داخلی
ازدحام نفسگیر
در جریان مراسم وداع با پیکر شهید حاج قاسم سلیمانی عده‌ای از هموطنانمان در ازدحام جمعیت جان باختند
3روز از ورود پیکر شهید سلیمانی و شهدای مقاومت به کشور می‌گذرد و در این مدت میلیون‌ها نفر از هموطنان مان در شهرهای مختلف با شهدا وداع کردند اما درست در آخرین روز در حالی که پیکر شهید سلیمانی برای تدفین به زادگاهش کرمان منتقل شده بود حادثه تلخی رخ داد تا غم از‌دست‌دادن این شهید را دوچندان کند. در جریان تشییع سردارشهیدسلیمانی ازدحام مردم آنچنان زیاد بود که ده‌ها نفر زیر دست و پا ماندند و براساس گزارش اورژانس دست‌کم 56نفر جان خود را از دست داده و 213نفر مصدوم شدند. اما این حادثه هولناک چگونه اتفاق افتاد و شاهدان عینی درباره این حادثه چه می‌گویند؟
به گزارش همشهری، از صبح جمعه که خبر شهادت سردار سلیمانی منتشر شد، موجی از غم و اندوه سراسر کشور را فرا گرفت. شهادت سردار، غرور ملی ایرانیان را جریحه‌دار کرد و همه در شهرهای مختلف بی‌صبرانه منتظر بودند تا برای آخرین بار با او که عمرش را برای دفاع از میهن گذاشته بود وداع کنند. در نخستین روز، وداع خوزستانی‌ها با شکوه هرچه تمام‌تر برگزار شد. همان شب وقتی پیکر سردار و یارانش به مشهد و حرم رضوی منتقل شد ، شور و هیجانی وصف ناشدنی درخراسان ایجاد شد. روز دوم در تهران حماسه‌ای میلیونی در استقبال از سردار سلیمانی و یارانش شکل گرفت و در قم نیز از کاروان شهدا استقبالی کم نظیر شد.
وداع ناتمام در کرمان
شامگاه دوشنبه پیکر سردار به کرمان رسید تا طبق وصیتش در گلزار شهدای این شهر به خاک سپرده شود. مسئولان استان کرمان با وجود اینکه تدارک گسترده‌ای برای برگزاری مراسم دیده بودند، اما این حجم از جمعیت را پیش‌بینی نمی‌کردند. صبح دیروز اما دریای جمعیت که بخشی از آنان از استان‌های مجاور آمده بودند در خیابان بهشتی، میدان آزادی و خیابان‌های مجاور موج می‌زد. حتی برخی مجبور شده بودند روی کوه و تپه‌های اطراف گلزار شهدا نظاره‌گر مراسم باشند. در میان اشک و آه و ابراز علاقه جمعیت، پیکر شهید سلیمانی درحالی‌که روی کامیون مخصوصی قرار گرفته بود وارد میدان آزادی شد. در آنجا برنامه ویژه‌ای تدارک دیده شده بود. بعد از مدیحه‌سرایی و سخنرانی فرمانده سپاه پاسداران خودروی ویژه از طریق خیابان بهشتی به سوی گلزار شهدای کرمان به حرکت در آمد. در آن لحظه تراکم جمعیت به حدی رسید که هیچ‌کس نمی‌توانست قدم از قدم بردارد. همزمان با حرکت خودروی ویژه، موج عجیبی در میان جمعیت به راه افتاد. از شب قبل کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی برای جلوگیری از ورود خودرو به وسیله داربست‌های فلزی مسدود شده بود. حالا درست در زمانی که تراکم جمعیت به بالاترین حد خود رسیده و مردم قصد داشتند برای رهایی از تراکم جمعیت وارد کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی شوند این داربست‌ها مانع شدند. در این‌حال بود که صدها نفر زیر دست و پا افتادند. این حادثه دست‌کم مقابل 3کوچه اتفاق افتاد. لحظات سخت و نفسگیری بود؛ چرا که هر لحظه افراد بیشتری ناخواسته به چنین وضعیتی دچار می‌شدند. افرادی که زیر دست و پا می‌افتادند اغلب، زنان، کودکان و افراد ناتوان بودند که یارای مقابله با سیل خروشان جمعیت را نداشتند و از طرفی داربست‌ها مانع خروج آنها از مهلکه می‌شد. در این شرایط بود که با نیمه تمام ماندن مراسم نیروهای امدادی تلاش کردند از یک فاجعه جلوگیری کنند. هر کس به هر طریق که می‌توانست تلاش می‌کرد به حادثه دیدگان کمک کند و در نهایت ده‌ها نفر به مراکز درمانی منتقل شدند و ساعتی بعد اعلام شد دست‌کم 56نفر از آنها جان خود را از دست داده‌اند. شرایط برگزاری مراسم تشییع هر لحظه بحرانی‌تر می‌شد. به همین دلیل بود که ستاد برگزاری مراسم تشییع شهدای جبهه مقاومت در کرمان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که حضور میلیونی مردم در تشییع سرداران شهید باعث شد، به‌منظور پیشگیری از آسیب رسیدن بیشتر به شرکت‌کنندگان، برنامه تدفین به وقت دیگری موکول شود.
آمار قربانیان به روایت اورژانس
از ساعاتی پس از وقوع این حادثه هولناک، گمانه زنی‌ها درباره شمار قربانیان ازدحام آغاز شد. هرچند پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس کشور ابتدا شمار قربانیان را 32نفر اعلام کرد اما ساعتی بعد به همشهری گفت: متأسفانه در این حادثه 56نفر به‌دلیل ازدحام جمعیت جان خود را از دست داده‌اند. وی ادامه داد: براساس گزارش‌های ثبت شده همچنین تاکنون 213نفر نیز در این حادثه مصدوم و برای مداوا به بیمارستان منتقل شده‌اند. او در ادامه گفت: وزیر بهداشت شخصا بر روند درمان مصدومان نظارت دارد و در حال بررسی ابعاد این حادثه هستیم.
آخرین وضعیت مصدومان
از سوی دیگر پیگیری سرنوشت مصدومان حادثه نشان داد حادثه دیدگان با وضعیت‌های متفاوت به 3بیمارستان کرمان منتقل شده‌اند که فشردگی جمجمه، شکستن استخوان‌ها و خفگی مهم‌ترین عوامل قربانی شدن شماری از آنها بود. همچنین بیشتر مصدومان نیز دچار پیچ خوردگی، شکستگی و کوفتگی در اندام‌شان شده‌اند. از سوی دیگر سعید نمکی، وزیر بهداشت که در کرمان حضور دارد نیز درباره وضعیت مصدومان به ایسنا گفت: همکارانم بر بالین مصدومان بستری هستند و با آمادگی کاملی که همکاران در بیمارستان‌های کرمان داشتند، خوشبختانه رسیدگی‌ها به موقع در حال انجام است. تعدادی از افراد سانحه دیده اعم از کودک و افراد بزرگسال در آی سی یو بستری هستند که با رسیدگی همکاران وضعیت بهتری دارند. متأسفانه تعداد زیادی هم مصدوم بدحال به بیمارستان‌ها آورده شد. این افراد در همان خیابان‌ها و معابر به‌علت اینکه افراد روی هم افتاده‌اند، باعث خفگی آنها شده است. خیلی از مواردی هم که به بیمارستان‌ها آورده شدند موارد پیشرفته‌ای بود که همکاران تمام وقت دارند کار را دنبال می‌کنند. تعدادی از مصدومان نیز مرخص شده‌اند.
سرانجام شامگاه سه‌شنبه پیکر سردار سلیمانی و همرزمش به گلزار شهدای کرمان رسید و طی مراسمی به خاک سپرده شد.
پیش‌بینی حادثه توسط یک عکاس
حادثه هولناک مرگ جمعی از هموطنانمان در ازدحام مراسم تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی در کرمان در شرایطی اتفاق افتاد که شب قبل یکی از عکاسان خبری که برای پوشش این مراسم به کرمان رفته بود در صفحه شخصی‌اش پیش‌بینی چنین حادثه‌ای را کرده و به مسئولان برگزاری مراسم هشدار داده بود.
علی قنبرلو، عکاس خبرگزاری مهر که سال‌ها همراه با سردار سلیمانی در مراسم مختلف ازجمله مراسم تدفین پدر و مادر این شهید حضور داشت درباره این پیش‌بینی عجیبش به همشهری می‌گوید: «من بارها با حاج قاسم به مراسم‌های مختلف رفته بودم و تجربه چنین جمعیتی را داشتم. در مراسم تشییع پیکر شهدا و یا مراسم تدفین پدر و مادر حاج قاسم حضور داشتم و می‌دانستم که ممکن است چنین حادثه‌ای اتفاق بیفتد؛ به همین دلیل وقتی وارد کرمان شدم و به نزدیکی گلزار شهدا رسیدم با دیدن داربست‌هایی که در خیابان و نزدیکی محل تدفین قرار داشت به مسئولان هشدار دادم اما هیچ‌کس توجهی نکرد. من هم برای اینکه حرفم را زده باشم این هشدار را در استوری صفحه اینستاگرامم منتشر کردم.»
قنبرلو درباره علت وقوع این حادثه می‌گوید:« شاید کرمان تا به حال چنین جمعیتی به‌خود ندیده بود. من همراه پیکر شهید سلیمانی وارد فرودگاه کرمان شدم. از همانجا سیل جمعیت شروع شده بود. علاوه بر مردم کرمان از شهرها و استان‌های دیگر هم برای وداع با حاج قاسم آمده بودند و جمعیت موج می‌زد. در بلوار اصلی که به گلزار شهدا می‌رسید سر کوچه‌ها داربست نصب کرده بودند که جمعیت را کنترل کنند. علاوه بر آن در محل دفن هم داربست‌هایی نصب شده بود که به هیچ وجه ایمن و مناسب نبود. من وقتی این شرایط را دیدم گفتم فردا دست‌کم 50، 60نفر از جمعیت کشته می‌شوند که متأسفانه این پیش‌بینی درست از آب درآمد.»
این شاهد عینی درباره چگونگی وقوع حادثه می‌گوید: «وقتی خودروی حامل پیکر شهید سلیمانی در بلوار به حرکت درآمد سیل مردم هم به راه افتاد. به‌خاطر ازدحام، سیل جمعیت به ناچار باید وارد کوچه‌های فرعی می‌شد اما وجود داربست‌ها باعث شد مردم روی هم بیفتند و زیر دست و پا بمانند.» قنبرلو که خودش چند نفر را نجات داده ادامه می‌دهد: «من مشغول عکاسی بودم اما در آن لحظات سخت دوربینم را کنار گذاشتم و مشغول کمک به افرادی شدم که زیر دست و پا مانده بودند. همه جور آدمی بود. زن، مرد، بچه و... لحظات نفسگیری بود اما از دست هیچ‌کس کاری ساخته نبود.» او درباره وضعیت امدادرسانی به حادثه‌دیدگان می‌گوید: «امدادگران از قبل آماده بودند اما متأسفانه بیشترشان کم‌تجربه و با چنین صحنه‌هایی مواجه نشده بودند؛ به همین دلیل کارایی زیادی نداشتند.» او ادامه می‌دهد: «با وجود این حادثه اما مردم همچنان با عشق زیادی پیکر شهید را دنبال می‌کردند. من خودم به چشمانم دیدم افرادی را که از زیر دست و پا بیرون کشیده می‌شدند اما باز هم دنبال پیکر شهید می‌رفتند.»
نجات در دقیقه 90
احسان یزدی، یکی از خبرنگاران فعال در شهرستان سیرجان است. او نیز همانند میلیون‌ها عاشق حاج قاسم سلیمانی از شهر خودشان راهی کرمان شد تا در این مراسم بی‌نظیر شرکت کند. وی می‌گوید: هرچند سیرجان شهر بزرگی نیست، اما حدود 35تا 45هزار نفر از ساکنانش برای شرکت در مراسم وداع با حاج قاسم راهی کرمان شده بودند. وقتی به کرمان رسیدیم، از همه جای ایران آمده بودند؛ از هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خراسان، یزد، استان فارس و... . طوری که برای رسیدن به میدان آزادی این شهر که محل برگزاری مراسم وداع بود، باید کیلومترها پیاده در میان سیل جمعیت می‌رفتیم.
او ادامه می‌دهد: ساعت‌‌ها پیاده‌روی کردیم، اما به میدان آزادی نرسیدیم. وقتی سخنرانی سردار سلامی و مداحی و مراسم وداع در میدان آزادی تمام شد، حوالی باغ ملی کرمان بودیم. در همان لحظات بود که با پایان مراسم وداع، مراسم تشییع پیکر حاج قاسم شروع شد و با حرکت کامیون ویژه حمل پیکر او، سیل جمعیت نیز به راه افتاد و همچون موجی بزرگ روانه خیابان بهشتی شد.
یزدی می‌گوید: متأسفانه آنچه اتفاق افتاد ناشی از مدیریت نادرست مراسم بود و باید پیش‌بینی می‌شد که چنین سیل عظیمی از مردم برای شرکت در مراسم حضور خواهند یافت. به محض اینکه سیل جمعیت می‌خواستند وارد خیابان بهشتی شوند، درست مثل حادثه‌ای که در منا رخ داد، عده زیادی به‌دلیل ازدحام جمعیت، زیر دست و پا ماندند. در زمان حادثه من حوالی باغ ملی بودم. جلو و پشت سرم مملو از جمعیت بود و متوجه شدم که جلوتر و پشت سر من، تعدادی کودک هستند. مراسم تشییع که شروع شد، فشار جمعیت هم بیشتر شد. ازدحام و فشار به حدی بود که تنفس برای لحظاتی سخت شد.
تا حالا چنین فشاری را تجربه نکرده بودم. مردم شروع کردند به جیغ و فریاد کردن. خوشبختانه با شنیدن صدای مردم، مأموران به طرف باغ ملی رفتند و درهای آن را باز کردند. خوشبختانه همین باعث شد با ورود سیل جمعیت به باغ از ازدحام کاسته و فضای اطراف ما آزادتر شود و در آنجا اتفاقی رخ ندهد.
یزدی ادامه می‌دهد: باید از قبل پیش‌بینی چنین جمعیتی می‌شد. دربیشتر از 7کیلومتر از مسیر، ازدحام زیادی بود و به سختی می‌شد قدم از قدم برداشت. به‌دلیل ازدحام جمعیت موبایل آنتن نمی‌داد و همه اینها نشان می‌داد که برای برگزاری چنین مراسمی، تدابیر درستی اتخاذ نشده بود.
مکث
موانع فرار جمعیت
محمد‌حسین قنبری، عکاس خبری اهل کرمان یکی از کسانی است که روز گذشته در نزدیکی محل حادثه بود. او می‌گوید: شب قبل از مراسم، تا ساعت 22یا 23 در میدان آزادی بودیم.تا آن زمان خبری از مانع‌هایی که قرار بود در کوچه‌ها قرار داده شود، نبود. ظاهرا این مانع‌ها یا داربست‌ها را در نیمه‌شب و صبح زود در کوچه‌های منتهی به خیابان بهشتی و میدان آزادی قرار داده بودند. هدف از قرار دادن این موانع این بود که خودروها یا موتورسیلکت‌ها نتوانند وارد خیابان اصلی و میدان آزادی شوند و مراسم وداع و تشییع پیکر شهید حاج قاسم سیلمانی به خوبی برگزار شود.
او ادامه می‌دهد: از صبح زود خودم را به میدان آزادی رساندم. جمعیت آمده بود، اما ازدحام نبود. هنوز مراسم شروع نشده بود و جمعیت هر لحظه بیشتر می‌شد. دقیقا یادم نیست اما ساعت از 9:30 گذشته و مراسم تمام‌شده بود. سخنرانی سردار سلامی به پایان رسیده و مداحی حاح مهدی سلحشور هم تمام‌شده بود. قرار بود در جلوی جایگاه مخصوص سخنرانی، پیکر شهید حاج قاسم را روی یک کامیون قرار دهند تا مراسم تشییع شروع شود. بعد از اینکه پیکر او را از داخل آمبولانس بیرون آوردند و به بالای کامیون مخصوص منتقل کردند، کامیون شروع به حرکت کرد. مسیر حرکت طوری بود که جمعیت باید از میدان آزادی وارد خیابان بهشتی می‌شد. وقتی کامیون حرکت کرد، جمعیت نیز همزمان با آن حرکت کرد و وارد خیابان بهشتی شد. همین باعث شد، موجی عظیمی ایجاد و وارد خیابان بهشتی شود. در آن لحظات هنوز نمی‌دانستم چه اتفاقی افتاده است. خودم را از میدان آزادی به خیابان بهشتی رساندم که عکاسی کنم و همان موقع بود که دیدم عده‌ای در ابتدای خیابان بهشتی روی زمین افتاده‌اند و مردم راه را باز کرده‌اند تا نیروهای اورژانس برسند و نیروهای اورژانس نیز در حال احیای برخی از کسانی هستند که روی زمین افتاده‌اند. همه آنچه اتفاق افتاد در ابتدای خیابان بهشتی و کوچه‌های اطراف آن بود. کوچه‌هایی که داخل آنها موانعی قرار داده بودند تا موتور و خودرو وارد خیابان و میدان نشو‌د، اما ظاهرا همین موانع باعث شده جمعیت پس از به‌وجود آمدن موجی عظیم راهی برای فرار نداشته باشد و این اتفاق رخ دهد. همان موقع بود که متوجه شدم عده‌ای تلاش می‌کنند که موانع را بردارند و کامیون حامل پیکر شهید حاج قاسم سلیمانی نیز از ادامه مسیر باز ایستاد و همین از اتفاقات تلخ دیگر پیشگیری کرد.
این عکاس خبری می‌گوید: پس از حادثه وقتی وارد کوچه‌های اطراف شدم، اثری از موانع نبود و آنها را برداشته بودند تا مردم بتوانند از ازدحام نجات پیدا کنند.
