آب را گل نکنیم

اعظم محمودآبادی |قزوین-خبرنگار :

  پدیده نشست زمین به دلیل کاهش آب سفره‌های زیرزمینی در حال گسترش است. آذر امسال بود که تعداد زیادی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان بوئین‌زهرا چند روزی به جای آب زلال و شفاف، آبی گل‌آلود و کدر داشتند. اما این بار مانند اهواز و آبادان آن را نتیجه نفوذ فاضلاب به لوله‌های آب آشامیدنی ندانستند، بلکه مسئولان تغییر فشار آب در لوله‌ها در نتیجه فرونشست زمین را عامل اصلی این پدیده عنوان کردند. 

بحران به روایت آمار

یک عضو هیات علمی دانشگاه بوئین‌زهرا از وجود 2 هزار و 500 چاه غیرمجاز در قزوین خبر می‌دهد که 4 برابر حجم پیش‌بینی شده در قانون از آنها برداشت می‌شود. این برداشت‌ها موجب شده است سطح آب‌های زیرزمینی در دشت قزوین سالانه ۹۰ سانتی‌متر افت کند. 
عادل ابراهیمی می‌گوید: در استان قزوین میزان برداشت از منابع آبی حدود 2 میلیارد و ۸۶۰ میلیون متر مکعب است که 2 میلیارد مترمکعب آن را آب‌های زیرزمینی تشکیل می‌دهد. 
به گفته وی، در حاشیه دشت‌های قزوین از جمله بوئین‌زهرا، افت آب‌های زیرزمینی تا 5/1 متر هم می‌رسد. این در حالی است که مسئول روابط عمومی آب و فاضلاب شهری استان به همشهری می‌گوید: هیچ مشکلی در آب شهری بوئین‌زهرا نداریم.

آب گل‌آلود در رحیم‌آباد 

بخشی از گفته‌های عادل ابراهیمی، عضو هیات علمی دانشگاه بوئین‌زهرا، آذر امسال، با تغییر کیفیت آب چند روستای این شهرستان به اثبات رسید. روستاییان رحیم‌آباد آبی به شدت گل‌آلود را از لوله‌های آب دریافت کردند؛ مشکلی که البته هنوز با گذشت 3 ماه گاهی با قطع و وصل شدن جریان آب یا کاهش فشار دوباره به وجود می‌آید.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی قزوین هم فرونشست زمین و برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌های آب کشاورزی در بوئین‌زهرا را دلیل اصلی گل‌آلود شدن آب آشامیدنی روستای رحیم‌آباد عنوان می‌کند و به همشهری می‌گوید: تلاش‌های آب و فاضلاب روستایی برای ترمیم و بازسازی چاه به نتیجه نرسیده است.
 محمد محمد علیزاده درباره چگونگی برون‌رفت از مشکل یادشده در روستاهای این بخش از بوئین‌زهرا توضیح می‌دهد: مجوزهای لازم برای حفر یک چاه دیگر را از آب منطقه‌ای دریافت کرده‌ایم. وی با بیان این‌که برای 2 روستای عشرت‌آباد و کل دره‌زمین مجوز حفر چاه دریافت شده است، اظهار می‌کند: از هفته آینده ماشین‌های حفاری در این 2 روستا مستقر می‌شود، اما شروع کار از ابتدای سال 97 و بعد از ایام نوروز خواهد بود.
 

اگر از سد بهره‌برداری شود...

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی قزوین درباره روستای رحیم‌آباد که بیشترین مشکل را در این زمینه دارد، تصریح می‌کند: آب و فاضلاب روستایی برای انجام عملیات حفاری نیاز به مجوز و تحویل زمین دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم از دهیاری مکان مورد نظر را دریافت کنیم.

علیزاده راهکار دیگر رفع مشکل روستا را استفاده از آب مجتمع عنوان می‌کند و می‌افزاید: اگر ظرفیت چاهی که قرار است مجدد حفر شود مناسب باشد شاید برای رحیم‌آباد از مجتمع آبی استفاده کنیم.
چاه قبلی برای روستای رحیم‌آباد 230 متر عمق داشت و حالا باید منتظر ماند تا مشخص شود چاه جدید چند متر باید پایین برود؟ مدیرعامل آب و فاضلاب شهری در پاسخ به این نگرانی، تنها به گفتن این جمله اکتفا می‌کند:« مشکل ما فقط محدود به دشت قزوین نیست و به همین دلیل کاهش استفاده از چاه‌های آب همت ملی نیاز دارد.» البته او اظهار امیدواری می‌کند بهره‌برداری از سد بالاخانلو که 5 شهر و 30 روستا را پوشش می‌دهد، می‌تواند از مصرف آب سفره‌های زیرزمینی کم کند. استاندار قزوین فروردین امسال در مورد این سد اعلام کرده بود با تامین اعتبار، بالاخانلو تا پایان امسال آبگیری می‌شود، اما شواهد حاکی از آن است که این وعده به‌زودی محقق نمی‌شود. 

  فرونشست یک متری در دشت قزوین 

از سال‌های 43 تا 73 سالانه حدود ۲۰ سانتی‌متر از سطح سفره‌های آب زیرزمینی در قزوین کاهش می‌یافت، اما با افزایش بی‌رویه برداشت آب و گسترش چاه‌های غیرمجاز در دهه‌های اخیر این رقم  سالانه به یک و نیم متر رسیده است. با استمرار این روند، میزان فرونشست سالانه زمین در دشت قزوین از حدود 8 سانتی‌متر در گذشته به یک متر رسیده است.