دانشمندان دربرابر‌سیاستمداران
محمد کرباسی- دبیر گروه دانش و فناوری
اگر در تاریخ جهان محققان و دانشمندان مسئول ساخت، آزمایش وصدور مجوز برای دارو و واکسن بوده‌اند، حالا در عصر کرونا این سیاستمداران و حاکمان در گوشه و کنار جهان هستند که از هر ابزاری برای زودتر رسیدن به آنچه نوشداروی جهان خوانده می‌شود استفاده می‌کنند.
همین مسئله باعث شده که ۹شرکت عمده تولیدکننده دارو در «میثاقی تاریخی» اعلام کنند که در تولید واکسن متعهد به استانداردهای علمی و اخلاقی هستند و به هیچ عنوان این معیارها را زیر پا نمی‌گذارند.
طی روزهای اخیر در کشورهای مختلف جهان این سیاستمداران بوده‌اند که تلاش کرده‌اند پشت فرمان تولید واکسن بنشینند.
در آمریکا دونالد ترامپ در خیزی انتخاباتی همه دستگاه‌ها و نهادها را تحت فشار قرار داد، واکسن کرونا تا قبل از سوم نوامبر، روز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آماده شود.
در روسیه مقام‌های این کشور نخستین محموله واکسن اسپوتنیک پنج را توزیع عمومی کرده‌اند و می‌گویند که این واکسن که هنوز مرحله سوم آزمایش کلینیکال خود را پشت سر نگذاشته، در مناطق مختلف توزیع می‌شود. توزیع عمومی در حالی صورت می‌گیرد که روس‌ها در تلاش برای طی کردن همزمان مرحله سوم آزمایش هستند.
در چین هم وضعیت مشابهی در جریان است و چند شرکت ازجمله سینووک در تلاش هستند تا واکسن‌های خود را با دور زدن روندهای معمول علمی هر چه سریع‌تر به بازار جهانی برسانند.
طبیعی است زمانی که همه کشورها حتی آمریکا به‌خاطر کووید- 19تحت فشارهای اقتصادی و اجتماعی شدید هستند دست به هر کاری برای خروج از این وضعیت بزنند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، شرکت‌های دارویی اما در تقابل با سیاسیون اعلام کرده‌اند که مبانی علم و دانش را زیر پا نمی‌گذارند و تا زمانی که از ایمن بودن و تأثیر واکسنی مطمئن نشوند حاضر به تولید انبوه و توزیع عمومی آن نخواهند بود.
شرکت‌های آسترا زنکا، جانسون‌اند جانسون، بیونتک، گلاکسو اسمیت کلاین، فایزر، مرک، مادرنا، سانوفی و نوواواکس از امضا‌کنندگان این میثاق هستند.
توقف آزمایش یک واکسن
اعلام ایستادن علم در برابر سیاسی‌کاری دولت‌ها و حاکمان در حالی صورت گرفته که شرکت داروسازی آسترا زنکا و دانشگاه آکسفورد اعلام کرده‌اند که به‌خاطر بروز واکنش منفی در یکی از داوطلبان، آزمایش واکسن تولیدی خود را به‌طور موقت متوقف کرده‌اند. مرحله اول و دوم آزمایش این واکسن موفقیت‌آمیز بود، اما در فاز سوم آزمایش انسانی تزریق این واکسن باعث بروز بیماری‌ای نامشخص در یک فرد تحت آزمایش شده است. هر چند محققان آکسفورد این مسئله را روالی طبیعی دانسته‌اند اما بار دیگر این مسئله اهمیت فاز سوم آزمایش انسانی را گوشزد می‌کند. فاز سوم آزمایش انسانی یک واکسن به‌عنوان طولانی‌ترین مرحله برای تزریق واکسن به جمعیتی گسترده از نژادهای مختلف و تحت نظرگرفتن آنها شناخته می‌شود. واکسن ساخت محققان آکسفورد به‌عنوان مثال در این مرحله قرار بود به 30هزار نفر در آمریکا، انگلیس، برزیل و آفریقای جنوبی تزریق شود.
این همان مرحله‌ای است که حدود یک‌سال نیاز به زمان دارد و برخی کشورها به‌خاطر سیاست‌های خودشان حالا در تلاش برای دور زدن آن هستند.
این احتمال اما وجود دارد با بهبود فرد بیمار آزمایش‌های آکسفورد از سر گرفته شود، اما باید در تحقیقات مستقل علت این واکنش بدن به اثبات برسد.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی حدود ۱۸۰واکسن آزمایشی در سراسر جهان در حال مطالعه هستند. بیشتر از 5 مورد آنها به مرحله سوم آزمایش انسانی رسیده‌اند، اما هیچ واکسنی هنوز نتوانسته مجوز‌های پزشکی لازم را دریافت کند.
۹شرکت بزرگ تولید داروی جهان در میثاق‌نامه خود هر چند احتمال استفاده اضطراری واکسن را رد نکرده‌اند، اما می‌گویند هر نوع واکسنی که قصد تولید آن را داشته باشند باید روند و مراحل استانداردها و آزمایش‌های لازم و گسترده خود را پشت سر بگذارد.
مشخص است که هر شرکتی که بتواند زودتر از دیگران واکسن کووید- 19 را به بازار عرضه کند به‌خاطر وسعت این بیماری به سود کلانی دست پیدا خواهد کرد که می‌تواند اقتصاد یک کشور را متحول کند. اینجاست که مرز‌های اخلاق علم خودنمایی می‌کند و حالا همه مردم جهان نگاه‌شان به تعهد و وجدان دانشمندان است.
در همینه زمینه :
