نخستین جانپناه کشور
نام: اسپید کمر یا ایس کمر
موقعیت: دامنه جنوبی توچال در شمال تهران
جانپناه اسپید کمر به‌عنوان نخستین جانپناه کشور سال ۱۳۲۶ در ارتفاع ۳ هزار متری دامنه جنوبی کوه توچال ساخته شد. کاوه کاشفی، رئیس سابق هیأت کوهنوردی استان تهران دراین‌باره می‌گوید: «این جانپناه از نخستین جان‌پناه‌های تهران است که تماماً به پشتوانه کمک‌های مردمی و مشارکت کوهنوردان ساخته شد. مردم محلی و کوهنوردان با استفاده از مصالح بومی و محلی همچون سنگ و ماسه، این جانپناه را ساختند و آهک و گچ را نیز با قاطر از تهران می‌آوردند. نکته جالب هم این است که کوهنوردانی که در ساختش نقش داشتند از هزینه شخصی خود استفاده کرده و توانسته‌اند یک کار عام‌المنفعه را از خود به یادگار بگذارند. محمدکاظم گیلانپور، از چهره‌های معروف کوهنوردی و مؤلف نخستین کتاب کوهنوردی ایران، جلیل کتیبه‌ای از مروجان معروف کوهنوردی و بنیانگذار دیوارنوردی کشور، امیل مارکاریان و گغام میناسیان از نخستین کوهنوردان فنی و حسین گل‌گلاب شاعر شعر معروف ای ایران در کنار دیگر کوهنوردان، این جانپناه را ساختند.»
درگذشته صعود به قله توچال تنها از مسیر جانپناه اسپید کمر انجام می‌شد. این جانپناه از ارزش تاریخی و فرهنگی خاصی برخوردار است و کوهنوردانی که در ساخت آن نقش داشتند نخستین مروجان ساخت جانپناه به کمک مردم و همدلی کوهنوردان بودند. کاشفی می‌گوید: «این جانپناه هرمی‌شکل ساخته شده و 2 طبقه است. طبقه اول برای استراحت و غذا خوردن کوهنوردان و طبقه دوم برای خواب آنها درنظر گرفته شد. بعد از اینکه جانپناه شیرپلا ساخته شد و کوهنوردان برای فتح قله تغییر مسیر دادند اسپید کمر کمتر مورداستفاده قرار گرفت. این جانپناه سال ۱۳۷۵ و سال ۱۳۸۴ مرمت شد. بااین‌حال کوهنوردان هرسال برای نظافت و تعمیر آن همراه می‌شوند.»
مرور تاریخچه ساخت این جانپناه ما را به نام بزرگمردان کوهنوردی ایران و تهران می رساند که دست در دست هم نخستین جانپناه کشور را از خود به یادگار گذاشتند.
در همینه زمینه :
