وقتی الگو‌ها ضد‌الگو می‌شوند!
آیا وضعیت اعتیاد زنان در کشور ما به مرز هشدار و بحران رسیده است؟
کشور ما از دیر‌باز به علت قرارداشتن در مسیر ترانزیت و قاچاق عمده مواد‌مخدر به شکل گسترده‌ای با معضل اعتیاد در جامعه دست‌به‌گریبان بوده است اما طی سال‌های اخیر همزمان با پررنگ‌ترشدن نقش زنان در جامعه، میزان آمارهای آسیب‌های اجتماعی ازجمله اعتیاد نیز در میان این بخش از جامعه بالا رفته است؛ بدین‌ترتیب طی سال‌های اخیر جدا از اینکه به طور کلی آمار اعتیاد در کشور زیاد‌تر شده و سن اعتیاد نیز کاهش یافته، بر تعداد زنان معتاد نیز افزوده شده است. زنان در جامعه، رکن مهمی محسوب می‌شوند که بار بسیاری از مشکلات را به دوش می‌کشند؛ در نتیجه با آغشته‌شدن این پایه‌های اجتماعی به اعتیاد، وضعیت جامعه ایران روز‌به‌روز رو به وخامت می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین اثرات اعتیاد زنان که می‌تواند برای جامعه مشکلات بسیاری را به جای بگذارد بحث از هم پاشیدگی خانواده است. از آنجا که نقش زنان در حفظ خانواده و پرورش نسل‌های آینده کلیدی است بدون تردید اعتیاد آنها به عنوان یک آسیب اجتماعی اثرات عمیقی در جامعه بر جای می‌گذارد. از طرف دیگر نوع مواد مصرفی توسط زنان در ایران نیز بحث های بسیاری را به همراه داشته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که بزرگ‌ترین قربانی مواد مخدر صنعتی بانوان بوده‌اند و طی سال‌های اخیر با رشد خرید و فروش و توزیع این مواد در کشور بر آمار اعتیاد زنان نیز به سرعت افزوده شده است.آیا به طور کلی باید تفاوتی میان اعتیاد زنان با مردان قائل شد؟ آیا آسیب‌هایی که از اعتیاد متوجه زنان است با آسیب‌هایی که مردان را تهدید می‌کند تفاوت دارد؟برای بررسی این مسئله با چند نفر از کارشناسان مواد‌مخدر و اعتیاد همراه شده‌ایم.
تغییر الگوی مصرف زنان معتاد
سعید صفاتیان/ رئیس کارگروه کاهش تقاضای مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام
عوامل شخصیتی، خانوادگی و اجتماعی در اعتیاد زنان نقش دارند. گاهی زنان به خاطر عوامل شخصیتی مانند بیماری، مشکلات جسمی و افسردگی، به دنبال اعتیاد و مواد مخدر می‌روند؛ گاهی هم وجود یک فرد معتاد یا فقر در خانواده، سبب اعتیاد زنان می‌شود اما جز عوامل فردی و خانوادگی، جامعه هم تأثیر فراوانی روی فرد می‌گذارد و ناکامی‌ها می‌تواند عامل اعتیاد باشد.
متأسفانه در جامعه کنونی، دسترسی همه و به‌ویژه زنان به مواد مخدر، آسان‌تر شده است؛ به طوری که زنانی که به دنبال لاغری هستند دربعضی آرایشگاه‌ها و باشگاه‌ها هم می‌توانند مواد مخدر جدید را تهیه کنند.
بعضی از آنها برای لاغری به جای استفاده از انواع جراحی‌ها و رژیم‌ها و ورزش‌های سخت، از قرص و پودر استفاده می‌کنند؛ در حالی که متاسفانه اغلب قرص‌ها و پودرهایی که تحت عنوان داروی لاغری به بانوان ارائه می‌شود، دارای محرک و ترکیبات شیشه است؛ از این رو زنان به‌راحتی معتاد می‌شوند، بدون آنکه آگاهی داشته باشند.
در اعتیاد زنان، گروه دوستان در گرایش افراد به مصرف مواد‌مخدر اهمیت ویژه‌ای دارد. مصرف مواد مخدر بین زنانی که دوستان آنها به مواد مخدر اعتیاد دارند بسیار دیده می‌شود. وقتی زنان در زندگی مشترک خود شکست می‌خورند، زمینه‌ای برای آنها فراهم می‌شود تا به سوی مصرف مواد‌مخدر بروند. همچنین در مورد دختران خانواده‌‌های طلاق، دختران بدسرپرست یا دختران خانواده‌‌هایی که در تربیت فرزندان‌شان افراط و تفریط داشته‌اند، این امکان وجود دارد. در حال حاضر آنچه اهمیت دارد افزایش آمار مصرف ماده گل در میان زنان است که رشد چشمگیری داشته است. این تغییر الگوی مصرف خطرناک است؛ چون متأسفانه بسیاری از کسانی که این مواد را مصرف می‌کنند، در سنین جوانی هستند و اطلاعات درستی از نوع مواد و مضرات آن ندارند و همین موضوع باعث شده که با مصرف زیاد آن، باعث مرگ خودشان شوند.
در گذشته معمولا یک زن معتاد، حامی اجتماعی مناسبی نداشت اما حالا با تغییر نگرش در نگاه مسئولان و سیاستگذاران، زنان هم در برنامه‌های ترک اعتیاد قرار گرفته‌اند و همین سبب شده که ورودی زنان به سیستم درمان، بیشتر شود. برای زنان معتادی که پشتوانه خانوادگی ندارند نیز حمایت‌های اجتماعی مهم است تا با آگاهی، نسبت به ترک، اقدام کنند.