فرار یوزپلنگ‌‌ها از دوربین

یوزپلنگ‌‌های ایرانی که تاکنون چندین بار توسط مردم و نظامیان در شهرستان قصرشیرین مشاهده شده‌اند، ولی تاکنون جلوی دوربین حاضر نشده‌اند. به گزارش ایرنا، خرداد سال گذشته فرماندار قصر شیرین برای نخستین بار از مشاهده یوزپلنگ ایرانی در روستای «هدایت» حوالی منطقه «تنگه حمام» خبر داد و پس از آن سازمان حفاظت از محیط‌زیست کار مستندسازی برای این گونه در معرض انقراض را آغاز کرد و دوربین‌های تله‌ای و تیم‌های مستندساز را به منطقه فرستاد. 

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان کرمانشاه در این باره گفت: سال گذشته نیروهای ارتش مستقر در قصر شیرین اعلام کردند که یوزپلنگ ایرانی را در این منطقه مشاهده کرده‌اند و محیط‌بانان نیز نشانه‌هایی از حضور این گربه‌سان در معرض انقراض دیده‌اند. «فریدون یاوری» افزود: به همین دلیل محیط‌بانان دوربین‌های تله‌ای خود را در منطقه کار گذاشته‌اند اما تاکنون این دوربین‌ها موفق به ثبت تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصر شیرین نشده‌اند.

وی توضیح داد: علاوه بر مشاهده یوزپلنگ‌های ایرانی توسط مردم بومی شواهد حضور آن نیز دیده شده است اما در صورتی که تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصر شیرین ثبت شود، برای نخستین بار وجود این گونه نادر جانوری در استان و غرب کشور اثبات خواهد شد. 


حفاظت از پلنگ و یوزپلنگ 

مدیرکل حفاظت از محیط‌ زیست اظهار کرد: سازمان محیط ‌زیست برنامه ویژه‌ای را تحت عنوان «عمل» به منظور حفاظت از پلنگ و یوزپلنگ ایرانی در دست اجرا دارد که به‌زودی این برنامه را در کرمانشاه نیز اجرایی خواهد کرد. ایران از دهه 70 میلادی به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌های آسیایی (ایرانی) شناخته شده‌ است. یوزپلنگ ایرانی تنها نژاد این جانور است که یال دارد.
یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی یا تیزپای آسیایی یک زیرگونه در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها چند ده قلاده از آن در ایران یافت می‌شود. هم‌اکنون این یوز به عنوان نمادی در لباس تیم ‌ملی فوتبال ایران است.

 این جانور در مناطق بیابانی در سطح منطقه زندگی می‌کرد و سال‌هاست که نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که بین ۷۰ تا ۱۰۰ قلاده یوزپلنگ در مناطق حاشیه کویر مرکزی از جمله خارتوران، نایبندان، دره‌انجیر و میاندشت وجود داشته باشد.ثبت تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصر شیرین می‌تواند آمار به دست آمده از این حیوان در آسیا را دستخوش تغییر کند و دریچه‌ای تازه پیش روی محققان در این زمینه قرار دهد. 


مناطق حفاظت شده قصر شیرین 

اکنون قصر شیرین دارای ۲ منطقه شکار و تیراندازی ممنوع قراویز به مساحت 3 هزار و ۸۰۰ هکتار، زله‌زرد با ۳۹ هزار هکتار و یک منطقه تیراندازی ممنوع در شعاع 7 کیلومتری نوار مرزی به مساحت ۱۷۰ هزار هکتار است. در این مناطق انواع پرندگان و گونه‌های جانوری ‌زیست می‌کنند که حفاظت از آنها نیازمند مشارکت همگانی است. منطقه شکار و تیراندازی ممنوع قراویز مشترک قصر شیرین و سرپل ذهاب ‌اکنون تنها زیستگاه منحصر به فرد آهوی ایرانی در منطقه غرب کشور به شمار می‌رود.

منطقه زله‌زرد مشترک قصر شیرین و گیلانغرب با ۳۹ هزار هکتار مساحت یکی از مناطق مهم زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری در استان کرمانشاه و کشور به شمار می‌رود که از سال ۱۳۷۳ تحت حفاظت است. از جانوران موجود در این منطقه می‌توان به کل و بز وحشی، قوچ و میش، آهو، گرگ، روباه، خرگوش، تشی و بزمجه اشاره کرد. همچنین گونه‌های پرندگان کبک، تیهو، سار و فاخته نیز در این زیستگاه با پوشش گیاهی بلوط، پلک، تنگرس، آلبالو وحشی و گیاهان مرتعی زندگی می‌کنند. 


مشاهده پلنگ ایرانی در کرمانشاه 

تابستان سال گذشته نیز برای نخستین بار پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل استان کرمانشاه مشاهده و تصویر آن نیز ثبت شد. مدیرکل حفاظت از محیط ‌زیست استان کرمانشاه در رابطه با پلنگ ایرانی نیز گفت: بهار سال ۹۷ در پی دریافت گزارش‌هایی از مردم بومی مبنی بر وجود یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده «بوزین و مرخیل» شهرستان پاوه تیم‌های ثبت تصویر اداره کل محیط‌زیست استان کرمانشاه هفته گذشته راهی منطقه شدند؛ در نهایت محیط‌بانان پس از چندین روز حضور در منطقه و استفاده از دوربین‌های تله‌ای توانستند، نخستین تصویر از پلنگ ایرانی را در غرب کشور ثبت کنند. 

یاوری عنوان کرد: از سال گذشته تاکنون چندین نمونه پلنگ ایرانی در کرمانشاه مشاهده شده است که نشان از فراوانی این گونه جانوری در استان دارد.وی ثبت وجود پلنگ ایرانی در کرمانشاه را خوشحال‌کننده توصیف کرد و گفت: معمولا پلنگ ایرانی در محل‌هایی زندگی می‌کند که آهو، گوزن و دیگر حیوانات شکار او زندگی کنند و وجود پلنگ در کرمانشاه به معنی وجود دیگر گونه‌های جانوری در منطقه است. پلنگ ایرانی بزرگ‌ترین یا یکی از بزرگ‌ترین زیرگونه‌های پلنگ است که بومی غرب آسیاست و در فهرست جانوران در معرض خطر انقراض قرار دارد. 

غذای پلنگ با توجه به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کند متفاوت است. بخش عمده رژیم غذایی پلنگ ایرانی از شکار سم‌داران میان ‌جثه همچون بز کوهی (کل و بز)، انواع گوزن به‌ویژه مرال، گوسفند وحشی (قوچ و میش)، انواع غزال به‌ویژه آهوی گواتردار ایرانی و گراز تامین می‌شود. در کنار آن از شکارهای کوچک‌تری نظیر موش، خرگوش و تشی و گوشتخواران کوچک‌‌تر مانند روباه و شغال در کنار انواع پرندگان و خزندگان طعمه او می‌شوند. در ایران شکار اصلی این جانور کل و بز است و محل زندگی پلنگ نیز تا حد زیادی با محل زندگی کل و بز همسانی دارد.

اصلی‌ترین تهدید پیش‌ روی بقای این حیوان جدا شدن زیستگاه‌ها و قطع ارتباط ژنتیکی گروه‌های مختلف این حیوان است که معمولا به تشکیل گروه‌های بسیار کوچک منجر شده ‌است، به ‌طوری‌ که در همه قلمرو زیستی این حیوان هیچ گروه جمعیتی وجود ندارد که دربرگیرنده بیش از ۱۰۰ قلاده پلنگ بالغ باشد. کاهش طعمه بر اثر شکار انسان‌ها، گسترش زیربنایی، مزاحمت‌های انسانی و از میان رفتن زیستگاه شامل چیدن گیاهان و قارچ‌های خوراکی، ساخت معدن، جاده‌سازی، جنگل‌زدایی، آتش‌‌سوزی و چرای دام عواملی ‌است که منجر به تکه ‌تکه شدن زیستگاه‌های حیوان شده ‌است.