مهارت‌آموزی در تعطیلات تابستانی
معاون ورزش و جوانان زنجان: رویکرد این معاونت در موضوع اوقات فراغت آموزش مهارت و ایجاد نشاط در میان گروه‌های هدف است
با آغاز تابستان موضوع اوقات فراغت به دغدغه اصلی خانواده‌ها و حتی ارگان‌های متولی امر تبدیل می‌شود. مسئولان و کارشناسان معتقدند برای تحقق اهداف این بخش باید با رویکردی تازه برنامه‌‌ریزی منسجم و همکاری‌های بین بخشی در جامعه اعمال شود.
به گزارش ایرنا، لزوم تغییر نگاه‌ها به مقوله اوقات فراغت و گنجاندن مهارت‌آموزی در کنار برنامه‌های شاد و نشاط‌آور و از طرفی ورود پررنگ نهادهای فرهنگی می‌تواند اثربخشی تعطیلات تابستانی (اوقات فراغت) دانش‌آموزان را دو چندان کند.
تجربه نشان داده است که برنامه هدایت‌شده برای گذران درست اوقات فراغت در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی بسیار موثر است. به همین دلیل باید با اجرای سیاست‌های پسندیده و سنجیده اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از هدر رفتن آن جلوگیری و به باروری آن کمک کرد.
فرصت برخی فعالیت‌های غیررسمی
مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان در این باره گفت: اوقات فراغت به معنی فراغت از تحصیل است و باید در این زمان با برنامه‌‌ریزی منسجم و جهت‌دهی مثبت گروه‌های هدف را در فصل تابستان غنی‌سازی کرد.
ابراهیم رفیعی بیان کرد: در سند تحول آموزش و پرورش، مدرسه کانون تحول در محله محسوب می‌شود به این معنی که ماموریت این مکان در فصل تابستان تغییر می‌یابد و از حوزه تقویت رسمی کلاس به فعالیت‌های جانبی آموزشی و پرورشی می‌پردازد و آن را تکمیل می‌کند. در اقصی نقاط دنیا نیز آموزش و پرورش بستری پسندیده برای دانش‌اندوزی دانش‌آموزان و علاوه بر آن فراگیری روش‌های زندگی، مشارکت‌های اجتماعی و نقش‌های اجتماعی است.
وی ادامه داد: فرصت برخی فعالیت‌های غیررسمی از قبیل کارهای هنری و ورزشی در طول سال برای دانش‌آموزان وجود ندارد و در این میان فصل تابستان زمان خوبی برای انجام این امور است. در این زمینه ستادی با عنوان اوقات فراغت از اردیبهشت در این اداره کل فعالیت خود را آغاز کرده و به منظور برنامه‌‌ریزی بهتر برای گروه‌های هدف جلسات متعددی را برگزار کرده است.
پایگاه‌های اوقات فراغت
مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان گفت: بر این اساس امسال ۳۶۰ پایگاه شامل ۲۵۰ پایگاه شهری و ۱۱۰ پایگاه روستایی برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در استان راه‌اندازی شده است.
رفیعی افزود: این کارکرد که اوقات فراغت یک دوره بازآموزی یا تقویت دوره آموزشی است دیگر سپری شده و خانواده‌ها نیز چنین دیدگاهی ندارند. کارکرد قدیم مدرسه یک ساختمان اداری بود که حاکمیت حضور داشت و برخی موضوعات را به نسل جدید منتقل می‌کرد و کارگزاران آن نیز چندوجهی بودند، اما امروزه مدرسه تحول معنایی پیدا کرده است.
وی تصریح کرد: شعار اصلی معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش بر پایه «هر دانش‌آموز یک مهارت» بنا شده و این جستار در گفتمان جدید این نهاد جاری است که دانش‌آموزی که صرفاً بعد آموزشی آن تقویت شود فردی تک‌بعدی است.
این مسئول ادامه داد: شماری از طرح‌های گوناگون آموزش و پرورش در طول سال و طی دوره تحصیلی مهارت‌محور است و صرفاً حفظیات را شامل نمی‌شود. صرف هزینه برای آموزش‌های رسمی و غیررسمی فرزندان کافی نیست زیرا کیفیت آن هم اهمیت دارد.
آسیب‌های اوقات فراغت
مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان با اشاره به آسیب‌های اوقات فراغت گفت: در اجرای برنامه‌های اوقات فراغت مشکلاتی وجود دارد، زیرا هر ارگان می‌خواهد خودش نقش‌آفرین باشد. این مهم به دنبال خود اتلاف منابع دارد و بر این اساس استاندار دستور داد تا اقدامات انجام‌گرفته در این بخش با هماهنگی آموزش و پرورش باشد هرچند تغییرات بسیار سخت است.
رفیعی افزود: این اداره کل در بحث اوقات فراغت رویکرد متفاوتی را در آموزش پیش گرفته است. مثلا رشته‌های داستان‌نویسی و قصه‌گویی، بازی‌های رایانه‌ای در کنار پدر و مادر، کلاس‌های رشد شخصیت، بازی‌های بومی و محلی و مزرعه من در روستاها با هدف فراگیری و کار در کنار پدر و مادر ایجاد شده است.
اصلاح سیستم آموزشی
معاون امور آسیب‌ها و مسائل اجتماعی دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استاندار زنجان بیان کرد: اوقات فراغت صرفاً در طول تابستان معنا ندارد، بلکه تمامی سال را شامل می‌شود در حالی که عموم والدین به فکر پر کردن انواع کلاس‌ها برای دانش‌آموز خود در فصل تابستان هستند که بسیار اشتباه است.
لیلا ندرلو توضیح داد: دانش‌آموزان آن‌گونه که باید و شاید توانمند نشده‌اند و چه‌بسا توجه به این مهم در سال‌های گذشته می‌توانست مشکل بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگا‌ها را برطرف کند. وی یادآور شد: برای توانمندسازی دانش‌آموزان باید از مقطع ابتدایی اقدام کرد و به تفکیک جنسیتی برای دختران و پسران برنامه‌‌ریزی لازم را اعمال کرد. در این خصوص سیستم آموزشی نیز باید اصلاح شود.
معاون امور آسیب‌ها و مسائل اجتماعی دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استاندار زنجان گفت: موضوع اوقات فراغت فقط به شهرها اختصاص ندارد، بلکه در روستاها نیز می‌تواند با برنامه‌‌ریزی بهتر بازدهی و کارایی لازم را داشته باشد و در این زمینه طرح‌هایی از قبیل طرح هجرت برای دانش‌آموزان اقدامی موثر بود.
ندرلو افزود: شکاف نسلی بین والدین و فرزندان موجب شده است تعریف متفاوتی از مقوله مهم اوقات فراغت شکل بگیرد. در این میان، ارائه آموزش‌ها نقش مهمی دارد هرچند دانش‌آموزان بیش از والدین تحت‌تاثیر سخنان معلم قرار می‌گیرند. وی تصریح کرد: اکنون سازمان‌های مردم‌نهاد متعددی در این استان در حوزه آموزشی فعالیت می‌کنند که برای عموم خانواده‌های زنجانی شناخته‌شده نیستند و معرفی آنها می‌تواند شناخت و آگاهی بیشتری را برای والدین ایجاد کند.
نیازسنجی مخاطبان
معاون امور فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان گفت: رویکرد این معاونت در موضوع اوقات فراغت مهارت‌آموزی و ایجاد نشاط بین گروه‌های هدف است و در این زمینه اقداماتی را مورد توجه قرار داده است.
لیلا کریمی ادامه داد: دبیرخانه برنامه‌های اوقات فراغت در این معاونت قرار داده شده است. در این مورد جلسات ستاد ساماندهی امور جوانان با حضور دستگاه‌های عضو برگزار می‌شود. امسال با رویکردی متفاوت به مقوله مهم اوقات فراغت نگریسته شده است و در این خصوص برای نیازسنجی نیازهای مخاطبان، شناخت آسیب‌ها و استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات از کارهای پژوهشی این بخش حمایت‌های لازم انجام می‌گیرد.
وی افزود: دستگاه‌های عضو کمیته ستاد همسو با سیاست‌های اعلام‌شده حرکت می‌کنند و مثلا همه اطلاعات و داده‌های لازم را در سامانه جامع اوقات فراغت به صورت استانی ثبت می‌کنند که این مهم به ارزیابی‌ها کمک می‌کند. براساس اطلاعات سامانه، سال گذشته با فعالیت 1755 پایگاه اوقات فراغت در استان 7۳۸۰ برنامه اجرا شد و مجموع کل مخاطبان برنامه ۶۶۴ هزار و ۵۴۸ نفر بود.
همکاری سازمان‌های فرهنگی با آموزش و پرورش
یک پژوهشگر مسائل اجتماعی گفت: طبق استانداردها موضوع اوقات فراغت یکی از عوامل اصلی هویت‌دهی به شهروندان است. یوسف بیانلو با بیان این‌که فرایند آموزش و پرورش نه تنها در طول سال بلکه در مدت تابستان نیز تداوم دارد، افزود: نباید فقط از یک نهاد انتظار داشت که در موضوع اوقات فراغت فعال باشد، بلکه ورود سازمان‌ها و ارگان‌های فرهنگی متولی دیگر نیز بسیار ضروری است.
وی بیان کرد: نگرش‌ها و رویکردها باید در خانواده‌ها تغییر کند تا فقط از یک دستگاه انتظار نقش‌آفرینی در حوزه آموزش به ویژه اوقات فراغت را نداشته باشند، چراکه حتی بسیج همه نیروهای آموزش و پرورش برای تحقق برنامه‌های این بخش نتایج و کارایی لازم را به همراه نخواهد داشت.
این استاد دانشگاه ادامه داد: از طرفی همراهی سازمان‌های دیگر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد به لحاظ رویکرد اجتماعی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. معتقدیم نهادهای دیگر باید مواردی را انتقال دهند که آموزش و پرورش بر آنها تأکید دارد، زیرا در غیر این صورت تضاد به وجود می‌آید. این موضوع هنوز به‌صورت عملیاتی در کشورمان انجام نگرفته و به عبارتی دیگر تاکنون بسترهای لازم فراهم نشده است.
بیانلو یادآور شد: خانواده‌ها باید به این آگاهی برسند به همان میزان که به آموزش و کلاس‌های تقویتی فرزند دانش‌آموز خود اهمیت می‌دهند به موضوع اوقات فراغت آنان نیز بپردازند و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. وی گفت: در دانشگاه‌ها در مورد موضوع اوقات فراغت پژوهش‌هایی انجام شده است و پژوهشگران اطلاعات و راهکارهای خوبی در این زمینه ارائه کرده‌اند که برای بهره‌گیری سازمان‌های متولی می‌تواند بسیار مفید و اثرگذار باشد.
