تاریخ در همین نزدیکی

مهلا داریان / دبیر سرزمین من

در قدیم اسمش شهر هفتاد و دو ملت بود؛ سرزمینی چنداقلیم، چهارفصل با قلبی مهربان که پذیرای هر مهاجری از هر قومیتی است.
کرج، شهری با پیشینه‌ای کهن، در متون تاریخی و ادبی به نام‌های مختلفی شناخته شده است. برخی منابع، نام کرج را به واژه «کاوَک» به‌ معنای «میان‌تهی» نسبت می‌دهند که به موقعیت جغرافیایی آن در دره اشاره دارد.
همچنین در جایی دیگر، ریشه نام کرج را از «کراج» به ‌معنای «محل دیده‌بانی» می‌دانند؛ چرا که در گذشته، تپه‌ها و کوه‌های اطراف کرج مانند تپه آتشگاه و کوه‌های کلاک به ‌عنوان نقاط دیده‌بانی و علامت‌دهی با آتش مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برخی نیز معتقدند که نام کرج از واژه «کوه‌رَج» به ‌معنای «محلی با کوه‌های ردیف‌شده» گرفته شده است.
در متون کهن، ازجمله شاهنامه فردوسی، به نام کرج اشاره شده است و رستم، در مسیر زابلستان به مازندران از کرج عبور می‌کند.
این اشاره‌ها نشان‌دهنده اهمیت تاریخی و جغرافیایی کرج در دوران باستان است.
با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی غنی، کرج همواره مورد توجه اقوام مختلف بوده و به‌ عنوان یکی از مراکز مهم سکونت و گذر در دوره‌های تاریخی مختلف شناخته می‌شده است.
بقایای دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان در منطقه کرج نشان از تمدن پیشرفته این ناحیه در گذشته دارد و قبل از حمله مغول، مسیر اصلی کاروان‌ها از سگزآباد و شهریار به ری می‌رفت. بعد از این دوره، مسیر قزوین - کرج - ری اهمیت بیشتری پیدا کرد. در دوره صفویه، به‌دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران - قزوین - تبریز، کرج اهمیت بیشتری یافت و کاروانسراها، پل‌ها و قلعه‌های بسیاری در این مسیر ساخته شد. شمس‌الدین المقدسی،  جغرافیدان قرن چهارم هجری قمری از کرج به ‌عنوان یکی از روستاهای ری یاد کرده است و یاقوت حموی نیز در ابتدای قرن هفتم هجری قمری کرج را تابع ری دانسته است. اگر می‌خواهید در نزدیکی تهران به سفری در دل تاریخ بروید و با قدمتی چند هزار ساله مواجه شوید، نیازی نیست راه دوری بروید؛ استان البرز با گنجینه‌ای از آثار تاریخی و نشانه‌هایی از سکونتگاه‌های اولیه بشر، در همسایگی استان تهران مقصدی جذاب برای گذران وقت در دل تاریخ است.
اما استان البرز تنها به تاریخ خلاصه نمی‌شود. این منطقه با طبیعت بکر و ییلاقات خوش‌آب ‌و هوای خود، فرصتی بی‌نظیر برای سفری کوتاه و دلنشین در کنار تاریخ فراهم کرده است. دریاچه‌ها، پارک‌های جنگلی و قله‌های مرتفع، همه و همه تجربه‌ای متفاوت و جذاب از سفر به این استان است.
در این شماره «سرزمین من»، شما را به سکونتگاه انسان‌های اولیه می‌بریم و با گذر از غارهای باستانی در ساوجبلاغ وارد دروازه‌های دل‌انگیز روستاهای خوش آب و هوا می‌شویم.