نجات بجنورد با آب خاکستری

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

«استفاده از پساب شهری بجنورد در پتروشیمی خراسان» به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح زیست‌محیطی شمال‌شرق کشور 6دی1403 در سفر ریاست‌جمهوری به خراسان شمالی افتتاح شد. پتروشیمی خراسان، نخستین مجتمع پتروشیمی است که با راه‌اندازی تصفیه‌خانه توانسته پساب شهری را به چرخه بازگرداند و از آن در مصارف صنعت پتروشیمی بهره ببرد. ۶۰درصد آب بجنورد با جمعیت ۲۸۶۷۳۸نفری از سد شیرین‌دره تامین می‌شود. کاهش بارندگی و حجم ورودی آب به این سد از عوامل کاهش کیفیت آب آشامیدنی بجنوردی‌هاست. حالا با راه‌اندازی تصفیه‌خانه پساب شهری، صنعت پتروشیمی از این منابع آبی استفاده نمی‌کند تا شهروندان بجنورد به آب پایدار باکیفیت دسترسی داشته باشند.

کمک به رفع کم‌آبی
بحران کم‌آبی موجب شده پتروشیمی به‌عنوان مسئولیت اجتماعی خود تصفیه پساب شهری بجنورد و استفاده از آن در صنعت را در اولویت قرار دهد؛ نکته‌ای که یوسف حسنی، مدیرعامل پتروشیمی خراسان در گفت‌وگو با همشهری به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «استفاده از پساب شهری بجنورد در صنعت پتروشیمی سبب کاهش استفاده و برداشت از منابع آب شیرین، بهبود منابع آب سطحی و کاهش آلودگی خاک می‌شود و اثرات قابل توجهی بر محیط‌زیست و افزایش کیفیت زندگی مردم بجنورد دارد.» یوسف حسنی معتقد است پایش کیفیت مستمر پساب خروجی و مدیریت صحیح آن می‌تواند از نظر مزیت زیست‌محیطی نقش پایدار و اثربخشی داشته باشد. او درباره بهبود اوضاع آب آشامیدنی بجنوردی‌ها نیز می‌گوید: «با افتتاح این پروژه دیگر از آب چاه و سفره‌های زیرزمینی در صنعت پتروشیمی خراسان استفاده نمی‌شود و آب چاه‌های جذبی برای مصارف آشامیدنی استفاده می‌شود. سالانه 5.5میلیون مترمکعب آب آشامیدنی پتروشیمی خراسان آزاد و برای آب آشامیدنی بجنورد استفاده می‌شود.» ‌




آب خاکستری
آبی که از تصفیه‌خانه پساب شهری بجنورد به رودخانه اترک وارد می‌شد، آلایندگی‌هایی برای محیط‌زیست داشت.
 با افتتاح طرح استفاده از پساب شهری 2موضوع محقق شده‌است؛ تامین آب برای صنعت پتروشیمی و حل مشکلات زیست‌محیطی. مدیرعامل پتروشیمی خراسان با بیان اینکه با بهره‌برداری از این پروژه ۵.۵میلیون مترمکعب پساب تصفیه می‌شود، می‌گوید: «این طرح در فاز بعدی تا ۱۳میلیون مترمکعب قابل توسعه است که الگویی نوین در مدیریت منابع آبی خواهد بود.»
یوسف حسنی با بیان اینکه نیا‌ز آبی پتروشیمی خراسان 5میلیون مترمکعب است که از مجموع این میزان ۲.۵میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی و ۲.۵میلیون مترمکعب آب از منابع سطحی برداشت می‌شد، می‌افزاید:‌ «تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی موجب شده است 8دشت از مجموع ۱۱دشت خراسان شمالی در وضعیت نامناسبی از نظر ذخایر آبی قرار گیرند و به همین دلیل هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها به‌منظور تعادل‌بخشی به منابع آبی ممنوع شده است.»
حسنی تأکید می‌کند که هدف دیگر این طرح آگاه‌سازی مردم بجنورد از موضوع بازچرخانی آب خاکستری و استفاده دوباره از آن در صنعت و مصارف کشاورزی است.‌

پساب صنعتی در فضای سبز
سالانه 7میلیون مترمکعب پساب فاضلاب شهری در بجنورد در تصفیه‌خانه شهر تولید می‌شود و بخشی به رودخانه‌ها می‌رود و بخشی در حاشیه شهر رها می‌شود. به‌گفته یوسف حسنی، مدیرعامل پتروشیمی خراسان، پساب صنعتی مجتمع پتروشیمی خراسان که حدود یک‌میلیون‌و200هزار مترمکعب است، در 6‌ماه نخست سال برای آبیاری فضای سبز مجتمع پتروشیمی خراسان شمالی به کار می‌رود و در 6ماهه دوم سال روانه رودخانه اترک می‌شود.