رونق نوروزی در بازار گلفروشان

مائده امینی/ خبرنگار

وانت‌بارها از ساعت 4صبح کم‌کم به بلوار «زمزم» می‌رسند تا بار گل و گیاه‌شان را تحویل دهند. غرفه‌داران هم عقربه ساعت به 5نرسیده شاخه‌های رنگارنگ رز، مریم، لیلیوم و... را در آب گذاشته و کسب وکار خود را شروع می‌کنند؛ اینجا امسال هم بیشتر از هر بازار دیگری بوی عید می‌دهد. یکی، 2ساعت بعد از گرگ و میش صبح کم‌کم همه کسبه به بازار رسیده‌اند؛ از کارگران چرخی گرفته تا گلدان‌فروش‌های پشت بازار.

تنها چندروز به تحویل سال مانده اما از چندصدمتری این چهار‌راه رنگارنگ دیگر جای پارک پیدا نمی‌شود. مردم محلی که در ایام عادی سال هفته‌ای یکی، دوبار برای خرید گل به بازار می‌آیند می‌گویند شب عیدها اینجا غلغله است. محمد توضیح می‌دهد: «شب عیدها اینجا جای سوزن انداختن نیست. کسبه هم از این شلوغی استفاده می‌کنند و هر دسته‌گل را بین 5 تا 20هزار تومان گران‌تر از روزهای دیگر می‌فروشند. چرا راه دور می‌روی؟ همین کارگر چرخی‌ که با 2تا 5هزار تومان بار شما را در ایام عادی جابه‌جا می‌کند، در روزهای پایانی اسفند با کمتر از 10هزار تومان کاری برای‌تان انجام نمی‌دهد.» ساعت حوالی 9شده و ترافیک انسانی، روند خرید و حرکت در بازار را کند کرده است. همه‌جور گلی با همه قیمتی پیدا می‌شود. دسته‌های 20تایی رز که پرفروش‌ترین نوع گل در بازار است از 15هزار تومان تا 160هزار تومان قیمت‌گذاری‌شده و هرکس برای قیمت خود علتی دارد. بازاری که روزی قرار بود مایحتاج گلفروشان سطح پایتخت را تأمین کند، امروز تبدیل به بزرگ‌ترین گلفروشی پایتخت شده است.

شلوغی‌های الکی

وارد سالن یک می‌شوم. سالن‌ها شلوغی محوطه اصلی بازار را ندارند. می‌پرسم لیلیوم‌های صورتی چند؟ پیرمرد جواب می‌دهد: از 25هزار تومانی دارم تا 75هزار تومانی. تخفیف هم می‌دهم.

تا حرف از شلوغی و رونق بازار گل در شب‌ عید می‌زنم، پیرمرد فروشنده می‌گوید: شلوغ الکی است خانم؛ مثلا یک خانواده چهارنفره برای خرید ماهی به بازار گل می‌آید. من که از کاسبی شب عیدم راضی نیستم. او ادامه می‌دهد: به‌طور میانگین بین 10تا 20درصد گل‌هایم تبدیل به دور‌ریز می‌شوند. شب عید که نباید دور‌ریز داشته باشد. هر سال قدرت خرید مردم پایین‌تر از سال گذشته می‌شود.

غرفه‌دار بغلی که تمام این مدت ساکت نشسته، می‌گوید: این آقا شاید فقط غرفه‌دار باشد اما من خودم تولید‌کننده‌ام. قیمت‌ نهاده‌های تولید بالا رفته. به ما می‌گویند که چرا تک‌فروشی می‌کنی. کدام تولید‌کننده بدون تک فروشی و بدون حمایت دولت، از پس هزینه‌های سرسام‌آور تولید برمی‌آید؟

غرفه‌داران سمت غربی هم حرف‌های مشابهی می‌زنند. یکی از آنها می‌گوید: وقتی می‌گوییم بازار خراب است؛ یعنی خراب است. این شلوغی‌ها که می‌بینید الکی است. آن دسته لیلیوم را ببینید، 25هزار تومان برای فروش گذاشتم اما 22هزار تومان برای باغدار تمام‌شده است. این یعنی بازار خراب است. قبل از عید زمان طلایی ماست. در سال‌های گذشته مردم در یک هفته مانده به نوروز گل را جارو می‌کردند اما الان فقط قیمت می‌گیرند و می‌روند.

گرانی‌های شب عیدی

نه فقط بازار گل، این روزها سراغ هر بازاری بروی قیمت‌ها چند برابر شده است. یک بسته رز 20تایی به 160هزار تومان هم می‌رسد. سبزه‌ها بین 5تا 15هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند و هر یک ماهی قرمز به قیمت 5هزار تومان هم رسیده است. گرانی‌های شب عید در بازار گل کلید خورده است.

کسبه بازار گل محلاتی می‌گویند که تعیین قیمت دست ما نیست. پیرمرد گلفروش در این‌باره توضیح می‌دهد: ما قیمت‌ها را بالا نمی‌بریم. قیمت‌ها در بازار گل تماما با عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. او که امروز از شهرستان محلات برایش رز و مریم تازه رسیده، می‌گوید: گل مثل قمار است. خیلی‌ها سرمایه‌شان را توی این کار خواباندند و ضرر کردند. احمدی، تولیدکننده دیگری است که علت گرانی‌های شب عید در بازار گل را فرهنگی می‌داند.  او توضیح می‌دهد: مردم ما در طول سال گل نمی‌خرند و صرفا در روزهای مناسبتی سراغ این بازار می‌آیند. طبیعتا ما هم مجبوریم خلأ تمام سال را در مناسبت‌ها جبران کنیم.

هزینه تولید بالاست

محمد تولید‌کننده‌ای در خمین است. او می‌گوید: برای تاسیس گلخانه باید بین 200میلیون تا 4میلیارد تومان سرمایه داشته باشی که حداقل 6‌ماه آن را بخوابانی. گلخانه حداقل باید هزار متر باشد. 50تا 150میلیون تومان فقط هزینه علم کردن اسکلت فلزی آن می‌شود. در کمترین حالت اگر 20هزار لیلیوم در هزار متر کاشته شود، با توجه به اینکه هر بذر لیلیوم 2هزار و 200تومان قیمت دارد به 44میلیون تومان سرمایه برای بذر نیاز پیدا می‌کنید. علاوه بر این هزینه‌ها، هر سال هم کارگر گران‌تر می‌شود، هم بذر و هم هزینه حمل‌ونقل.

گل نرخ ندارد

محسن عبدلی، رئیس هیأت مدیره بازار گل محلاتی می‌گوید: نمی‌توان برای گل نرخ تعیین کرد و روی آن نظارت داشت. قیمت گل کاملا عرضه و تقاضایی است. او قیمت در سطح بازار گل را قیمت مناسبی می‌داند و می‌گوید: در گلفروشی‌های سطح شهر هر شاخه گل بین 200تا 300درصد افزایش قیمت دارد؛ چرا‌که ضایعات گل بسیار زیاد است. او درباره تعداد واحدهای مستقر در بازار گل محلاتی توضیح می‌دهد: هم‌اکنون 220غرفه فروش گل شاخه‌ای، 200غرفه گل بوته‌ای، 180شاخه گل بیرونی و گلدانی و 100غرفه متفرقه در بازار گل محلاتی مستقرند. به گفته او به‌طور میانگین روزانه 3هزار و 500تردد برای بازار گل محلاتی ثبت شده که در شب عید این عدد مرز 5هزار را هم رد می‌کند.

حسنی، عضو هیأت مدیره این مجموعه می‌گوید: دخالت‌های متفاوتی در صنف ما می‌شود. هر کس که در تهران دستش می‌رسد از خود ما گل می‌خرد و بساط می‌کند دو قدم بالاتر و گران‌تر می‌فروشد. اگر قرار بود اینجا فقط عمده‌فروشی می‌شد، تولیدکننده‌های ما همه ورشکست می‌شدند.

هیچ نظارتی بر کار بازار گلی‌ها نیست

اتحادیه گلفروشان دل پری از بازار گل محلاتی دارد. شاهرخی، رئیس این اتحادیه می‌گوید: قرار نبود بازار گل محلاتی تا ساعت 4بعدازظهر باز باشد و عمده‌فروشی کند. قرار بود تولیدکننده‌ها ساعت 5صبح بارهایشان را تخلیه کنند و تا ساعت 9به مغازه‌داران به‌صورت عمده بفروشند. امروز هر غرفه را به 4تا 5نفر اجاره داده‌اند و از 500واحد تبدیل به 2هزار واحد شده‌اند. بازاری که قرار بود بازار تولیدکنندگان باشد، امروز فقط 10 الی 15درصد تولید‌کننده در آن مستقرند و بقیه دلال یا واسطه‌گر گل شده‌اند! شاهرخی می‌گوید: بیش از هزار واحد گلفروشی در سطح شهر که امید فروش‌شان به شب عید بود، امروز بی‌رونق شده‌اند و صدای اتحادیه هم به جایی نمی‌رسد.

      ایران صادر‌کننده گل‌های زینتی

کارشناسان عقیده دارند که ایران توانایی صادرات سالانه حداقل 300تا 500میلیون دلار گل‌های زینتی را دارد. با وجود این سال گذشته سهم ایران از ۲۵میلیارد دلار تجارت گل و گیاه در جهان، فقط ۶۰میلیون دلار بوده است. شاهرخی می‌گوید: براساس اعلام رسمی جهاد کشاورزی سال گذشته بیش از 1.3میلیارد شاخه گل در کشور تولید شد که ما بر این باوریم به‌طور واقعی این عدد بیش از 2میلیارد است. ایران واردات گل ندارد و کشورهای هدف برای صادرات کشور ما هم، ارمنستان، روسیه و عراق از نوع گل گلدانی و باغچه‌ای هستند.