شاهرخ جباری ارفعی/کارشناس ارشد جنگلداری
«حدود 370 طرح تحقیقوتفحص ظرف چند سال گذشته در مجلس انجام گرفته اما نتیجه بسیاری از این طرح‌ها نامشخص است»؛ این نظر آقای مجتبی ذوالنوری، نماینده شهرستان قم است که در مصاحبه اردیبهشت 1397خود بیان کرده است.
یکی از این طرح‌ها، تحقیقوتفحص از سازمان جنگل‌هاست که در سال1392 کلید خورد و در سال 1395به بایگانی سپرده شده است.این «پروژه» در آبان 1392 به تصویب کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و در بهمن همان سال به تصویب مجلس نهم رسید. در مرداد 1393، 6ماه مهلت ارائه گزارش به پایان رسید و زمان ارائه گزارش 6ماه دیگر هم تمدید شد. سال 1394هم سپری شد اما از ارائه گزارش، خبری منتشر نشد. در اردیبهشت 1395نماینده کاشمر خبر داد: اعضای کمیته تحقیق وتفحص بیش از 40ساعت از گزارش‌های مستند فیلم تهیه کرده‌اند که این فیلم در کنار گزارش‌های مکتوب در صورت تصویب آن در کمیسیون کشاورزی، تقدیم هیأت رئیسه مجلس خواهد شد. بالاخره دوره مجلس نهم در سال1395 به پایان رسید و گزارش هم اگر چه به تصویب کمیسیون رسیده بود ولی در صحن مجلس قرائت نشد.گویا دیگر کسی کار ناتمام مجلس نهم را دنبال نکرد تا اینکه دور دیگری آغاز شد.
در اردیبهشت 1397 «خانه ملت» - خبرگزاری مجلس شورای اسلامی- خبر داد: تحقیقوتفحص از عملکرد سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور کلید خورد و به‌دنبال آن، بعضی رسانه‌ها هم تیتر زدند: عملکرد سازمان جنگل‌ها زیر ذره‌بین مجلس!
«خانه ملت» محورهای این پروژه را به شرح زیر برشمرده است:
- چرا سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در اجرای طرح‌ها و حتی تهیه آنها ناکارآمد است؟
- چرا طرح‌های منابع طبیعی از جمله طرح‌های جنگلداری، مرتعداری، مدیریت منابع جنگلی، تعادل دام و مرتع، خروج دام از جنگل، ممیزی اراضی و اتمام موضوع اخذ سند منابع ملی به شکست انجامیده است؟
- چگونه با وجود ریزش شدید نیروی انسانی و امکانات، حفاظت از منابع طبیعی صورت می‌گیرد؟
- قاچاق چوب با روند تعطیلی طرح‌های جنگلداری تشدید شده است، سازمان چه اقدامی کرده است؟
- علت ناکارآمدی سازمان در پشتیبانی از مجریان موفق و برخورد با مجریان ناموفق در حوزه‌های مختلف کاری چیست؟
- مدل مدیریت بر جنگل‌ها و مراتع با تعطیلی طرح‌های گذشته چیست؟
مرور دوباره محورها نشان می‌دهد که این بندهای شش‌گانه چندان با هم هماهنگ نیستند،مثلا از طرفی طرح‌ها را ناکارآمد می‌داند و از طرف دیگر از پشتیبانی از مجریان موفق سخن می‌گوید.
به هر روی،از نقد این محورها فعلا صرف‌نظر کرده و دوباره به مصاحبه نماینده محترم قم برمی‌گردیم: «برای طرح‌های تحقیقوتفحص هزینه می‌شود، نماینده‌ها وقت می‌گذارند، می‌روند و بررسی می‌کنند اما با لابی‌ها، بی‌توجهی‌ها و پرداختن به موارد غیرمهم، آنها فراموش می‌شود و بی‌نتیجه می‌ماند. با اینکه هر تحقیقوتفحص حداقل بین 200 تا 500میلیون تومان هزینه دارد و اگر طولانی‌تر شود بیشتر هزینه می‌برد اما در آخر مشکلی از مشکلات مردم را حل نمی‌کند».
تحلیل نماینده محترم قم دست‌کم درباره موردی که شرح آن داده شد صادق است. حال با توجه به موارد فوق، پیشنهاد زیر به کمیسیون محترم کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود: امسال 200میلیون دلار (صدها میلیارد تومان) از صندوق توسعه ملی به سازمان جنگل‌ها اعتبار داده شده و در دست هزینه کردن است. براین اساس، پیشنهاد می‌شود آن کمیسیون محترم در راستای وظیفه نظارتی خود، با تعیین هیأت کارشناسی به بررسی نحوه طراحی و هزینه‌کرد این بودجه در کلیه مراحل آن بپردازد؛ از مرحله مطالعات جامع (Master plan) گرفته تا تهیه طرح‌های اجرایی(Action plan)، نحوه تصویب طرح در شورای‌عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری یا کمیته‌های وابسته به آن و سرانجام نحوه اجرا و نظارت بر آن. همچنین این فعالیت عظیم، امکان خوبی برای دانشگاه‌ها، مؤسسات و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و نیز سازمان‌های مستقل غیردولتی مانند انجمن‌های تخصصی و مردم‌نهاد فراهم آورده است که در راستای انجام وظیفه قانونی، مدنی و مطالبه‌گری خود به پایش و ارزیابی عملکرد سازمان جنگل‌ها در هزینه‌کرد این اعتبار بپردازند.
سازمان جنگل‌ها و تحقیقوتفحص دوم
در همینه زمینه :