برق مصرف کنید، پول بگیرید!

بهای قبض برق آلمانی‌ها در کریسمس امسال منفی شد؛ یعنی دولت آلمان به مردم کشورش در ایام تعطیلات سال نو میلادی پول داد تا برق مصرف کنند تا الکتریسیته تولید شده توسط نیروگاه‌ها هدر نرود. این اتفاق بعد از این رخ داد که مشخص شد، حجم انرژی الکتریکی پاک که با کمک سلول‌های خورشیدی، بادی و... به‌دست می‌آید، آنقدر زیاد بوده که اکثر مردم انرژی مورد نیازشان را از همین راه تأمین کرده و نیازی نداشتند وسایل خانه‌شان را به برق شهری که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کرد، متصل کنند.

چرا قبض‌ها منفی شد؟ انرژی‌های پاک که از آفتاب و باد تأمین می‌شوند، قابل ذخیره‌سازی نیستند و باید بلافاصله آن را مصرف کرد. اگر به هر دلیلی از این انرژی استفاده نشود، قابل ذخیره‌سازی نیست و هدر می‌رود. همه اینها یعنی هزینه اضافه‌ای به دولت تحمیل می‌شود. نیویورک تایمز گزارش کرده که هزینه تولید هر مگاوات‌ساعت برق 60دلار است. در اتفاق اخیر، برای مدتی مشترکان آلمانی هزینه برق‌شان منفی شد. این پدیده‌ تازه‌ای نیست. با افزایش تولید به وسیله انرژی‌های پاک ازجمله باد و خورشید در مواقع تعطیلی که کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ کار نمی‌کنند چنین تخفیف‌ها و مشوق‌هایی به مشترکان پیشنهاد داده می‌شود. این مسئله برای هر دو طرف برد-برد است. مشترک تخفیف قابل توجهی برای هزینه‌هایش در طول سال می‌گیرد و برق تولید شده توسط انرژی خورشید یا باد هم هدر نمی‌رود.

چطور این اتفاق افتاد؟ چند دهه است که آلمان روی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده است. 200میلیارد دلار ارزش کل سرمایه‌ای است که گفته می‌شود در این زمینه صورت گرفته است. گفته می‌شود، احتمال دارد برنامه‌های جدیدی تدوین شود که مردم را – دست‌کم در مقاطعی خاص – به جای صرفه‌جویی، به مصرف بیشتر تشویق کند تا دست‌کم هزینه‌های دولت زیاد نشود. البته تخفیفی که دولت برای مشترکان درنظر گرفته، به‌صورت نقدی یا یکباره نیست بلکه در طول سال2018 بخشی از هزینه برق به آنها تخفیف داده می‌شود.

در دنیا چه خبر است؟

به جز آلمانی‌ها بقیه دولت‌ها برای استفاده بهینه از انرژی پاک چه برنامه‌هایی دارند؟ ایده‌های بزرگ جهان در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر چیست و چطور عملی شده است؟

بهترین برنامه‌ریزی انرژی پاک استفاده همزمان از انرژی خورشیدی و بادی یکی از بهینه‌ترین راهکارهاست که به‌خصوص در کشورهای اروپایی به‌کار گرفته می‌شود. هرزمان آفتاب کمتری بتابد، سیستم به‌طور خودکار به انرژی بادی منتقل می‌شود. هرچند این روش، هوشمندانه به‌نظر می‌رسد اما چون مثل بقیه روش‌های تولید برق امکان ذخیره‌سازی ندارد، اگر از آن استفاده نکنند هدر می‌رود.

برطرف کردن چالش بزرگ با باتری بزرگ بزرگ‌ترین باتری جهان که «آیلان ماسک» بنیانگذار تسلا آن را در عرض کمتر از 100 روز ساخت، بخش بزرگی از چالشی که در حوزه فناوری‌های پاک وجود دارد را برطرف کرده است. باتری بزرگ تسلا می‌تواند با استفاده از انرژی باد و آفتاب انرژی را ذخیره کرده و برای حدود 60 روز بخش مهمی از انرژی یک شهر کوچک در استرالیا را تأمین کند. این باتری برای شرایط اضطراری طراحی شده تا اگر طوفان یا هر مشکل دیگری به‌وجود آمد، مردم شهر انرژی داشته باشند.

یک منبع پاک جدید؛ هیدروژن ژاپنی‌ها در جولای سال گذشته(2017) یک برنامه مفصل برای نوع جدیدی از انرژی‌های پاک ارائه داده‌اند که قرار است تا سال2020 بخش قابل‌توجهی از انرژی الکتریکی این کشور را تأمین کند. پروژه تولید انرژی برق هیدروژنی اگر به سرانجام برسد، نتیجه‌اش ساخت بزرگ‌ترین مجموعه تولید نیروی هیدروژنی جهان خواهد بود. گفته می‌شود انتقال و ذخیره‌سازی این نوع انرژی نسبت به بقیه انرژی‌های پاک ساده‌تر است و تنها محصول جانبی هم که تولید می‌کند، آب است که یک عنصر آلوده محسوب نمی‌شود. جزئیات دقیقی از این طرح به بیرون درز نکرده اما گفته می‌شود این طرح در آغاز بسیار گران خواهد بود یا حتی نیاز به استفاده از سوخت‌های فسیلی خواهد داشت اما در فازهای بعدی به مرور تمام پروژه کاملا پاک و سبز خواهد شد.

برنامه ویژه انگلستان تا 2040 انگلستان برنامه‌ مفصلی برای تولید انرژی‌های پاک طراحی کرده است.گفته می‌شود در سال2017 انرژی الکتریکی تولیدشده از منابع پاک در این کشور 3 برابر زغال‌سنگ بوده‌است. انرژی بادی یکی از محبوب‌ترین انرژی‌های سبز در این کشور است که قرار شده به‌طور گسترده‌ای تا سال2040 در تمام کشور گسترش یابد. انگلستان درنظر دارد تا حدود 2 دهه دیگر بخشی از یک پروژه بزرگ جهانی باشد که ادعا کرده، 40درصد کل انرژی جهان را از روش‌های جدید و دوستدار محیط‌زیست تأمین خواهد کرد.