آنها هم صد در صد خودروهای پاکی هستند. اینها ملاحظاتی است که باید در نظر بگیریم و بهتر است که حالا که می‌خواهیم از خودروهای بنزین‌سوز و گازوئیل‌سوز فاصله بگیریم، گزینه بهتر را انتخاب کنیم و شهرهایی بر مبنای آموزه‌ زیست‌محوری طراحی کنیم و یک بار برای همیشه به خودرومحوری چراغ قرمز نشان بدهیم، به گسترش حمل و نقل ریلی با کیفیت خوب در سطح زیرزمینی بپردازیم، اتوبوس های بی آر تی را تقویت کنیم، مسیرهای ایمن برای دوچرخه‌سواری طراحی کنیم، مسیرهای جذاب برای پیاده‌روی طراحی کنیم و به این ترتیب مشکل زیستن در کلانشهرهای ایران را برای همیشه حل کنیم.