جنگل
وزش باد، سختی مسیر و انتقام‌جویی عامل تشدید آتش ارسباران
به‌گفته برخی شاهدان محلی مخالفت سازمان حفاظت محیط‌زیست و اداره منابع طبیعی با ساخت‌وسازهای غیرمجاز، شعله آتش انتقام را در جنگل‌های ارسباران روشن کرد
الهام مصدقی‌راد/خبرنگار
آتشی که دوشنبه هفته گذشته در جنگل‌های ارسباران آغاز شد، طبق اعلام مسئولان یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، پیش از ظهر شنبه و در نهایت با کمک 3فروند بالگرد ارتش و هلال‌احمر مهار شد.
اما به گفته برخی شاهدان محلی، عصر شنبه دوباره آتش در نقاط دیگری از منطقه زبانه کشید. مسئولان سازمان جنگل‌ها و همچنین برخی شاهدان محلی، دلیل بروز آتش دوباره در جنگل‌های ارسباران را «تعمدی» و توسط عامل انسانی عنوان کردند. هرچند صعب‌العبور بودن منطقه و نبود امکانات لازم و پیشرفته، مهار آتش را با کندی مواجه ساخت و مواردی همچون وزش باد، شعله‌های تازه خاموش شده را روشن کرد اما اتفاق دیگری که بعضی افراد حاضر در محل از آن یاد می‌کنند، فاصله قابل توجه میان نقاط آتش گرفته از یکدیگر است.
سعید قاسمی، عکاس روزنامه همشهری که برای عکاسی از آتش‌سوزی ارسباران در محل حضور داشت، می‌گوید: فاصله قابل توجه در میان بعضی نقاط، نشان‌دهنده تکرار رفتار عمدی توسط برخی بومیان در آتش‌سوزی ارسباران است. قاسمی ادامه می‌دهد: گفته می‌شود، مخالفت ادارات منابع‌طبیعی و محیط‌زیست با انجام برخی ساخت‌وسازها در منطقه، موجب بروز رفتارهای انتقام‌جویانه از سوی تعدادی از متخلفان شده است و آنها به عمد نقاط صعب‌العبور جنگل‌های ارسباران را آتش می‌زنند.
مسئولان محلی هم شنبه گذشته از دستگیری تعدادی از عوامل آتش‌سوزی تعمدی در جنگل‌های ارسباران خبر دادند. اما آنچه عصر شنبه با عنوان آتش‌سوزی دوباره در منطقه ارسباران بیان شد، نه در پهنه جنگلی که به گفته سرپرست اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی، آتش‌سوزی در مرتع بود. داور نامدار به همشهری می‌گوید: «عصر شنبه حدود 3هکتار از مراتع منطقه واقع در محدوده روستای «پیغام»، دچار آتش‌سوزی شد و به‌طور کامل سوخت.» به گفته نامدار، این آتش‌سوزی که مهار آن حدود 3ساعت زمان برد، تعمدی نبود و احتمالا ناشی از سرایت آتشی است که چوپانان منطقه روشن کرده بودند.
او تأکید کرد: وجود درخت و درختچه در مرتع به‌معنای جنگلی بودن اراضی نیست. اما به‌دلیل وجود تعدادی درخت و درختچه، بعضی افراد، این آتش‌سوزی را ادامه آتش‌سوزی جنگل‌های ارسباران تصور کرده‌اند.
سرپرست اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی درخصوص آخرین وضعیت جنگل‌های ارسباران، بعد از مهار آتش نیز گفت: هم‌اکنون نیروهای امدادی در منطقه حضور دارند و در حال لکه‌گیری آتش هستند. دود قابل مشاهده از برخی نقاط نیز ناشی از چوب و تنه درختان سوخته است. نامدار البته تأکید کرده است که با وجود تلاش عوامل امدادی، همچنان این احتمال وجود دارد که به‌دلیل افزایش شدت باد، برخی نقاط از قبل سوخته در جنگل ارسباران، دوباره شعله‌ور شوند.
فرهنگسازی حفاظت از جنگل ضعیف است
عدم‌تامین بدهی 30میلیارد تومانی دولت به شرکت‌های خدمات‌رسان هوایی برای اعزام هلی‌کوپتر آبپاش در زمان بروز آتش‌سوزی در جنگل‌ها، یکی از جدی‌ترین مشکلات سازمان جنگل‌ها در مهار آتش است. از ابتدای سال‌جاری که به‌دلیل بارش‌های قابل توجه بهاری سال پرخطری برای جنگل‌ها از حیث آتش‌سوزی عنوان شد، مناطق وسیعی از جنگل‌ها و مناطق حفاظت شده کشور در آتش سوختند و قربانی عدم‌تامین اعتبار مورد نیاز برای افزایش و بهبود کیفیت تجهیزات برای مهار آتش شدند. خلیل آقایی، رئیس سازمان جنگل‌های کشور نیز روز گذشته اعلام کرد که امکانات و تجهیزات فعلی اطفای حریق مجموعه سازمان جنگل‌ها متناسب با نیازمندی‌ها نیست. او تأکید کرد: هزینه قابل توجهی که هر ساله برای تولید نهال، نهال‌کاری و ایجاد پوشش گیاهی در کشور صرف می‌شود، نیازمند نگهداشت و مراقبت با تجهیزات پیشرفته و همکاری‌های بین‌بخشی است. اما فارغ از این مسئله که هم‌اکنون نیز سازمان جنگل‌ها در حال برآورد هزینه‌های واقعی برای نگهداشت و حفاظت از جنگل‌ها و ارائه آن به مجلس است، موضوعی که بیش از پیش در آتش‌سوزی ارسباران نمایان است، عدم‌فرهنگسازی و افزایش آگاهی جوامع محلی است.
فرهنگسازی شرط پیشگیری از آتش‌سوزی
افزایش و ارتقای تجهیزات مورد نیاز در زمان وقوع آتش حتی اگر به‌روزترین‌ها در دنیا باشد، در مرحله کنترل و بعد از بروز آتش‌سوزی قرار دارد. اما فرهنگسازی مناسب و درست، تأثیرات عمیق و پابرجایی دارد که اثرات آن در کاهش تعداد آتش‌سوزی‌ها، به چشم خواهد آمد. وقتی به گفته کارشناسان و مسئولان سازمان جنگل‌ها بیش از 90درصد آتش‌سوزی در این عرصه‌ها عامل انسانی دارد، پس لازم است بخش قابل‌توجهی از بودجه و تلاش مسئولان در حوزه فرهنگسازی هزینه شود و آنچه تاکنون به اجرا درآمده هنوز کافی نیست.
در همینه زمینه :
