بازاریان اراک به کمک آمدند

راحله عبدالحسینی‌ | روزنامه‌نگار

بازار تاریخی اراک که از روزگار فتحعلی‌‌شاه قاجار تا‌کنون نبض اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهر اراک  بوده است، این روزها میزبان کارشناسان مرمت شده تا پس از مرمت، نخستین مرحله ثبت جهانی بازار انجام شود. نکته حائز اهمیت مرمت بازار تاریخی اراک با بیش از 2قرن قدمت این است که علاوه بر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مرکزی و شهرداری اراک، کسبه بازار و اداره اوقاف هم در این پروژه همکاری می‌کنند.

رفع خطر از بازار
تفاهمنامه مرمت بازار تاریخی اراک سال1403 بین اداره میراث فرهنگی، شهرداری، اداره اوقاف و کسبه بازار منعقد و قرار شد کسبه بازار به تناسب اعتبار و توانشان در این مسیر مشارکت کنند. معاون میراث فرهنگی مرکزی به همشهری می‌گوید: «شهرداری اراک تا‌کنون ۳۰میلیارد تومان و میراث فرهنگی استان ۱۰میلیارد تومان هزینه کرده‌اند.»  حسین محمودی با بیان اینکه کارشناسان مرمت این روزها در 12کارگاه در سرای اصلی بازار، سرای کتابفروش‌ها، سرای اکبریان، سرای کرمانشاهی‌ها، سرای کاشانی، سرای نوذری، سرای آقایی و سرای حاجی‌باشی مشغول کارند می‌افزاید: «تلاش می‌کنیم مرمت بازار تا پایان پاییز تمام شود.»   اولویت مرمت رفع خطر از بازار است که شامل سبک‌سازی بام، اصلاح ناودان‌ها، اصلاح طاق‌ها، کف‌سازی، بندکشی جداره‌ها، کندن لایه‌های فرسوده بام، عایق‌کاری سنتی و کف‌سازی سنگی داخل تیمچه‌ها می‌شود.

در مسیر ثبت جهانی 
در کنار مرمت، تدارک و تکمیل پرونده ثبت جهانی بازار تاریخی اراک در دست تهیه است. به ‌گفته معاون میراث فرهنگی مرکزی، تا پایان مهر موارد اصلی پرونده تکمیل می‌شود که مرمت اصولی نیز یکی از همین موارد است. حسین محمودی می‌افزاید: «بازار تاریخی اراک یک بازار مهندسی‌ساز است، به این معنا که دسترسی به هر سرا جداست. ساخت شهر اراک با توجه به جانمایی و چهارسوی بازار شکل ‌گرفته است.»‌‌ مسیر داخلی بازار تاریخی اراک برخلاف بازارهای دیگر به‌صورت منحنی نیست و تقارن هندسی دارد. این بازار دارای 2محور عمود بر هم است. گذرهای فرعی عمود بر 2گذر اصلی ساخته شده‌اند. سقف بازار گنبدی است و در مرکز هر گنبد نورگیر چندضلعی تعبیه شده که علاوه بر نورگیری، تهویه‌هوا را هم بر عهده دارد.

بازاری‌ها مشارکت می‌کنند
محمد حسین‌آبادی، یکی از کسبه بازار اراک به همشهری می‌گوید: «مرمت بازار تاریخی اراک یعنی رونق بازار و چه بهتر که ما هم سهمی در مرمت بازار داشته باشیم.»  او می‌افزاید: «تا دوره‌های قبلی که مرمت انجام می‌شد، هزینه‌ها را میراث فرهنگی تقبل می‌کرد و این بار کسبه هم احساس وظیفه کرده‌اند. امیدواریم این رسم به آیندگان هم برسد و این بازار تاریخی نسل به نسل باقی بماند.» ابوالفضل برجی هم یکی از کسبه سرای نوذری تیمچه بلورفروشان است که بارها پیگیر مرمت ستون‌های ترک‌‌برداشته این سرا بوده‌ است. او نیز به همشهری می‌گوید: «بازار تاریخی اراک میراث شهر ماست و خودمان را برای محافظت از آن مسئول می‌دانیم و متناسب با بضاعتمان برای پیشرفت مرمت بازار همکاری می‌کنیم. بازار که مرمت شود، یعنی ایمن شده و خیال گردشگر هم برای حضور در این مکان راحت است.»

مکث
بازار اراک در یک نگاه
بازار تاریخی اراک یکی از ۱۳بازار سرپوشیده ایران و یکی از جاذبه‌های فرهنگی و اقتصادی مهم شهر اراک است که سال۱۲۲۸ هجری قمری(219سال پیش) در زمان فتحعلی‌شاه قاجار به فرمان یوسف‌خان گرجی در بافت مرکزی سلطان‌آباد (نام قدیم اراک) ساخته شد.