جنگ بازارها

افزایش تنش‌های سیاسی پس از شهادت سردار سلیمانی در روز جمعه، موجی از واکنش‌ها را در بازار‌ها برانگیخته است. اکنون پرسش سرمایه‌گذاران این است که درصورت بالارفتن سطح تنش‌ها میان ایران و آمریکا، بازار‌ها ازجمله بازار‌های سهام، طلا و ارز چه واکنشی به آن نشان خواهند داد.
به گزارش همشهری، از همان لحظات اولیه انتشار خبر شهادت سردار سلیمانی قیمت جهانی نفت و طلا با افزایش مواجه شد و یک روز بعد شاخص‌های سهام در بورس‌های دنیا با نزول مواجه شدند. همزمان قیمت طلا و ارز هم در بازار داخلی با رشد مواجه شدند. در روز شنبه نیز بورس تهران با نزول 4.4درصدی بالاترین سقوط تاریخ را تجربه کرد و معادل 6میلیارد دلار کاهش یافت. کارشناسان معتقدند: بروز جنگ، ریسک‌های زیادی را به بازار‌ها ازجمله بورس تحمیل می‌کند؛ با این حال به‌نظر نمی‌رسد این اتفاق رخ بدهد و درصورت اقدامات تلافی‌جویانه مقطعی احتمالا بازار‌ها اثر کمتری خواهند پذیرفت.

ریسک بزرگی به بازار تحمیل می‌شود
مهدی طحانی، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان در پاسخ به این پرسش که درگیری چه اثری بر بازار سرمایه خواهد داشت گفت: اتفاقی  این چنینی ریسک بزرگی را بر بازارهای سهام تحمیل می‌کند؛ زیرا در آن صورت سرمایه‌گذاران به جای سرمایه‌گذاری در بورس نگران امنیت و آینده خود هستند. در واقع سرمایه‌گذاری با یک سری مفروضاتی انجام می‌شود و فرض اولیه سرمایه‌گذاری، حفظ امنیت است.
او ادامه داد: نه فقط بازار سهام، بلکه سپرده‌گذاری در بانک‌ها، بازار مسکن و اغلب بازار‌ها با مخاطرات جدی مواجه می‌شود با این حال باید درنظر گرفت که به‌نظر نمی‌رسد جنگی مطابق با تصورات عادی اتفاق بیفتد و اگر واکنشی هم وجود داشته باشد محدود به اقدامات واکنشی طرفین خواهد بود؛ ضمن اینکه ما نباید هم‌اکنون سخن از جنگ به میان بیاوریم و به بازار، ترس تزریق کنیم.
او افزود: اتفاقات اخیر سیاسی و به‌ویژه شهادت سردار سلیمانی اثرات عمیقی داشته و متأسفانه هضم آن برای بازار سنگین بود. باید پذیرفت تنش بین ایران و آمریکا ریسک سیستماتیک بازار را افزایش داده اما باید دقت کرد بازار رفته‌رفته به این ریسک عادت خواهد کرد.
طحانی اضافه کرد: درگذشته هم بازار با ریسک‌های سیستماتیک مختلف خود را تطبیق داده؛ ازجمله تحریم‌های مختلف، جنگ سوریه یا حتی شهادت سردار همدانی. بنابراین باید گفت این ریسک سیستماتیک در کنار بازار باقی خواهد ماند اما بازارخود را با آن تطبیق خواهد داد.
او درباره پیش‌بینی آینده بورس گفت: به‌زودی از هیجان معاملات کاسته خواهد شد ضمن اینکه در روز یکشنبه هم تا حدود زیادی از هیجان بازار کاسته شد و بازار به شرایط طبیعی خود باز خواهد گشت.
او با بیان اینکه بازارسهام دریک‌ماه و نیم گذشته یک نفس رشدکرده بود و بازار به یک دوره تنفس و اصلاح نیاز داشت تأکید کرد: باید درنظر بگیریم از نظر تکنیکالی انتظار یک نزول در محدوده 370هزار واحد برای شاخص بورس وجود داشت و اتفاقات اخیر بهانه‌ای برای نزول بازار سهام شد. در واقع براساس نمودار‌ها انتظار می‌رفت شاخص بورس در محدوده 370هزار واحد با اصلاح مواجه شود اما بورس یک نفس تا محدوده 384هزار واحد رشد کرد و بعد از آن رویدادهای اخیر به بهانه‌ای برای اصلاح شاخص تبدیل شد.
او با بیان اینکه با حمایت سهامداران حقوقی در روز‌های شنبه و یکشنبه التهاب بازار فروکش کرده است تأکید کرد: ظرف روز‌های آینده بازار متعادل‌تر خواهد شد اما این به‌معنای این نیست که بازار سهام حتما باید دوباره رشد کند.
او درباره آینده بازار سهام گفت: متأسفانه با افزایش نرخ برابری ریال در برابر دلار و همینطور چشم‌انداز تورمی در آینده قطعا دوباره بازار سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار خواهد گرفت اما باید درنظر گرفت که ریسک‌های سیستماتیک همچنان در کنار بازار باقی خواهد ماند.

طرفین آماده تنش بیشتر نیستند
محسن عباسی، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ابن‌سینا مدبر هم در پاسخ به این پرسش که اگر تحولات سیاسی در آینده با تنش‌هایی یا احتمالا درگیری همراه باشد بازار سهام چه واکنشی نشان خواهد دادگفت: طبیعتا رویدادهایی نظیر افزایش تنش‌های سیاسی منجر به افزایش فشار فروش و نزول بازار سهام خواهد شد اما من فکر نمی‌کنم هیچ‌یک از طرفین تمایلی به این کار داشته باشند.
او افزود: نه ایران و نه آمریکا در برهه‌ای از زمان نیستند که خواستار جنگ باشند؛ ایران از نظر مالی و بودجه تحت فشار است و آمریکا هم در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری است، بنابراین فکر نمی‌کنم که طرفین برای این کار آمادگی داشته باشند.
او درپاسخ به این پرسش که اگر ایران اقدام تلافی‌جویانه انجام دهد بازار سرمایه چه واکنشی نشان خواهد داد تأکید کرد: به اعتقاد من این موضوع اثر محدودی بر بازار سرمایه خواهد داشت و حتی نمی‌تواند اثری مشابه شهادت سردار سلیمانی بر بازار سهام داشته باشد.
او تأکید کرد: ظرف چند روز گذشته دولت حمایت‌های بزرگی از بازار سرمایه کرد که خود اثبات کرد دولت به نزول بورس تمایلی ندارد. از طرف دیگر به فعالان بازار سرمایه علامت داد آنگونه نیست که درصورت نزول بازار سرمایه کسی نتواند بدون حمایت دولت سرمایه‌هایش را از بورس خارج کند.
او در تحلیلش از پیش‌بینی شاخص بورس گفت: هم از نظر تکنیکال و هم از نظر بنیادی قیمت‌ها در جای جذابی هستند ضمن اینکه گزارش‌های دوره‌ای شرکت‌ها از یک روند رو به رشد حکایت دارد. در عین حال باید درنظر گرفت که  هنوز افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها تصویب نشده و درصورت تصویب می‌تواند اثرات مثبتی برای بازار داشته باشد. او با تأکید براینکه ظرف چند روز آینده بازار سهام با تعادل مواجه خواهد شد گفت: اتفاق‌هایی مشابه شهادت سردار سلیمانی بازار‌ها را دچار شوک می‌کند و این فقط مختص بازار سهام ایران نیست اما بعد از آن رفته‌رفته از شوک بازار کم می‌شود و بازارسهام به شرایط طبیعی خود بازمی‌گردد.
او اضافه کرد: بورس از بحران‌ها عبور کرده و احتمالا ظرف هفته آینده بازار سهام باردیگر با چند پرش چندهزار واحدی مواجه خواهد شد و همه افرادی که ظرف چند روز گذشته سهام خود را فروخته‌اند بار دیگر به بازار باز می‌گردند.
او در تحلیل‌‌‌اش از آینده شاخص بورس گفت: شاخص کل بورس تهران احتمالا تا پایان سال تا محدوده 400یا 410هزار واحد رشد خواهد کرد و بعد از آن تا فصل مجامع سال بعد در تیر‌ماه بین 120تا 130هزار واحد افزایش خواهد یافت.
به گفته او، تنها بازاری که می‌تواند در آینده رقیب بازار سرمایه باشد بازار طلاست و بقیه بازار‌های موازی حتی دلار نمی‌توانند بازده متناسب با بورس داشته باشند.
امنیت مهم‌ترین رکن سرمایه‌گذاری است
حمیدمیرمعینی، کارشناس بازارسرمایه با تأکید بر اینکه عامل مهمی که قیمت‌ها مبتنی بر آن ارزشگذاری می‌شوند بحث امنیت سرمایه‌گذاری است، افزود: اگرسهام درمعرض ریسک باشد این شرایط روی قیمت بسیار تأثیرگذار خواهد بود. 
این کارشناس بازارسرمایه گفت: پول هوشمند فرار است و به سمتی هدایت می‌شود که ریسک حداقلی داشته باشد، بنابراین شاید سرمایه‌داران بازده آنچنانی کسب نکنند اما در این شرایط به‌دنبال حفظ ارزش دارایی‌ها هستند. او با تأکید بر اینکه نباید بازار سرمایه را تمام‌شده تلقی کرد، ادامه داد: اینگونه نیست که تا هر زمان که تنش ادامه داشته باشد، شاهد ریزش باشیم باید هرچه زودتر قیمت‌ها اصلاح شوند و به سطح تعادل برسند در این صورت اثر اخبار التهابات بر بازار کمتر می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه درباره آینده کوتاه‌مدت بازار گفت: به‌طور قطع نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه پیش می‌آید و تمام برآوردها هم‌اکنون شرطی است. میرمعینی ادامه داد: به‌نظر می‌رسد با توجه به معادلات و اتفاقات جدید بازار نیاز به محاسبات جدید برای قیمت‌گذاری‌ها دارد و فاکتورهای جدید و تأثیرگذار در بازار باید لحاظ شوند و باید سطح ریسک درنظر گرفته شده، بالا برود.

جنگ نخواهد شد
کورش شمس، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم در این‌باره گفت: بخشی از ارزشگذاری سهام مربوط به ریسک است که این موضوع به‌عنوان یکی از نقاط مهم برای ارزشگذاری سهام تلقی می‌شود. او افزود: به‌نظر می‌رسد که ریسک سیستماتیک از جنس جنگ در کشور ایجاد نشود زیرا شخصیتی نظیر شهید سلیمانی جان خود را در راه ایران و دفاع از مرزهای کشور فدا کرد. او ادامه داد: با توجه به اینکه رئیس‌جمهوری اعلام کرده آمریکا در طول زمان جواب کار خود را خواهد گرفت؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد ریسک‌های حاکم خودبه‌خود از بین بروند. شمس ادامه داد: رفتار 2روز گذشته سرمایه‌گذاران که با قیمت‌های پایین سهام خود را به فروش رساندند، هیجانی بود به همین دلیل بعداز ازبین رفتن هیجان، تازه متوجه ضرر و زیان‌های خود خواهند شد. او تأکیدکرد: تصمیم‌گیران کلان مانند افراد عوام بازار به‌دنبال تصمیم هیجانی نیستند و تصمیماتی که اتخاذ می‌کنند در جهت منافع ملی و منافع کلان اقتصادی است.

حمایت از بورس ادامه دارد
مدیرعامل بورس تهران هم درباره آینده بازار سهام بعد از بزرگ‌ترین نزول بورس در روز شنبه گفت: در 2روز گذشته سهامداران حقوقی نقش پررنگی در بازار سهام ایفا کردند و حمایت همه‌جانبه حقوقی‌ها و صندوق‌ها از بازار سرمایه در روزهای آینده و تا زمان اطمینان از بازگشت تعادل ادامه خواهد یافت. علی صحرایی با اشاره به وضعیت دیروز بازار سهام و حمایت اساسی و همه جانبه گروه‌های مختلف گفت: رویکرد حمایت از بازار سهام موجب شد معاملات روز شنبه بورس با حضور نهادهای مالی مختلف، 2صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه، افراد حقوقی، کارگزاران و... با حجم قابل توجهی روبه‌رو شود؛ به‌طوری که ۶.۹میلیارد سهم به ارزش ۳.۱هزار میلیارد تومان در بورس دادوستد شد و فرابورس هم شاهد ارزش معاملات ۹۱۷میلیارد تومانی بود.صحرائی ادامه داد: با توجه به اینکه شرایط خاصی حاکم بود سهامداران حقوقی با تدابیری که اتخاذ شد از بازار حمایت کردند. در حقیقت ارزش معاملات 3هزار میلیارد تومانی در بورس تهران و هزار میلیارد تومانی در فرابورس نشان‌دهنده این بود که سهامداران از بورس به‌طور جدی حمایت کردند. به گفته او، همه ارکان بازار سرمایه و حقوقی‌ها و حامیان بازار تا زمان اطمینان از نقدشوندگی پایدار و تعادل و رویه عادی بازار سهام، همچنان به نظارت‌ها و حمایت‌ها ادامه می‌دهند و انتظار می‌رود در روزهای آینده روند معاملات بار دیگر مثبت شود.