علوم پزشکی در سیطره خانم‌ها

عیسی محمدی

پزشکی، آرزوی هر خانواده‌ای بود تا بدین‌وسیله بتواند فرزند یا فرزندانش را به آینده‌ای که رویایش را داشت، برساند. رقابت بر سر این رشته‌ها نیز بسیار بود اما حالا، با این تعداد بسیار دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و نیز امکان سفر علمی دانشجویان به خارج  از کشور برای ادامه‌تحصیل، به‌نظر می‌رسد که رشته‌ای مثل پزشکی، از تب و تاب گذشته افتاده باشد. بد نیست نیم‌نگاهی داشته باشیم به چند آمار و ارقامی که در این زمینه وجود دارد تا ببینیم آیا پزشک‌شدن یا دانشجوی رشته پزشکی‌شدن، کماکان مثل سابق، رویایی دور و دراز است یا یک امر معمول و مرسوم؟

وقتی پزشکان ما  دوبرابر شدند

بد نیست بدانید که تعداد پزشکان پیش از انقلاب، 14700نفر بود؛ شامل 9441 پزشک عمومی و مابقی هم پزشک متخصص. این آمار البته متعلق به سال 1356شمسی بوده است. اما طبق آمار اعلامی سال 1390، ‌جمع پزشکان ما به 27122نفر رسیده بود که شامل 14901پزشک عمومی می‌شد و مابقی هم پزشکان متخصص بودند. این در حالی است که پیش از انقلاب، ما اقدام به استخدام پزشکان بنگلادشی و هندی و... می‌کردیم اما  ‌اکنون حتی بخشی از پزشکان ما، بازار کار متناسب با  تخصص خود را پیدا نکرده و بخشی نیز راهی کشورهای دیگر همچون جمهوری‌آذربایجان و شیخ‌نشین‌های جنوب خلیج‌فارس و... شده‌اند تا به کارشان ادامه دهند. همچنین تعداد دانشجویان پزشکی ما پیش از انقلاب، 60هزار نفر بود که بعد از انقلاب رشد 3برابری داشته و به 200 هزار نفر رسیده است.

این نزدیک به 6درصدی‌ها

ما مؤسسه‌ای داریم به نام مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم که هر از چندی آمار و ارقامی را در ارتباط با آموزش عالی کشور منتشر کرده و رسانه‌ای می‌کند. این مؤسسه طی نمودارها و آمار و ارقامی، آمار آموزش عالی ایران در سال 95-94 را که آخرین آماری است که در سایت این مؤسسه قرار داده شده  اعلام کرده است که اطلاعات مفیدی را شامل می‌شود. این آمار، دانشجویان مراکز دانشگاهی غیردولتی را 2میلیون و 350هزار نفر اعلام کرده بود. همچنین آمار دانشجویان مراکز دانشگاهی دولتی چیزی کمتر از 2میلیون نفر تخمین‌زده شده بود؛ یعنی جمع دانشجویان ما در آن مقطع، نزدیک  به4میلیون و 300 هزار و اندی نفر بوده است. طبق آمار اعلام شده این مؤسسه، 7/5درصد از این تعداد را دانشجویان پزشکی تشکیل می‌دادند که با یک ضرب و تقسیم ساده می‌‌شدند 247836نفر. بیشترین دانشجویان را رشته‌های علوم‌انسانی با 46درصد تشکیل می‌دادند. همچنین گرایش‌های دیگر شامل این درصدها بودند: هنر 8/7درصد، کشاورزی و دامپزشکی 3/4درصد، فنی و مهندسی 30درصد و علوم پایه نزدیک به 6درصد.

علاقه بیشتر خانم‌ها به رشته‌های پزشکی

این مؤسسه همچنین طی جدولی دیگر، به تفکیک دقیق‌تر این دانشجویان پرداخته است. طبق این جدول‌بندی، تعداد دانشجویان در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری حرفه‌ای و دکتری تخصصی مشخص شده است. طبق این جدول، 10495نفر در مقطع کاردانی درس می‌خواندند که کمی بیشتر از 3هزار نفرشان خانم و باقی آقا بوده‌اند. نزدیک به 126هزار نفر در مقطع کارشناسی درس می‌خواندند که حدود 92هزار نفرشان خانم و باقی آقا بودند. در کارشناسی‌ارشد نیز تقریبا 19هزار نفر اشتغال به تحصیل داشتند که 13هزار نفرشان خانم و باقی آقا بوده‌اند. 69هزار نفر نیز دانشجوی دوره دکتری عمومی بودند که از این تعداد، 41هزار نفر خانم و باقی آقا بودند. در دوره دکتری تخصصی نیز باز هم برتری با خانم‌ها بود؛ چرا که از میان نزدیک به 22هزار نفر، 12هزار نفر خانم بودند.

پیش از انقلاب، ما اقدام به استخدام پزشکان بنگلادشی و هندی و... می‌کردیم اما اکنون حتی بخشی از پزشکان ما، بازار کار متناسب با تخصص خود را پیدا نکرده و بخشی نیز راهی کشورهای دیگر همچون جمهوری‌آذربایجان و شیخ‌نشین‌های جنوب خلیج‌فارس و... شده‌اند