جشن خودمانی برای خودی‌ها

مسعود میر/روزنامه‌نگار

حدود 40روز دیگر سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر آغاز خواهد شد. این روزها تا پیش از شروع ماراتن جشنواره، فرصت و بهانه خوبی به‌دست می‌دهد تا کنکاشی داشته باشیم درباره جشنواره‌ای که ویترین سینمای کشور است اما در سال‌های اخیر هر روز از میزان اهمیت و نقش تعیین‌کننده آن کاسته شده ‌است. برای یافتن چرایی این مهم دلایل بسیاری وجود دارد که شاید حواشی همه‌ساله پیرامون برگزاری و اما و اگرهای تخصیص جوایز یکی از آنها باشد. دیگر عادت شده که تخلفات آیین‌نامه‌ای در انتخاب و داوری فیلم‌ها، هر سال داد گروهی را درآورد و وزارت ارشاد و سازمان سینمایی هم همیشه بر انجام سیاست‌های خاص خود اصرار داشته باشند. بخش دیگر ماجرا را باید در پس ماجراهای هزارتوی اکران و عاقبت به‌خیر شدن سیر ساخت یک فیلم سینمایی با نمایش روی پرده، جست‌وجو کرد. شاید بد نباشد به فهرست 25فیلمی که در جشنواره سال قبل در بخش اصلی و رقابتی جشنواره (سودای سیمرغ) به نمایش درآمدند نگاهی بیندازیم و متوجه شویم که در این فهرست که قاعدتا باید مهم‌ترین تولیدات سینمای کشور در یک سال سینمایی باشند هنوز سه،چهار فیلم به نمایش عمومی درنیامده‌اند. موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که حواسمان به این موضوع جمع باشد که 2فیلم مستند در این فهرست بازمانده از نمایش عمومی وجود دارند؛ 2 فیلمی که سال گذشته دبیر جشنواره برای قرار گرفتن‌شان در بخش سودای سیمرغ، نمایش تبلیغاتی مفصلی به راه انداخت و ماجرا به‌گونه‌ای جلوه داده ‌شد که گویی فیلم ‌مستند واقعا در مسیر اکران قرار گرفته ‌است. فارغ از اینکه مستندهای «زنانی با گوشواره‌های باروتی» و «بانو ‌قدس ایران» چقدر فیلم‌های خوبی هستند، نباید فراموش کرد که ظاهرا هنوز هم فیلم مستند برای سینمای ایران و چرخه اکرانش یک شوخی است؛ حتی اگر فیلمی در بخش رقابتی جشنواره باشد.
نکته دیگر درباره وضعیت جشنواره فیلم فجر که ظاهرا هر روز هم بغرنج‌تر می‌شود مربوط است به این استدلال رایج در جشنواره‌ها که حضور یک فیلم در جشنواره در واقع یک سبد تبلیغاتی رایگان برای فیلم مهیا می‌کند اما در جشنواره فجر اوضاع به شکلی دیگر در جریان است. مدتی است که بعضی از فیلمسازان قید جشنواره فجر را زده‌اند و ترجیح می‌دهند فارغ از هیاهوی فجر، فیلم بسازند و برای اکرانش تلاش کنند. از سوی دیگر فیلم‌هایی هم در جشنواره فجر یا برگزیده می‌شوند یا به‌عنوان فیلم‌های حاضر در بخش رقابتی به‌نمایش درمی‌آیند که کوچک‌ترین ذوقی در تماشاگران و حتی منتقدان برنمی‌انگیزند. گویی جشنواره فیلم فجر دیگر قرار نیست مهم‌ترین فستیوال سینمایی کشور باشد و در این سال‌ها در حال تبدیل‌شدن به جشنی خودمانی برای گروهی به‌اصطلاح خودی شده ‌است.
جشنواره فیلم فجر در راه است...