مجلس
خروج اصولگرایان از زمین تندروها
فرزانه آیینی | خبر‌نگار
در تقبیح استیضاح محمد‌جواد ظریف در کشاکش مباحث مربوط به حفظ برجام و ضرورت پیوستن ایران به FATF برای اعتماد‌سازی با اروپا، هزار‌ویک ادله می‌توان برشمرد اما در کنار این فهرست بلند‌بالا اقدامی دیگر در حال بروز و ظهور است که به‌سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت؛ «خروج اصولگرایان شناسنامه‌دار از بازی تندروها در شکست پروژه اعتدالیون» اتفاقی است که تندروهای مجلس و فرماندهانشان را خارج از گود بهارستان به انزوای بیشتری از دامنه سیاست داخلی کشور محکوم می‌کند.
از 2هفته گذشته که زمزمه استیضاح محمد‌جواد ظریف به‌دلیل انتقاد از وجود پولشویی در کشور کلید خورد تا امروز که قرار است طرح استیضاح او رسما در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به‌عنوان کمیسیون تخصصی‌اش بررسی شود، موضعگیری‌های متفاوتی درباره طرح این استیضاح شده است؛ «تشویش اذهان عمومی از سوی وزیر امورخارجه» کلید‌واژه مشترک موافقان استیضاح است که شمارشان ذیل طرح استیضاح ظریف 24نفر است و درمقابل«سیاسی‌کاری»، «تهاجم به دیپلماسی»، «چوب لای چرخ دولت گذاشتن» و... نیز از پرتکرارترین تعابیری است که مخالفان استیضاح ظریف برای محکوم‌کردن استیضاح‌کنندگان بر آن تأکید کرده‌اند.
جدل موافقان و مخالفان استیضاح ظریف در بهارستان که نسبتشان بیشتر از یک به 10 است، آنچنان پردامنه و عیان است که از اعلام موضع نمایندگان در نطق‌های میان‌دستور و مصاحبه‌ها با رسانه‌ها به شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ارتباط جمعی هم کشیده شده است. پر‌شماری موافقان ظریف و اقبال افکار عمومی از آنها چنان است که جامعه اصولگرایان را به سمت اعلام برائت از طیفی کشانده که طرح استیضاح ظریف را به جریان انداختند؛ اعلام برائتی که سبب شده فراکسیون 60نفره ولایی که قریب به 24استیضاح‌کننده ظریف را در عضویت خود دارد، اعلام کند بحث استیضاح ظریف فراکسیونی نیست و استیضاح‌کنندگان آن مستقل وارد میدان شده‌اند. مهم‌ترین بند استیضاح به سخنان ظریف درباره پولشویی گسترده در ایران مربوط می‌شود که در روزهای اخیر بازتاب وسیعی داشت و اصولگرایان را علیه او برانگیخته است. پایداری‌ها به‌شدت در تکاپو هستند تا استیضاح ظریف را به صحن علنی بکشانند و در مقابل این سودای آنها اما چهره‌های شناخته‌شده اصولگرایان در داخل و خارج بهارستان به صف حمایت از وزیر امور خارجه پیوسته‌اند و از او تلویحا اعلام حمایت می‌کنند، اما آنها نه از قم تأیید گرفتند و نه از اصولگرایان شناسنامه‌دار سنتی که این سال‌ها گرایش به اعتدال و میانه‌روی پیدا کرده‌اند.
در صدر آنها آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید قرار دارد که 4روز پیش در درس خارج از فقه‌اش گفت: در شرایطی که ما باید در برابر دشمن خارجی قوی و متعهد باشیم، برادران و خواهرانی در مجلس شورای اسلامی به‌دنبال استیضاح وزرا هستند که این کار به صلاح نیست. با تسری چنین دیدگاهی در میان بدنه اصولگرایان بود که فراکسیون ولایی نیز از حمایت از این طرح اعلام برائت کرد و حمید‌رضا حاجی‌بابایی، رئیس فراکسیون اصولگرایان ولایی در صدر فراکسیون اعلام کرد که استیضاح، فراکسیونی نیست و درباره آن اعلام نظری نمی‌کند. محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین نیز در موضعگیری‌های رسانه‌ای‌اش، ظریف را یکی از قوی‌ترین وزرای خارجه بعد از پیروزی انقلاب دانست و گفت: آقای ظریف، فردی ملی، متدین و قابل تقدیر است. شکافی که در بدنه اصولگرایان شکل گرفته، قصه یک‌ماه و دو‌ماه اخیر نیست؛ از همان ابتدای تشکیل مجلس دهم جریان اصولگرایان معتدل و نزدیک به علی لاریجانی راه خودشان را از اصولگرایانی که تنه به تنه پایداری می‌زدند، جدا کردند. فراکسیون مستقلین هم در بزنگاه‌های حساس رأی جناحی را کنار گذاشته و رأی تخصصی به نفع امنیت ملی داده است.
این روایت در بیرون از مجلس هم به شکل دیگری بروز و ظهور یافته است. اصولگرایانی که به تبع تندروهای اقلیت کم اما پرسروصدا انتخابات را در اسفند 94 به فهرست امید در تهران و برخی شهرستان‌ها واگذار کردند، از همان مقطع از تندروی‌های جریان پایداری اعلام برائت کردند. چهره‌های تأثیرگذاری مثل احمد توکلی، غلامرضا مصباحی‌مقدم و حتی الیاس نادران اگرچه در مجلس هم آرای تخصصی به نفع منافع ملی می‌دادند، اما در بیرون از مجلس هم با مواضعی که جریان پایداری در سال‌های اخیر اتخاذ می‌کند، همسو نبوده‌اند. این طیف افراد حتی نشست‌هایی مثل نشست قم را که در آن با پلاکاردهایی حسن روحانی تهدید شده بود، تقبیح کردند. در ماجراهایی مثل CFT یا FATF مواضع اصولگرایانی مثل غلامرضا مصباحی‌مقدم یا احمد توکلی که از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام هم هستند، موضعی میانه در راستای منافع ملی بود و نه رد کامل لوایح مرتبط با منافع جناحی.
هرچند با روی کار آمدن مجلس دهم شمار پایداری‌ها نسبت به ادوار نهم و هشتم خیلی کمتر شده و حلقه متحد آنها در بهارستان به 30نفر هم نمی‌رسد، اما در همین دوره دستور کار تخریبی آنها روندی مستمر داشته و ایستادگی آنها برای تضعیف دیپلماسی کشور به‌صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است؛ دستور کاری که شاید سبب انشقاق جدیدی در بدنه اصولگرایان شود و با خروج پایداری‌ها از بدنه جریان راست، عاقبت این طیف در آینده سیاسی کشور قابل پیش‌بینی‌تر شود.
در همینه زمینه :