مصر در دوگانه آزادی یا ثبات

اگرچه می‌توان گفت تقریبا هیچ تریبونی برای مخالفان دولت کنونی مصر در داخل این کشور باقی نمانده اما اوضاع در خارج از مصر جور دیگری است؛ به‌طوری‌که علاوه بر شبکه‌های اجتماعی، ده‌ها سایت، روزنامه و حتی شبکه تلویزیونی به‌طور شبانه روزی به انتقاد از عملکرد دولت برآمده از کودتا می‌پردازند، رسانه‌هایی که عمدتا نزدیک به جریان اخوان‌المسلمین بوده و از سوی قطر یا ترکیه حمایت می‌شوند. انتقادات این جریان رسانه‌ای به عملکرد دولت جدید مصر طی 5سال گذشته بر 3محور سیاست داخلی، سیاست خارجی و اقتصاد متمرکز است.

قلع و قمع بی‌سابقه مخالفان
تقریبا کسی پیدا نمی‌شود که با اوضاع کنونی مصر آشنا باشد و خفقان بی‌سابقه سیاسی در این کشور را انکار کند. مخالفان و فعالان سیاسی که بسیاری از آنها در انقلاب سال 2011نقش داشته و یا حتی از مقامات دولت محمد مرسی بوده‌اند اکنون یا در زندان به‌سرمی‌برند یا از مصر فرار کرده‌اند. ازجمله این زندانیان شخص محمد مرسی، نخستین رئیس‌جمهور منتخب تاریخ مصر است که همچنان محاکمه‌های او در کنار سایر رهبران جنبش اخوان‌المسلمین ادامه دارد.

بحران اقتصادی و استقراض از صندوق بین‌المللی پول
 شرایط بد اقتصادی مصر از دیگر مسائلی است که هیچ‌کس قادر به انکار آن نیست، اگرچه بر سر اسباب پیدایش چنین وضعیتی اختلاف نظر وجود دارد. حامیان دولت معتقدند، ناآرامی‌های اجتماعی بعد از انقلاب سال 2011 و قدرت گرفتن جریان‌های اسلامی منجر به تضعیف صنعت گردشگری مصر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمد این کشور شده است. در مقابل اما منتقدان با تأکید بر ضعف دولت در مدیریت اقتصاد می‌گویند استقراض بی‌سابقه دولت از صندوق بین‌المللی پول تبعات سنگینی برای مصر دارد، آن هم درحالی‌که به‌نظر می‌رسد دولت در اجرای هیچ‌یک از طرح‌های بزرگی که براساس آن اقدام به استقراض کرده موفق نبوده است.

وادادگی در سیاست خارجی
سیاست خارجی دولت سیسی، بیش از هر مسئله دیگری مورد انتقاد رسانه‌های مخالف قرار می‌گیرد، رویکردی که شاید بی‌ارتباط به حمایت قطر و ترکیه از این رسانه‌ها نباشد. با وجود این اما برخی از اقدامات دولت سیسی در حوزه سیاست خارجی طی 5سال گذشته به سختی توجیه پذیر است؛ اقداماتی ازجمله موافقت با حاکمیت عربستان بر جزایر تیران و صنافیر، فروش 48درصد از سهام کانال سوئز به امارات و یا انعقاد قرارداد واردات گاز از اسرائیل، آن هم درحالی‌که مصر از تولیدکنندگان گاز طبیعی است. مخالفان می‌گویند علت این اقدامات، عدم‌مشروعیت دولت سیسی در جامعه مصر و وابستگی آن به نیروهای خارجی، از آمریکا گرفته تا عربستان، اسرائیل و حتی امارات است.

بازگشت ثبات 
موافقان دولت سیسی اما در مقابل تمام این انتقادها بر یک امر تأکید می‌کنند؛ بازگشت ثبات به جامعه مصر بعد از سقوط دولت مرسی. رسانه‌های این طیف که عمدتا وابسته به دولت هستند اولویت این کشور را حفظ ثبات اجتماعی می‌دانند؛ ثباتی که زمینه را برای تداوم حیات صنعت گردشگری مصر فراهم می‌کند؛ درحالی‌که تحولاتی همچون انقلاب سال 2011و نتایج آن منجر به بروز هرج و مرج در کشور شده و هزینه‌های سنگینی برای اقتصاد و امنیت مصر به بار می‌آورد. حالا و با گذشت 8سال از انقلاب 25ژانویه به‌نظر می‌رسد مصر همچنان در این دوگانه باقی مانده؛ دوگانه‌ای که بعید است به این زودی‌ها صحنه تحولات سیاسی مصر را ترک کند.