تناقض‌ها سؤال ایجاد می‌کند

لیلی عاج/ کارگردان نمایش «قند خون»:

همه‌‌چیز در فراخوان جشنواره امسال روی کاغذ، بسیار درست، منطقی و فکرشده به نظر می‌رسید. با مطالعه فراخوان، این احساس را داشتم که چه کار کارشناسی و دقتی صورت گرفته است ولی وقتی جشنواره به مرحله عملیاتی و اجرایی رسید، با موارد ناراحت‌کننده‌ای روبه‌رو شدم؛ چون به آن قانونی که نوشته شده بود عمل نشد. به‌عنوان نمونه در فراخوان آمده بود نمایش‌هایی می‌توانند در بخش مرور تئاتر ایران شرکت کنند که تا اول مهرماه حداقل 18اجرا داشته باشند اما وقتی اسامی اعلام شد، دیدیم که تعداد زیادی کار به صلاحدید دبیر به بخش مسابقه جشنواره راه پیدا کرده‌اند. این ایرادی ندارد که دبیر با نگاه تخصصی خود، تعدادی کار انتخاب کند که به بخش مرور اضافه شوند اما به شرط و شروطی. نخست اینکه ارزیابی کنیم که آن نمایش، کار چه هنرمندی‌است؛ چراکه گاهی حضور استاد و پیشکسوتی به جشنواره رنگ‌و‌لعاب می‌دهد و موجب برکت است. ولی تعدادی کار از کارگردان‌هایی جوان که نکته ویژه و عجیب و‌غریبی هم ندارند به بخش مرور راه یافتند. گویی در چرخه رقابت، انصاف و عدالت رعایت نشده است. اگر قرار است معیار انتخاب، سنجش باشد دلیلی ندارد که خیلی از گروه‌ها خود را برای دیده‌شدن، به آب‌وآتش بزنند و تلاش کنند که تا قبل از مهرماه، 18اجرا داشته باشند. به طور قطع ستاد و دبیر جشنواره یک پاسخ منطقی برای این موضوع دارند. زمانی، اثری شاخص است و نمی‌توان آن را در جشنواره که ویترین تئاتر است نادیده گرفت ولی کار معمولی فرق می‌کند و همان صحبت مدیریت ناخوشایند پیش می‌آید که هر وقت دبیر جشنواره تغییر کرد، قبیله‌ای از دوستان دبیر کوچ می‌کنند و قبیله دیگر می‌آید. در فراخوان عنوان شده بود که فقط 18نمایش داوری می‌شوند ولی وقتی جدول بسته شد، 2گروه 22تایی داوری می‌شوند که مانند روند سال‌ گذشته است؛ پس این همه هیاهو، شلوغی و حرکت به سوی تغییرات، جای سؤال دارد. با داوری‌شدن آثار بسیار موافقم و این روند در تجربه کاری هنرمندان مؤثر است اما می‌دانم که همه علاقه‌ دارند داوری شوند و این موضوع، حق همه است. تأکید سخنم بر این است که اگر کار گروهی، خرد جمعی و نظر کارشناسی ملاک بوده و به این نتیجه رسیده‌اند که فقط 18کار داوری شود پس چرا با اعلام نتیجه‌ آن را زیر سؤال می‌بریم؟ کدام رفتار اشتباه است و چرا فراخوان تغییر می‌کند؟ اگر این حرکت درست است پس تجربه 35دوره قبل درست بوده و امتحانش را پس داده و نباید آجرهای آن را درآورد و ویران کرد. همین تناقض‌ها در فرایند جشنواره، سؤال ایجاد می‌کند. می‌دانم مدیریت جشنواره بزرگی مانند تئاتر فجر همیشه مشکلاتی داشته و دارد؛ بنابراین ضمن انتقاد صمیمانه، به ستاد جشنواره «خسته نباشید» می‌گویم و آرزوی روزها و اتفاقات خوبی برای هنر تئاتر دارم.