مدیریت جهانی شهرها در سایه فناوری‌های نوین اطلاعاتی

با گسترش شهرها، معضلات و مشکلات شهری نیز گسترش چشمگیری یافت و در کنار آن کارکردهای مثبت که منتج به ظهور و توسعه شهرها و کلانشهرها شد، تبعات منفی زندگی جمعی نیز سایه خود را بر سر شهرها گسترانید و موجب شد  امروزه شهرها نه‌تنها با گستردگی جغرافیایی، جمعیت، تراکم زیستی، معیشت و خدمات، بلکه با همه آن کارکردهای مثبت و معضلات هویت یابد. سیر تکامل شهرها، نیازها و خواسته‌های شهروندان را دستخوش تغییرات عمده‌ای کرده است که ‌باید به هر طریق این نیازها با ارائه خدماتی متناسب پاسخ داده شود اما مهم‌ترین اقدام پیش از پرداختن به موضوع رسیدگی به درخواست‌های شهروندان، شناسایی و دسته‌بندی آنهاست که ‌باید متناسب با آنها برنامه‌ریزی صورت گیرد. امروزه شهروندان در شهرها دارای 2دسته عمده از درخواست و نیاز هستند؛ دسته‌ای از این درخواست‌ها محدود به محله زندگی‌شان و دسته‌ دیگر فرامحله‌ای، منطقه‌ای و شهری است. به‌نظر می‌رسد دسته زیادی از درخواست‌های محله‌ای و همسایگی شهروندان را بتوان با توجه به پتانسیل‌های موجود در همان محله پاسخ داد، در گفتار پیش‌رو قصدداریم، 2سامانه Nextdoor و SeeClickFix که در کشورهای طراز اول جهان، براساس همان دسته‌بندی‌های مورد اشاره توسعه یافته است را معرفی کنیم.


سامانه SeeClickFix

لزوم بهبود کیفیت زندگی و رفع معضلات موجود در شهرها و کلانشهرها موجب شد تا بن برکوییتز (Ben Berkowitz) در سال2008 نرم‌افزار SeeClickFix را با شعار «2سر بهتر از یک‌سر و 300سر بهتر از 2سر» با هدف افزایش مشارکت‌های شهروندی در اداره بهتر امور شهری تولید و ارائه کند. با تصویب دولت محلی NewHaven در آمریکا به سامانه‌ای ایمن و سهل جهت دریافت درخواست‌های شهروندان تبدیل شد. استفاده‌کنندگان این سامانه که در 2نسخه تحت وب و نسخه قابل استفاده روی تلفن‌های هوشمند عرضه شده، شهروندان، مدیران شهری، سازمان‌های دولتی و رسانه‌ها هستند. کاربران در هر نقطه‌ای از شهر که مشکل یا معضلی را مشاهده می‌کنند می‌توانند از طریق این سامانه آن معضل را همراه با توضیحات، تصاویر و آدرس دقیق محل وقوع که براساس GPS تلفن همراه مشخص شده، ثبت کرده و به اطلاع مدیران شهری برسانند، همچنین این امکان در نرم‌افزار دیده شده است که سایرین درخصوص آن موضوع یادداشت گذاشته و نظرات تکمیلی ارائه دهند. ازجمله امکانات دیگر این نرم‌افزار امکان گفت‌وگوی برخط میان پیمانکار یا انجام‌دهنده درخواست با درخواست‌کننده است که موجب می‌شود انجام‌دهنده درخواست شهروند با درک صحیح‌تری از خواسته شهروند اقدام کند. رسانه‌ها از دیگر کاربران این سامانه هستند که با استفاده از اطلاعات موجود در این سامانه می‌توانند گزارش‌های مؤثری را در خصوص محلات تهیه کنند و ارائه دهند که خروجی آن به کارآمدتر شدن مدیریت شهری می‌انجامد. وجود داشبورد مدیریتی در این سامانه با سطوح دسترسی متفاوت ویژه کاربران عمومی، سازمان‌ها، مدیران شهری و رسانه‌ها موجب شده تا هر یک از کاربران بتوانند گزارش‌های مفیدی استخراج کنند و مورد بهره‌برداری قرار دهند. به‌طور مثال مدیران شهری می‌توانند از وجود معضلات شهری در نقاط مختلف شهر خود با استفاده از آمارها و نمودارهای موجود در این داشبورد، آگاه شوند و نسبت به رفع اساسی معضلات برنامه‌ریزی و اقدام کنند. این سامانه هم‌اکنون حدود 500هزار کاربر عمومی دارد و 300شهرداری و نهاد عمومی نیز با آن کار می‌کنند.






سامانه مدیریت شهری137 در کلانشهر تهران

تنوع و تعدد درخواست‌های شهروندان و همچنین لزوم حضور فعال شهروندان در اداره شهر موجب شد تا همزمان با گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در سوم دی‌ماه1384 سامانه مدیریت شهری137 به‌عنوان مرکز هدایت و کنترل، ساماندهی و رسیدگی به معضلات شهری و پل ارتباطی میان شهروندان و شهرداری تهران تاسیس شود. این سامانه اصول شهروند‌مداری، محله‌گرایی، مشارکت مردمی، رفع فوری مشکلات شهری و پاسخگویی به مشکلات شبانه‌روزی بدون وقفه را سرلوحه گسترش فعالیت‌های خود قرار داد تا با شعار سرعت، دقت، صحت، نیاز شهروندان را با مشارکت خود ایشان در کمترین زمان، به ‌انجام رساند. توسعه همه‌جانبه ابزارهای ارتباطی شیوه زندگی در فضاهای شهری را دستخوش تغییراتی بنیادین کرده است به‌گونه‌ای که دیگر سیستم‌های مدیریتی متکی بر روش‌های قدیمی و تعاملات چهره به چهره مؤثر نخواهد بود.
امروزه شهرداری به‌عنوان یک نهاد اجتماعی که مدیریت واحد شهری را از مهم‌ترین وظایف خود می‌داند با علم به تحولات اخیر در عرصه کار و روابط اجتماعی در سطح جوامع، استفاده از فناوری را در راه تحقق اهداف کلان مدیریتی در دستور کار قرار داده است. بدون تردید ایجاد سامانه‌های نوین شهری در حوزه‌های مدیریت، اجرا و نظارت در راستای تحقق این مهم است. سامانه مدیریت شهری137، گامی مؤثر در راه دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری با تکیه بر فناوری ارتباطات است. با گسترش مرزهای جغرافیایی، معضلات و تنش‌های موجود در شهر‌ها لزوم حضور همگان در عرصه مدیریت احساس می‌شود، از این‌رو سامانه137 تلاش می‌کند از راه برقراری ارتباطی آسان و یکسان، مشارکت شهروندان را جلب کند لذا دریافت نیازها و خواسته‌های مردم از مجموعه شهرداری با توجه به آگاهی آنها نسبت به خلأهای موجود در سطح شهر و انتقال آن به مسئولین ذیربط مهم‌ترین رسالت مرکز سامانه137 محسوب می‌شود. هم‌اکنون و با گذشت بیش از یک دهه از تاسیس سامانه مدیریت شهری137 شهروندان تهرانی می‌توانند بدون مراجعه به واحدها و بخش‌های اجرایی، درخواست‌های خود را درخصوص مدیریت بهینه شهری به این سامانه اعلام کنند و این سامانه پس از دریافت این درخواست‌ها علاوه بر ارسال آنها به واحدهای اجرایی ذیربط، بر کیفیت پاسخگویی آنها نیز نظارت می‌کند و پس از انجام درخواست درخصوص کیفیت و سرعت رسیدگی به درخواست‌های شهروندان از آنان بازخوردسنجی به‌عمل می‌آورد. این سامانه علاوه بر شماره تلفن137 درگاه‌های ارتباطی دیگری را نیز جهت سهولت ارتباط شهروندان و مدیریت شهری در اختیار آنان قرار داده است.
سرویس پیامک به شماره13700000137، سرویس USSD با شماره #137*، نرم‌افزار تلفن هوشمندکه البته در حال توسعه است، ثبت درخواست از طریق آدرس  tehran.ir. 137 و یا ارسال درخواست از طریق پست الکترونیک به آدرس 137@tehran.ir ازجمله درگاه‌های ارتباطی شهروندان است. در افق آتی این سامانه نیز می‌تواند با بهره‌گیری از گسترش درگاه‌های ارتباطی، به نیازها و درخواست‌های درون محله‌ای و همسایگی بپردازد و از پتانسیل‌های موجود در محلات در راستای پاسخگویی به نیازهای محله‌ای بهره‌برداری کند.

حمیدرضا نصریان
رئیس سامانه مدیریت شهری137





نسخه وب

سامانه Nextdoor

در سال2000 میلادی پاتنم ادعا کرد که به‌علت فقدان گفتمان و تعامل میان همسایگان، مشارکت مدنی در جوامع آمریکا رو به کاهش است.داشتن روابط اجتماعی در سطح محلات می‌تواند وسیله‌ای برای مدیریت امور و زمان و همچنین راهی در جهت جلوگیری از وقوع جرم به حساب‌ آید. در سال2010 میلادی نیراو تولیا (NiravTolia) ایده مشارکت همسایگان در اداره محله‌ها توسط طراحی نرم‌افزار Nextdoor را عملی کرد؛ نرم‌افزاری که در 2 نسخه تحت وب و نسخه قابل استفاده روی تمامی گوشی‌های هوشمند به بازار عرضه شد. نخستین دفتر این شرکت در شهر سانفرانسیسکوی ایالت کالیفرنیا مستقر شد. این شرکت در جهت تعمیق ارتباطات همسایگی از سایر شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک و توییتر نیز استفاده کرد. تعدد و تنوع درگاه‌های ارتباطی موجب شد تا این سامانه در مدت کوتاهی مورد اقبال عمومی شهروندان ساکن در بسیاری از شهرهای دنیا قرار گیرد به‌گونه‌ای که امروزه 75درصد محلات در کشور آمریکا، 50درصد محلات در کشور انگلستان و 40درصد محلات در کشور هلند تحت پوشش استفاده از این سامانه قرار دارند و شهروندان حدود 250شهر در دنیا هم‌اکنون کاربران این سامانه هستند. کاربران در این سامانه می‌توانند از یکی از 3طریق زیر در سامانه ثبت‌نام کنند:
1- ورود به نرم‌افزار (وب‌سایت، نرم‌افزار تلفن همراه) و تکمیل دقیق فرم ثبت‌نام شامل آدرس محل سکونت که پس از این مرحله یک کارت حاوی یک کد فعال‌سازی به آدرس پستی اعلام شده برای آنان ارسال می‌شود با ورود آن کد کاربر می‌تواند ثبت‌نام خود را نهایی کرده و به شبکه همسایگی محله خود بپیوندد.
2- کاربرانی که پیش‌تر ثبت‌نام کرده‌اند می‌توانند سایر همسایگان خود را به سامانه معرفی و ضمانت کنند.
3- کاربران می‌توانند از طریق اطلاعات موجود در کارت‌های اعتباری خود که شامل آدرس دقیق محل سکونتشان است نسبت به ثبت‌نام در سامانه اقدام کنند.
پس از تکمیل ثبت‌نام و ورود کاربران به شبکه همسایگی، همسایگان می‌توانند از طریق این شبکه اجتماعی محلی با یکدیگر آشنا شوند و توانایی‌ها و مهارت‌های فردی خود را به دیگر همسایگان معرفی کنند و چنانچه در مواردی نیاز به کمک یا به امانت گرفتن وسیله داشته باشند با اعلام در این سامانه می‌توانند از کمک همسایگان خود بهره جویند. به‌طور مثال اگر همسایه‌ای در خانه خود فردی سالخورده دارد و برای یک شب نیاز به پرستار داشته باشد می‌تواند این خواسته را به همسایگان خود اعلام کند و از همسایگان خود مدد جوید یا همسایه‌ای که نیاز به یک نردبان دارد می‌تواند این درخواست را در سامانه به اطلاع همسایگان خود برساند و آن را از همسایه خود به امانت بگیرد. از طریق این سامانه همسایگان می‌توانند اطلاعات مفیدی راجع‌به محله خود از قبیل فروشگاه‌ها، مراکز تفریحی، پزشکی و... نشر دهند و در این خصوص به تبادل اطلاعات بپردازند. از دیگر کارکردهای این سامانه تبادل اطلاعات همسایگان درخصوص جرم و جنایات احتمالی در محله‌هاست که این اطلاعات به پلیس در راستای ایجاد امنیت کمک بسزایی می‌کند. بنابراین این سامانه امروزه مورد استفاده سامانه‌های غیرفوریتی مانند شهرداری‌ها و سامانه‌های فوریتی مانند پلیس، اورژانس و آتش‌نشانی قرار گرفته و از اطلاعات شهروندان در بهبود کار خود از آن بهره‌برداری‌های بسیاری می‌کنند.




نسخه تلفن هوشمند