کودکان با اختلال اوتیسم گاهی هوش بالاتر از حد نرمال دارند

مریم محمدی_روانشناس

  اگرچه اختلالاتی از قبیل اختلال طیف اوتیسم و سندرم داون در طبقه‌بندی اختلالات عصبی- رشدی (فراگیر رشد) یعنی اختلال ذهنی که مشکل در عملکرد مغز است، قرار می‌گیرند ولی تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد که باعث افتراق آنها می‌شود. تفاوت این عزیزان با کودکان عادی در نیازهای خاص یا ویژه‌شان است. کودکان سندرم داون به لحاظ هوش‌بهر یا IQ دچار مشکل هستند و در طیفی از خفیف تا شدید درجه‌بندی می‌شوند؛ دارای عواطف و هیجانات بالا و مهربان. 
کودکان طیف اوتیسم از نظر درک و شناخت و عدم یکپارچگی حسی دچار مشکل هستند اما از لحاظ ظاهر فرقی با کودکان عادی ندارند و هوش‌ آنها ممکن است در حد یک کودک عادی و تیزهوش باشد. و در بین آنها کودکانی با استعدادهای منحصربه‌فرد در زمینه فناوری اطلاعات، موسیقی و نقاشی دیده شده است. 
این عزیزان ممکن است استعدادهای نهفته در زمینه هنرهای هفت‌گانه داشته باشند که بتوان آنها را از طریق آزمون‌های روان‌سنجی و استعدادیابی کشف و شکوفا کرد و ما بارها در جشنواره‌ها و مسابقات شاهد بودیم که این فرشته‌ها گوی سبقت را از کودکان عادی ربوده‌اند. 
این عزیزان به لحاظ ضعف در شناخت موقعیت (زمان و مکان) و همچنین ضعف در ارتباطات اجتماعی (سطح کلامی و غیرکلامی)، اگر از محیط بیرون و اجتماع فاصله بگیرند نه‌تنها از مشکلات‌ آنها کم نمی‌شود بلکه مشکلاتشان دوچندان خواهد شد، در صورتی که آنها از طریق یادگیری مشاهده‌ای یعنی با دیدن، توجه‌کردن و تکرار می‌توانند پیشرفت قابل‌توجهی در زمینه‌های اشاره شده داشته باشند.
عمده‌ترین مشکل این خانواده‌ها و عزیزان نگاه‌های وزن‌دار جامعه به آنهاست که در پی آن برخی خانواده‌‌ها دست به انکار اختلال یا پنهان کردن فرزند یا حتی عدم‌مشارکت و حضور فرزند خویش در جامعه می‌زنند. به نظر می‌رسد نقش رسانه در فرهنگسازی جامعه و مردم در خصوص اینگونه اختلالات بسیار پررنگ خواهد بود که می‌توان به انعکاس کلاس‌های آموزشی در قالب برنامه‌های مختلف مصور از جمله مستندها، فیلم‌های کوتاه و... با حضور متخصصین و استادان خبره دانشگاهی در برنامه‌های صدا‌و‌سیما اشاره کرد و از این مهم‌تر جلوگیری از سوءاستفاده از این عزیزان توسط افرادی که به عنوان درمانگر یا متخصص اقدام به درمان‌های غیرعلمی می‌کنند که به دنبال آن برای خانواده‌ها هزینه اقتصادی و زمانی در پی خواهد داشت و در انتها منتج به نتیجه نشده و ناامیدی و بی‌اعتمادی را به همراه خواهد داشت.