برای حل ترافیک تهران و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی
اسکوترها به خیابان می‌آیند
دوچرخه و اسکوتر برقی، بهترین گزینه برای ترددهای شهری به‌حساب می‌آیند و سرمایه‌گذاری جدی روی آنها در دستور کار قرار گرفته است
سیدمحمد فخار _ خبر‌نگار
فروردین گذشت اما گویا دوچرخه‌های برقی به صف انتظار رفتن کرونا پیوسته‌اند. قرار بود دوچرخه‌های برقی و اسکوترها برای گذر از شیب زیاد شهر به خیابان‌های تهران وارد شوند، اما در شرایط کرونایی کدام بخش خصوصی ریسک سرمایه‌گذاری را می‌پذیرد؟ این در حالی است که چند شرکت خصوصی برای ساخت دوچرخه و اسکوتر برقی اعلام آمادگی کرده‌اند.
نخستین بار 26آذر 98بود که شهردار تهران اعلام کرد ورود اسکوتر و دوچرخه های برقی در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد. پیروز حناچی که طی 14ماه اخیر، جانی تازه به پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو داده، درخصوص استفاده از اسکوتر و دوچرخه برقی در کلانشهر تهران گفت: «ورود اسکوترها و دوچرخه‌های برقی به شهر تهران در دستور کار قرار دارد.» شهردار تهران که بارها مسیر منزلش در غرب تهران تا ساختمان محل کارش در خیابان بهشت را رکاب زده، تأکید کرده که همه تهران را نمی‌توان با دوچرخه طی کرد اما می خواهند شرایطی را فراهم کنند که تردد با دوچرخه آسان شود. در این میان خبر می‌رسد که اسکوترها و دوچرخه‌های برقی با کمی شارژ مالی، راهی خیابان‌های شهر می‌شوند.
مشکلات به صف
آلودگی هوا و ترافیک، 2 چالش اصلی کلانشهر تهران است که از بهمن 98، ضلع سومی به نام ویروس کرونا نیز مزید بر علت شده تا دوچرخه، عیاری مهم در ترددهای شهری پیدا کند. البته از سال 97با اجرای ایده بیدود و دوچرخه اشتراکی، بخش اندکی از نیاز شهروندان به این وسیله تامین شد اما هنوز هیچ حمل‌ونقل پاکی برای غلبه بر شرایط جغرافیایی پایتخت وجود ندارد یا اگر هست، بسیار اندک و انگشت‌شمار است. در چنین شرایطی استفاده از دوچرخه برقی و اسکوتر، بهترین گزینه برای ترددهای شهری است و باید برای آن سرمایه‌گذاری جدی صورت گیرد. براساس وعده مسئولان قرار بود از فروردین امسال دوچرخه‌های برقی با مشارکت بخش خصوصی به تهران بیایند، اما کرونا و عدم‌استقبال سرمایه‌گذاران برای تأمین هزینه‌های زیاد این وسیله، چالش‌هایی جدی در راه اجرای ایده دوچرخه‌های برقی است.
در روزهای قرنطینه، استفاده از دوچرخه‌های بیدود با کاهش زیادی مواجه شد اما اکنون نسبت به آن روزها استفاده شهروندان 3برابر افزایش یافته است. مدیر سیستم‌های حمل‌ونقل پاک سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: «در پی بازگشایی صنوف و مراکز تجاری از 23فروردین، تعداد دوچرخه‌های شخصی در شهر افزایش یافته است. شهروندان هم از نظر تفریحی، ورزشی و هم به‌عنوان یک وسیله نقلیه با توجه به محدودیت‌هایی که در استفاده از حمل‌ونقل عمومی و فاصله‌گذاری اجتماعی وجود دارد، به سمت استفاده از دوچرخه گرایش بیشتری پیدا کرده‌اند.» یعقوب آزاده‌دل می‌افزاید: «البته امیدواریم مانند سایر شهرها اطلاع‌رسانی و تبلیغات بیشتری برای استفاده هرچه بیشتر مردم از دوچرخه، صورت گیرد. تعداد افرادی که از دوچرخه‌های اشتراکی بیدود استفاده می‌کردند در روزهای بارانی کاهش یافت اما در روزهای اخیر رشد صعودی داشته است. البته در ایام نوروز و روزهایی که بر خانه ماندن تأکید می‌شد نیز استفاده از دوچرخه‌های بیدود با کاهش مواجه شد، اما اکنون نسبت به آن روزها استفاده شهروندان 2 تا 3 برابر افزایش یافته است.» تهران هم‌اکنون 2هزار دوچرخه اشتراکی دارد. شهرداری تهران طبق یک برنامه قرار است تسهیلاتی به کارمندان ادارات و سازمان‌ها، دانشجویان و دانش‌آموزان 4منطقه مرکزی شهر تهران ارائه دهد تا متقاضیان بتوانند براساس آن با تخفیف بیشتر از دوچرخه‌های اشتراکی بیدود استفاده کنند. از سویی ارائه تسهیلات برای خرید دوچرخه توسط شهروندان نیز جزو برنامه‌های شهرداری تهران بوده و هست ولی به‌دلیل شیوع بیماری کرونا، فعلا شرایط اجرایی ندارد، اما احتمال دارد دوباره مطرح شود. اما برای دوچرخه یا اسکوتر برقی هنوز شرایط حضور بخش خصوصی مهیا نشده و نیاز است تا تفاهم‌های بیشتری بین آنها و مدیریت شهری شکل بگیرد.
چالش هزینه‌های بالا
هزینه‌های دوچرخه‌های برقی بالاتر از دوچرخه‌های عادی است. همچنین اجرای زیرساخت‌های شبکه دوچرخه سواری در پایتخت نیز مستلزم هزینه‌های شگفت و بسیاری است که این شبکه را با چالشی بزرگ روبه‌رو کرده است؛ برای نمونه راه‌اندازی یک مسیر 14کیلومتری دوچرخه در منطقه 2تهران براساس برآوردها به 10میلیارد تومان هزینه نیاز دارد. بدین‌ترتیب چاره‌ای نیست جز اینکه مدیریت شهری از این چرخه بیرون بیاید. در چارچوب همین باور است که مدیران شهری تأکید دارند که اگر قرار است دوچرخه‌های برقی وارد تهران شود باید بخش خصوصی ورود کند و هزینه‌ها را پرداخت کند؛ در غیر این صورت با انجام این کار مخالف هستند. چندی پیش محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در این‌باره اعلام کرد که باید بخش خصوصی درخصوص دوچرخه‌های برقی ورود کند و اینکه اگر بخواهد شهرداری ورود کند و هزینه کند مخالف هستیم، اما درصورتی که بخش خصوصی وارد شود مشکلی وجود ندارد چرا که در بخش خصوصی منافع اقتصادی دیده می‌شود و اصولی‌تر برخورد می‌کنند.
با این حال، رضا باقری، رئیس هیأت مدیره بیدود، اعلام می‌کند که برنامه‌‌شان را روی دوچرخه‌های برقی و اسکوترهای برقی تنظیم کرده‌اند. او البته تأکید می‌کند این مسئله، نیاز جامعه امروزی است. به گفته او چنین نیازی در لایه‌های مدیران شهری شکل گرفته و روی آن تمرکز کرده‌اند. باقری می‌گوید: « شاید 4 سال پیش صحبت از دوچرخه اشتراکی در تهران خنده‌دار بود، اما شهردار تهران کمپین استفاده از دوچرخه تشکیل داد و از آن استقبال شد. با وجود این، درباره ورود دوچرخه و اسکوتر برقی نمی‌توان زمان دقیقی را اعلام کرد.»
دوچرخه‌های برقی جهانی می‌شوند
اسکوترها و دوچرخه‌های برقی بهترین مشوق برای تردد هستند. این فارغ از شیب داشتن یا نداشتن معابر عمومی یک شهر است. توجه به همین نکته بوده که موجب شد برنامه‌های بلندمدت برای پل زدن میان الکتریسیته و دوچرخه در جهان شکل گیرد. در این میان پاریس از سال2015برنامه خود را برای تبدیل شدن به پایتخت دوچرخه‌سواری جهان اعلام کرد که این اقدام تا پایان2020عملیاتی خواهد شد. تاکنون اقدامات بسیاری انجام شده و اقدامات جدیدی ازجمله افزایش مسیرهای دوچرخه سواری از ۷۰۰کیلومتر به ۱۴۰۰کیلومتر با تخصیص ۶۳میلیون یورو، ۴۰میلیون یورو برای دیگر برنامه‌های دوچرخه سواری در چارچوب برنامه‌های عبور و مرور گروهی و بازسازی مسیرهای طولانی، ۳۰میلیون یورو برای احداث مسیرهای دوچرخه سواری دوبانده در تمام مسیرهایی که درآنها محدودیت سرعت ۳۰کیلومتر در ساعت تعیین شده است و ۷میلیون یورو برای ایجاد پارکینگ‌های مخصوص دوچرخه در بیش از 10هزار نقطه درنظر گرفته شده است. همچنین تا پایان امسال، 30درصد دوچرخه‌ها برقی خواهند بود. در دیگر شهرها و کشورهای اروپا نیز شرایط به نفع دوچرخه‌های برقی در حال تغییر است. در این زمینه سوئد یارانه 25درصدی برای خرید دوچرخه الکتریکی درنظر گرفته است. اسلو پایتخت نروژ نیز طرح تشویقی ۱۲۰۰دلاری برای برقی کردن دوچرخه به شهروندان ارائه داده و فرانسه یارانه ۲۰۰ یورویی برای دوچرخه برقی ارائه می‌کند. آمریکا یکی دیگر از کشورهای در حال گذر از دوچرخه عادی به دوچرخه برقی است. در سانفرانسیسکو استارتاپ دوچرخه های الکتریکی جامپ توسط اوبر خریداری شد و ۶۲۵ هزار سفر، معادل ۱.۶ میلیون مایل طی سال 2019با دوچرخه برقی انجام شده است. این در شرایطی است که اوبر پیش از این مهم‌ترین وسیله تردد خودرویی در این محدوده بود اما در صفحه نخست نرم افزار خود ابتدا پیشنهاد تردد با دوچرخه‌های «ای بایک» را می‌دهد تا نشان دهد اهمیت تردد شهری با کدام وسیله باید باشد. از طرفی دوچرخه‌های الکتریکی این روزها در تصرف یک شرکت نیستند. شرکت‌های قدرتمند نظیر کانندیل، هارلی دیویدسون، تیرک و کارمیک نیز به سرعت وارد عرصه خدمت‌رسانی دوچرخه برقی و اسکوتر به بازار آمریکا شده‌اند و در اروپا نیز رقابت آنها ادامه دارد.
