لایروبی اروندرود به گل نشست

سیدعلیرضا شریفی|  خرمشهر- خبرنگار:

دسترسی به آب‌های آزاد و نزدیکی به کشورهای حوزه خلیج فارس و میادین نفتی بزرگ اهمیت ارتباطی اروندرود را دوچندان کرده است به گونه‌ای که مسئولان کشور بیشتر به توسعه اقتصادی این رودخانه با پاکسازی و لایروبی آن روی آورده‌اند زیرا این کار برای توسعه ارتباطات اقتصادی و تجاری بسیار اهمیت دارد.

همین موضوع سبب شد که حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان در تبلیغات انتخاباتی خود در سال 92 به این موضوع اشاره کند و آن را یکی از وعده‌های خود برای پایان دادن به مشکلات خوزستان قرار دهد. حتی در دیدار و گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری ایران با نوری المالکی، نخست‌وزیر وقت عراق، در آذرماه 92 طرفین برای پاکسازی و لایروبی هرچه سریع‌تر اروندرود توافق کردند.

 اما تا روزهای پایانی دولت یازدهم از لایروبی اروند خبری نشد تا رئیس‌جمهوری دوباره در جمع مردم اهواز در ورزشگاه تختی بگوید: «اروند را به صورتی درمی‌آوریم که بتواند نه‌تنها مشکلات کشتیرانی و آبادانی را، بلکه بخشی از بیکاری را که شما بحق برای آن شعار سر می‌دهید، برطرف کند».

حالا دوباره این موضوع نقل محافل شده است و مردم آبادان و خرمشهر امیدوارند که خیلی زود این وعده عملی شود. گرچه عده‌ای از کارشناسان معتقدند که براساس قوانین موجود، لایروبی رودخانه‌های مرزی باید با مجوزی باشد که 2 کشور برای یکدیگر صادر می‌کنند به همین دلیل لایروبی اروندرود به نظرات وزارتخانه‌های دفاع 2 کشور ایران و عراق بستگی دارد. اما نماینده مردم خرمشهر در مجلس شورای اسلامی می‌گوید که تعلل وزارت امور خارجه ایران عامل به سرانجام نرسیدن این پروژه است.


کم‌کاری وزارت خارجه 

نماینده خرمشهر در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: جابه‌جا شدن خط تالوگ (خط مرز آبی میان ایران و عراق) بزرگ‌ترین مشکل در لایروبی نشدن اروندرود است. این خط به سمت کشور عراق پیشروی کرده و عراق خواهان بازگشت ایران به قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر (قراردادی میان کشورهای ایران و عراق با وساطت الجزایر که خط مرزی ایران و عراق را در آب‌های اروندرود تعیین کرده) است.
«عبدالله سامری» تاکید می‌کند: رفع این مشکل، با توجه به شرح وظایف وزارت امور خارجه به این وزارتخانه برمی‌گردد و باید زودتر انجام شود.
این نماینده مجلس بیان می‌کند: با توجه به اهمیت آبراهه اروند، لایروبی آن سبب توسعه اقتصادی و افزایش فعالیت تجاری در بنادر خرمشهر و آبادان می‌شود و در کاهش بیکاری نیز بسیار موثر است اما مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.


انعقاد قرارداد ۶۲ میلیارد تومانی خروج مغروقه‌ها

وزیر سابق راه و شهرسازی 2 سال پیش در سفر به خرمشهر گفته بود که لایروبی اروندرود بدون خارج‌سازی مغروقه‌ها غیرممکن است به همین دلیل 625 میلیارد ریال در این زمینه بودجه تصویب شده است. البته باید بدانیم که لایروبی اروندرود بسیار پرهزینه و گران است زیرا حجم لایروبی باید از 12 میلیون متر مکعب به 30 میلیون متر مکعب برسد. «عباس آخوندی» بیان کرده بود: لایروبی موضوعی است که قطعا باید با مجوز مقامات سیاسی صورت گیرد. تمام امکانات از سوی من در وزارت راه و شهرسازی فراهم ‌شده است تا در صورت موافقت مقامات سیاسی، کار با سرعت شروع شود. 


لایروبی اروند در گرو تصمیمات بین‌المللی

معاون عمرانی استاندار خوزستان نیز در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: مساله اروند بین ایران و عراق مشترک است. ایران برای لایروبی این رود آمادگی دارد اما طرف عراقی هنوز برای این کار آمادگی خود را اعلام نکرده است.
«فرامند هاشمی‌زاده» با بیان این‌که هماهنگی‌هایی از طریق وزارت امور خارجه ایران با کشور عراق در حال انجام است که زودتر کار عملیاتی برای لایروبی اروندرود آغاز شود، می‌افزاید: وزارت راه و شهرسازی باید از طریق سازمان بنادر و کشتیرانی موضوع لایروبی اروندرود را دنبال کند و توافقاتی را انجام دهد.

وی می‌گوید: وزارت امور خارجه نیز باید مشکل پروتکل‌های بین‌المللی را ‌حل کند. آخرین موضوع نیز اقدامات محلی است که باید از طریق استانداری‌ خوزستان پیگیری شود.هاشمی‌زاده عملیات لایروبی اروندرود را یک پروژه ملی می‌داند که عملکرد منطقه‌ای دارد و ادامه می‌دهد: استانداری‌های خوزستان و بصره تفاهم‌هایی در این زمینه داشته‌اند اما همه آنها بعد از تفاهم وزارت امور خارجه ایران و عراق قابلیت اجرایی پیدا می‌کنند.


نیاز به اقدامات خاص

معاون عمرانی استاندار خوزستان می‌گوید: اگر کارهای وزارت امور خارجه به خوبی پیش برود، اقدامات مناسبی در زمینه بیرون کشیدن لنج‌های مغروقه انجام خواهد شد. تاکنون حداقل 140 لنج مغروقه از آب‌های ایران خارج شده است و در آب‌های عراق بیش از این تعداد لنج مغروقه وجود هست که خارج‌سازی آنها به یک سری اقدامات خاص نیاز دارد.
وی ابراز امیدواری می‌کند که توافقات بین‌المللی برای لایروبی اروندرود در زمانی کوتاه انجام ‌شود.


آخرین لایروبی اروند کی بود؟

 یک کارشناس کشتیرانی نیز به همشهری می‌گوید: آخرین باری که اروندرود لایروبی شد، سال 1356 بود که 2 کشور ایران و عراق در قالب قرارداد 1975 الجزایر آن را انجام دادند.
«عبدالکریم دریس» می‌افزاید: آبراه بین‌المللی اروندرود تا پیش از جنگ تحمیلی یکی از پرترددترین رودخانه‌های منطقه بود اما پس از آن دوران، وجود شناورهای مغروقه فراوان موجب شد که کشتیرانی در اروندرود با حداقل ظرفیت آن انجام شود.

وی با بیان این‌که آمار دقیقی از تعداد لنج‌های مغروقه در اروندرود وجود ندارد، عنوان می‌کند: به دلیل وجود لنج‌های مغروقه ته اروندرود، عمق این رودخانه و تناژ کشتی‌هایی که در آن تردد می‌کنند، کاهش یافته است و علاوه بر آن، خطرات زیادی این کشتی‌ها را تهدید می‌کند.این کارشناس کشتیرانی بیان می‌کند: تا پیش از سال 1356 تردد کشتی‌های 80 هزار تنی در آبراه اروندرود امکان‌پذیر بود ولی اکنون تردد کشتی‌های 10 هزار تنی در آن به سختی امکان‌پذیر است.

وی ادامه می‌دهد: شناورسازی مغروقه‌هایی که سال‌ها در قعر اروندرود بوده‌اند و صدها تن گل و لای روی آنها انباشته شده است کار فوق‌العاده سخت، زمان‌بر و پرهزینه‌ای است که به تخصص و تجربه بسیاری نیاز دارد. خوشبختانه متخصصان ایرانی از عهده این کار برمی‌آیند ولی باید فرایند لایروبی اروندرود طی شود تا این کار همزمان با لایروبی انجام گیرد و نتایج خوبی از آن حاصل شود.

***
بیش از 5 سال از وعده رئیس‌جمهوری در خصوص لایروبی اروندرود گذشته است و باید دید با توجه به جلسات اخیر مقامات ایرانی و عراقی و نشست مشترک مسئولان ایرانی در آبادان و خرمشهر، این موضوع به کجا خواهد انجامید. این موضوع قطعا در رونق اقتصادی منطقه تاثیرگذار خواهد بود و هرچقدر بیشتر به تاخیر بیفتد، توسعه منطقه به زمان دورتری موکول خواهد شد و مردم رنگ رونق را به چشم نخواهند دید.