بارش‌های پاییزی روی دور امید

پس از چندین سال ابرهای پاییزی روی خوش نشان دادند و آنقدر باریدند تا همه آمارهای حوضه آب مثبت شوند. فعلاً در 50 روز نخست سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه امسال تا شامگاه 20آبان) ارتفاع کل ریزش‌ها به ۳۶ میلی‌متر رسیده که نسبت به ‌مدت مشابه سال قبل 208درصد رشد نشان می‌دهد.
به گزارش همشهری، بارندگی‌های پاییزی در 50 روز نخست سال آبی 98- 97با رشد 71.4درصدی نسبت به دوره‌های مشابه 50سال اخیر برخی را متقاعد کرده که این اتفاق نشانه‌ای از پایان یافتن دوره خشکسالی است؛ هرچند این قضاوت کمی شتاب‌زده به‌نظر می‌رسد اما در مقایسه با آمارهای بلندمدت حوضه آب کشور، احتمال محقق‌شدن آن تقویت می‌شود. آمارها می‌گویند در 50 سال اخیر به‌طور متوسط در هرسال 71درصد بارش‌های ایران در پاییز و زمستان رخ داده و میانگین بارندگی‌های پاییز در هرسال آبی 67میلی‌متر بوده که 25درصد از بارش‌های آن سال‌آبی را شامل می‌شود. گزارش‌های وزارت نیرو از اوضاع بارندگی، این نوید را می‌دهد که ارتفاع بارش‌های پاییز امسال به‌مراتب از 67میلی‌متر بیشتر باشد که در این صورت سال آبی جاری را می‌توان از منظر بارندگی، سالی بیش از نرمال تلقی کرد.

پیش‌بینی‌ها چه می‌گویند؟
صادق ضیائیان، رئیس مرکز خشکسالی پیش‌بینی می‌کند، میزان بارندگی تا پایان پاییز در بسیاری از نقاط کشور بیش از نرمال و در برخی مناطق نرمال باشد اما درباره اینکه آیا این بارش‌ها می‌تواند کمبود منابع آبی را جبران کند یا نه، می‌گوید: با توجه به خشکسالی پیاپی در 11سال اخیر، این بارش‌ها نمی‌تواند کمبود منابع آبی را جبران کند.
سازمان هواشناسی، سال آبی 98،97 را سالی نرمال از نظر بارش‌ها پیش‌بینی کرده و بر این اساس انتظار می‌رود در پاییز امسال درمجموع 62میلی‌متر بارش به ثبت برسد که تا روز 20آبان ماه، 36میلی‌متر آن به ثبت رسیده، اما از آنجا ‌که بارش‌های ایران از نظر زمانی هیچ‌گاه منظم نبوده و از الگوی زمانی مشابهی پیروی نمی‌کند، نمی‌توان انتظار داشت سبک فعلی بارندگی در کشور به همین صورت ادامه پیدا کند و اختلاف 2.7درصدی میزان بارندگی‌ها با سال قبل و رشد 71درصدی آن نسبت به دوره‌های مشابه 50‌سال اخیر ادامه یابد. نکته دیگر اینکه به‌نظر می‌رسد ایران در یک دوره خشکسالی هیدرولوژیکی قرار داشته باشد که حاصل خشکسالی‌های اقلیمی متناوب در یکی، دو دهه اخیر است. این خشکسالی از سال‌ها کمبود بارش و اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی کشور به‌وجود آمده است و مانند خشکسالی‌های اقلیمی با افزایش بارندگی برطرف نمی‌شود چراکه در شرایط فعلی حجم کل منابع آبی زیرزمینی کشور با کسری شدیدی مواجه است و رفع خشکسالی هیدرولوژیکی ایران منوط به این است که این کسری شدید با جلوگیری از برداشت منابع آب زیرزمینی جبران شود.

خوش‌بینی سازمان هواشناسی برای بارندگی
در این میان دیروز احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی گفت: به‌طورکلی در پاییز امسال بارش‌ها نسبت به پاییز سال قبل به شکل معناداری فرق کرده و بیشتر شده است؛ هرچند پاییز پربارش لزوماً به‌معنای ترسالی در سال زراعی جدید نیست و همچنان مشکلات ناشی از خشکسالی‌های متمادی وجود دارد. او در گفت‌وگو با ایسنا با تأکید بر اینکه در قیاس با پاییز سال قبل وضعیت بارش‌های امسال بهتر شده است، افزود: بارندگی‌های امسال شرایط ناپایدار جوی را مهیاتر کرده که قطعاً تأثیر مستقیمی روی سطح آلایندگی دارد و مانع از تجمع آلودگی و افزایش غلظت آلاینده‌ها می‌شود اما از آنجا ‌که وضع مساعد بارش‌ها برای طولانی‌مدت ادامه نخواهد داشت، همچنان باید در مصرف آب مدیریت به خرج داد.

رشد 300درصدی بارش‌ها در تهران
در عین حال آمارهای شرکت‌های توزیع آب هم امیدوارکننده است؛ چنانکه محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرد: از ابتدای سال آبی جاری تا صبح دیروز بارش‌های استان تهران به 46میلی‌متر رسیده که نسبت به بارش‌های 11میلی‌متری مدت مشابه سال قبل، رشد 300درصدی را شاهد هستیم. او در عین حال هشدار دارد: حجم آب ذخیره شده در مخازن سدهای استان نسبت به سال قبل کاهش داشته؛ به‌طوری که در روز بیستم آبان‌ماه امسال ذخایر سدهای استان 554 میلیون مترمکعب بوده اما در روز بیستم آبان‌ماه سال گذشته، این رقم 703میلیون مترمکعب بود. او میزان رشد پیش‌بینی شده مصرف آب شرب تهران در تابستان98 نسبت به تابستان97 را 7تا 8درصد اعلام کرد و گفت: برای سال آینده، بدترین سناریوها را برای تأمین آب شرب تهران پیش‌بینی کرده‌ایم و فکر می‌کنم مشکلی برای تأمین آب شرب نخواهیم داشت. محمدرضا بختیاری میزان هدررفت واقعی آب شرب در شبکه توزیع تهران را 10درصد دانست و گفت: میزان آب بدون درآمد در استان تهران 22.9درصد است که از این رقم 10درصد هدررفت واقعی است. به‌گفته وی، برای کاهش هر یک‌درصد هدررفت واقعی باید 400میلیارد تومان هزینه کنیم و به ما تکلیف شده که میزان آب بدون درآمد تهران را تا سال 1410به 15درصد برسانیم که برای تحقق این کار به 10هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم. بختیاری با بیان اینکه ٦٥ درصد مشترکان آب در تهران زیر الگوی مصرف، مصرف آب دارند، گفت: ١٥‌درصد مشترکان در حد نرمال و 20درصد بیش از حد نرمال مصرف آب دارند.

   تدبیر مشترک آبی شهرداری و دولت برای شرایط خاص

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از تجهیز کلانشهر تهران به مخازن اضطراری تأمین آب شرب خبر داد و گفت: با هماهنگی شورای شهر و شهرداری تهران، احداث 374مخزن اضطراری تأمین آب در برنامه قرار دارد تا بتوانیم در زمان بروز زلزله، تا 3 روز آب شرب تهران را تأمین کنیم. وی ادامه داد: از این تعداد، برای سال‌جاری احداث 30مخزن اضطراری در برنامه قرار دارد که تاکنون 3مخزن احداث شده است. وی همچنین از تفاهم با مدیریت شهری تهران برای تکمیل پروژه‌های فاضلاب در غرب تهران خبر داد و اعلام کرد: مسئولان شهری تهران قول داده‌اند تا برداشت از منابع آبی زیرزمینی برای مصارف عمومی را به سالانه 70میلیون مترمربع کاهش دهند و نیاز آبی برای مصارف عمومی را از طریق پساب فاضلاب تأمین کنند.