سایه -روشن تجارت ایران و اروپا

یک هفته پس از ثبت رسمی کانال تجارت بین ایران و اروپا تحت عنوان ابزار پشتیبان مبادلات تجاری (اینستکس) واکنش مقامات ایرانی به این تصمیم 3کشور فرانسه، انگلیس و آلمان نشان می‌دهد که پیچیدگی و ابهام‌های مطرح شده درباره کارآیی این کانال ضد‌تحریم در حال افزایش است.
به سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران ماموریت داده شده ابهام‌ها را رفع کند. سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران که دیروز از فرانسه بازگشته قرار است با سفر دوباره به پاریس و انجام مذاکرات فشرده با مقامات 3کشور اروپایی عضو اینستکس به رفع ابهام‌ها و روشن شدن جزئیات آن اقدام کند. زمان دقیق انجام این مذاکرات که در سطح کارشناسی و فنی برگزار خواهد شد اعلام نشده اما گفته شده قرار است این نشست به‌زودی و در جریان سفر عراقچی برگزار شود.

نارضایتی پنهان روس‌ها
اینستکس سازوکاری مالی است که 3کشور اروپایی در چارچوب برجام آن را طراحی کرده‌اند اما در طرف شرقی برجام فعلا چینی‌ها سکوت اختیار کرده‌اند ولی به‌نظر می‌رسد روس‌ها چندان از سازوکار اینستکس خشنود نیستند چنان که سفیر روسیه در ایران می‌گوید: اینستکس خواسته ایران را تامین نمی‌کند.
به گزارش راشاتودی، لوان جاگاریان افزود: سیستم پرداخت اینستکس تنها درباره مسائلی است که در فهرست سیاه ‌آمریکا نیستند اما مبادلات مالی مربوط به بخش‌های حیاتی با ایران انجام نمی‌گیرد و اینستکس بیش از آنکه پاسخی به پرسش‌ها باشد، ابهامات جدید ایجاد کرده‌ است. او تأکید کرد: نفت مهم‌ترین کالا برای ایران است و سؤال این است که آیا اروپا می‌تواند نفت ایران را خریداری کند و پول آن را از طریق این سامانه بپردازد؟ بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران روز سه‌شنبه این هفته گفته بود کشورهای اروپایی حتی 2کشور ایتالیا و یونان که دارای معافیت خرید نفت از سوی آمریکا هستند، نفت ایران را نمی‌خرند.

دفاع فرانسوی از اینستکس
در مقابل واکنش‌ها در فرانسه مثبت بوده، چنان که روزنامه لوموند چاپ پاریس به نقل از شورای کارفرمایان اقتصادی و تجاری فرانسه گزارش داد سازوکار مالی ایجاد شده میان ایران و اروپا، به شرکت‌های اروپایی مجوز تجارتی قانونی، قابل اعتماد و امن را می‌دهد. 
براساس اعلام این نهاد مهم کارفرمایی بزرگ فرانسه، این کانال مالی در ابتدا قرار است برای حجم کم و موارد بسیار خاص مورد استفاده قرار گیرد اما پیش‌بینی می‌شود با گذشت زمان و با پیوستن سایر کشورهای اروپایی به آن، بر دامنه فعالیت‌های آن افزوده شود هرچند بسیار پیچیده است. به گزارش لوموند، اینستکس شبیه به یک شرکت تسویه پول است، بدون آنکه پولی منتقل شود. 
دیوید اوسالیوان، سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا هم ضمن انتقاد از ترامپ تأکید کرد تجارت و بازرگانی با ایران جزئی از برجام است البته جزئیات کامل فنی اینستکس نیاز به‌کار دارد و آماده پذیرش عضویت سایر کشورهای اروپایی است تا شرکت‌های اروپایی بتوانند با ایران تجارت و دادوستد داشته باشند.



   واکنش‌ها به اینستکس

 بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه: کاری که اروپا باید می‌کرد یک تعهد بود، تعهدی که نسبت به برجام و ایران داشت؛ این کاری داوطلبانه نیست و باید آن را تمام و کمال و بدون فوت وقت انجام دهد. طرف اروپایی باید هر چه زودتر نسبت به اجرایی کردن این سازوکار و به مرحله عمل درآوردن آن اقدام کند. 
 حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس: شرکت داروسازی نوو نوردیسک (Novo Nordisk) دانمارک که با ۴۸‌هزار کارمند از شرکت‌های بزرگ داروسازی در جهان است، با استقبال از ثبت اینستکس با مشارکت 3کشور اروپایی اعلام کرد برای تبادل با شرکت‌های ایرانی در انتظار اجرایی شدن چنین ساز و کاری بوده است.
 محمدرضا نجفی‌منش، عضو اتاق مشترک ایران و فرانسه: در شرایطی که فشار آمریکا برای مسدودسازی مسیر همکاری‌های اقتصادی ایران با کشورهای خارجی ادامه دارد، گشایش کانال مالی اروپا قدمی مثبت و حرکتی سدشکن به شمار می‌رود، هرچند فعلا این کانال در سطحی محدود ایجاد شده است.