دیر آمدند اما در معماری صاحب اثر شدند
اردبیلی‌ها
تأمین نیروی کار در ساختمان‌سازی و کارخانه‌های صنعتی
***
نخستین گروه اردبیلی‌ها قبل از اینکه تهران رخت و لباس پایتختی بر تن کند همراه خواهر شاه طهماسب به آبادی کوچک تهران آمدند و در محدوده بازارچه نایب‌السلطنه و حوالی حمام قبله ساکن شدند. آنها از شهری سردسیر در شمال غربی ایران و در فاصله 591کیلومتری تهران به پایتخت آمدند؛ جایی که در ایران باستان اردویل خوانده می‌شد به‌معنای شهر مقدس.
اردشیر آل‌عوض می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین خدمات اردبیلی به توسعه شهر تهران تأمین نیروی انسانی کار در حوزه ساختمان‌سازی بود. نمونه بارز آن ساخت مسجد و حمام قبله در تهران بود که به همت نخستین گروه اردبیلی‌های ساکن تهران ساخته شد. حتی معماری این بناها بر گرفته از سبک معماری شهر اردبیل است. »
به‌گفته آل‌عوض، دوران مهاجرت اردبیلی‌ها به تهران تقریباً از سال 1304شروع شد.آنها علاوه بر کار ساختمان‌سازی در کارخانه‌های قندوشکر، روغن‌نباتی، دخانیات و... مشغول کار شده و بسیاری از آنها ساکن خیابان 17شهریور، خیابان صفا، میدان امام حسین، تهرانپارس، عباسی خاکی، دوراهی قپان، نازی‌آباد و... شدند. اردبیلی‌ها به واسطه همین حضور، بانی ساخت مساجدی در تهران هم شدند. مسجد انصار‌الحسین، مسجد صفا و مسجد آقا باقری‌ها ازجمله مساجدی است که به همت اردبیلی‌های مقیم مرکز ساخته شد. البته حسینیه و مراکز زیادی به همت اردبیلی‌ها در تهران ساخته شد.»
آل‌عوض یادی از مرحوم موسوی اردبیلی بانی راه‌اندازی کانون توحید در حوالی میدان توحید و خیابان پرچم می‌کند و در ادامه می‌گوید: «با راه‌اندازی کانون توحید در خیابان پرچم بسیاری از اردبیلی‌ها برای استفاده فرهنگی و مذهبی و بهره‌مندی از محضر درس استادان حوزه و دانشگاه از محله‌های قدیمی‌شان کوچ کردند و ساکن خیابان پرچم و اطراف آن شدند. البته امروز این تغییرات و جابه‌جایی‌ها بیشتر شده و نمی‌توان گفت همه اردبیلی‌ها فقط در یک محدوده ساکن هستند. علاوه براین در نزدیکی خیابان پرچم، خیابانی هم به نام اردبیل داریم که نشان از زندگی اقوام اردبیلی در این محدوده دارد.»
