سیدحمید موسوی/ مدیرکل معماری معاونت شهرسازی شهرداری تهران:
شهر تهران با وسعت حدود 730کیلومترمربع و جمعیت حدود میلیون نفر و استان تهران با وسعت حدود 13هزار کیلومترمربع و جمعیت حدود 13میلیون نفر (برابر آمار سال 92) از نقاط جمعیتی پر‌تراکم محسوب می‌شود.
5/8 تهران شامل تعداد 950هزار پارسل (قطعه ثبتی) است که تعداد 200هزار و 846پارسل آن به مساحت حدود 3268هکتار در بافت فرسوده قرار گرفته که تقریبا 22درصد از کل قطعات شهر را شامل می‌شود.
این بافت هر سه ویژگی ریزدانگی، نفوذ‌ناپذیری و ناپایداری را توامان دارد و اگر صرفا شاخصه ناپایداری را ملاک قرار دهیم مساحت این بافت‌ها به 14هزار و 792هکتار افزایش می‌یابد که 43درصد شهر تهران را شامل خواهد شد.
توزیع بافت فرسوده نیز در شهر همگون نیست؛ به‌طوری که 7منطقه تهران شامل مناطق 12 و 11و 10 و 15 و 14 و 7 و 17 مساحتی بالغ بر 2350هکتار معادل 72درصد بافت فرسوده را در خود جای داده‌اند.
بیشترین مساحت بافت فرسوده در بین مناطق در منطقه 12با 593هکتار و بیشترین درصد فرسودگی در بین مناطق در منطقه 10با 52.3درصد فرسودگی است. این آمار زنگ خطری است که باید تمامی مدیران مسئول را نسبت به این رویداد طبیعی حساس‌تر کند.
البته در این میان ارتقای سطح اطلاعات عمومی و فرهنگ رفتاری مردم در مواجهه با این واقعیت نیز سهم مهمی در کاهش آثار و پیامدهای مخرب زلزله خواهد داشت.
خوشبختانه بیش از 2دهه است که با تنظیم مقررات ملی ساختمان و الزامی شدن استاندارد 2800(آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله) سعی شده ساختمان‌ها را از لحاظ تاب‌آوری آماده این رخداد کرد. براساس این استاندارد (آیین‌نامه 2800ساختمان) ساختمان‌ها به 4گروه تقسیم‌بندی شده‌اند.
گروه 1: «ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد» که استفاده از آنها در نجات و امداد مؤثر است. (ساختمان‌ها و تاسیساتی که خرابی آنها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در کوتاه‌مدت و دراز‌مدت برای محیط‌زیست می‌شود.)
گروه 2: «ساختمان‌های با اهمیت زیاد»که خرابی آنها موجب تلفات زیاد می‌شود؛ مانند مدارس - مساجد و...
گروه 3: «ساختمان‌های با اهمیت متوسط» نظیر ساختمان‌های اداری و تجاری
گروه4: «ساختمان‌های با‌اهمیت کم»که با خسارت نسبتا کم ارزیابی می‌شوند؛ مانند انبارهای کشاورزی – ساختمان‌های موقت که مدت بهره‌برداری از آنها کمتر از 2سال است.
درصورت دقت در طراحی مطابق مباحث دهم مقررات ملی ساختمان (طرح رابطه ساختمان‌های فولادی)، نهم (طرح و اجرای ساختمان‌های بتن آرمه)، ششم (بارهای وارده بر ساختمان) می‌توان به ساکنان شریف شهر این اطمینان را داد که جامعه طراحان و مجریان ساختمان جهت روز بحران چاره‌اندیشی کنند.
آنچه که نگرانی‌ها را تشدید می‌کند، نبود توجه طراحان به ساختمان‌های با سازه‌های متوسط و کوچک است که بیش از 95درصد از ساختمان‌های در حال ساخت را به‌خود اختصاص می‌دهند. با مطالعه و بازدید میدانی از 1300ساختمان در حال ساخت از ابتدای سال‌جاری تاکنون توسط اداره کل معماری و ساختمان متأسفانه مشاهده می‌شود که بیش از 95درصد سازه‌های فولادی کوچک و متوسط شهری ضوابط مبحث دهم را رعایت نمی‌کنند.
بیش از 60درصد ساختمان‌های فولادی فارغ از اشتباهات طراحی، مشکلات اجرایی دارند. (مانند جوش) برای پروژه‌های بتنی خاموت‌ها که اساسی‌ترین نقش را در زلزله ایفا می‌کنند خم‌های خاموت‌ها اغلب مطابق ضوابط نیست.
تقریبا هیچ‌یک از پروژه‌های بازدید‌شده ضوابط مربوط به تیغه‌ها و اتصال نازک‌کاری با سازه را رعایت نکرده‌اند.
با آموزش مناسب به شهروندان رفتار صحیح هنگام وقوع زلزله و مواجهه با آن و پس از آن را به خوبی بیاموزند و مسئولان محترم نیز ضمن تجهیز شهر به سیستم‌های نوین تشخیص و آخرین تکنولوژی موجود روز، مدیریت بحران حین و بعد از وقوع را (به‌خصوص با رعایت سلسله مراتب فرماندهی و اطاعت‌پذیری از یک مدیر واحد) تمرین کنند.