با «المراقبات» مراقب حال خوب خود باشید
در آستانه شب لیله‌‌الرغائب که به نخستین شب جمعه‌ماه رجب گفته می‌شود و فضائل و اعمال ویژه‌ای دارد و در وصف آن آمده:« در این شب درهای رحمت الهی به‌سوی زمینیان گشوده شده است و عرشیان همه آماده‌اند تا در بزم دعا و نیایش زمینیان حضور یابند.» کتاب گرانسنگ «المراقبات» به علاقه‌مندان آثار عرفانی معرفی می‌شود. المُراقبات یا اعمال السَّنَه کتابی به زبان عربی تألیف میرزا جواد ملکی تبریزی است که موضوع آن اخلاق مسلمانی و اصلاح ظاهر و باطن در سیر و سلوک عرفانی و دستوراتی در باب مراقبه نفس برای رسیدن به فضایل و کمالات اخلاقی برای تمام ماه‌های سال است. این کتاب نکاتی درباره برخی وقایع تاریخ اسلام، حقیقت قرآن، آداب و شرایط دعا، بعثت، غدیر، ولایت، اخلاص، اسرار حج و مباهله در خود دارد. این اثر ترجمه‌های متعددی دارد و علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان، مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته است.
ویژگی مهم کتاب المراقبات این است که دستوراتش برای مراقبت و سیر و سلوک جنبه همگانی دارد و به‌کار عارف و عامی می‌آید و اعمالی برای همه روزهای سال لحاظ شده و آثار آن را با توجه به این مراقبت بازگو کرده است. علامه طباطبایی در مقدمه خود بر این کتاب، آن را بهترین کتابی می‌داند که درباره عبودیت و تقرب و مراقبت نوشته شده است. مولف این کتاب ارزشمند، میرزا جواد مَلکی تبریزی (متولد اواخر قرن۱۳ یا اوایل قرن ۱۴ در تبریز) فقیه، عارف و استاد اخلاق شیعه قرن چهاردهم قمری است. اسرار الصلاه، رساله لقاء‌الله و حاشیه فارسی بر غایه القصوی از دیگر تألیفات اوست. وی در سال ۱۳۴۳ قمري (۱۲تیر‌ماه۱۳۰۴) درگذشت. پیکر او در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد. میرزا جواد ملکی تبریزی انگیزه خود در تالیف این کتاب را تلاش و کوشش سالک برای تصحیح شرایط باطنی، اصلاح اخلاق و تقویت ایمان حقیقی ذکر کرده است. مولف نام کتاب خود را به صراحت در متن آن نیاورده ولی در مقدمه کتاب از عبارات «مراقبات» و «اعمال» و«سنه= سال» استفاده می‌کند.
وی می‌نویسد: «رفاقت و مدارا کردن با نفس این است که مراقب روزهای سال باشی و به بعضی از اعمالی که در سال یک‌بار وارد شده است عمل کنی و من در این‌باره مختصری می‌نویسم و از مراقبات به لازم‌ترین آنها اشاره می‌کنم.» در این اثر مقدمه‌ای کوتاه درباره دعا و راز و نیاز آمده است و 12 فصل به ازاي 12ماه سال و یک خاتمه و همچنین آثار و برکات روحی و معنوی آنها توضیح داده شده است. این کتاب بارها ترجمه شده که ترجمه ابراهیم محدث، علیرضا خسروی، محمودی گلپایگانی، محمد راستگو، میرزا حکیم خسرانی، کریم فیضی، سمیه عبدلی، محمدجواد مولوی‌نیا و علی‌اکبر میرزایی نمونه‌هایی از آنهاست.
