با سرانگشتانت بخوان
معلم بود، اهل فرانسه. پدرش صنعتگر بود و زین اسب میساخت. از همان کودکی دوستداشت مثل پدرش شود. با ابزارهای کار او بازی میکرد و موقع ساخت زین با دقت به دستهای او چشم میدوخت. اما همین ابزارهای کار، تمام آرزوهایش را نقش بر آب کرد. سهساله بود که وقتی در کارگاه پدرش بازی میکرد، درفش زیندوزی در چشمش فرو رفت و به آن آسیب زد. لوئی، اول کمبینا شد و بعد از آن هر دو چشمم را از دست داد. تقریبا نابینا شده بود، اما نمیخواست باور کند که دیگر مثل بچههای همسن و سالش نمیتواند به مدرسه برود، بخواند و بنویسد. راهنماییهای کشیش دهکده کوچکشان او را به مؤسسه نابینایان پاریس رهسپار کرد؛ جایی دور از خانه و خانواده.
شروع کرد به یادگیری خواندن و نوشتن با حروف برجسته که کاری مشکل و وقتگیر بود. جرقههای پیدا کردن روشی که بتواند کار را آسان کند از همان روزها زده شد.
لویی بریل ۱۵سالش که با همان درفش یادگار پدرش که نابینایش کرده بود، خط شش حرف بریل را اختراع کرد؛ نقطههایی که با درفش روی کاغذ میآمد.
خط بریل که لویی بریل خلق کرده بود به زبان فرانسه بود و کشورها شروع کردند به تبدیل این خط به زبان خودشان. آنطور که از منابع تاریخی پیداست، خط بریل در ایران سال۱۳۰۴ و نزدیک به ۳۰سال بعد از اختراع آن معادلسازی شد و ارنست یاکوب کریستوفل فارسیآن را در تبریز و اصفهان رواج داد. حالا دیگر درفشی در کار نیست تا نقطهها روی صفحات برجسته شود اما ماجرای درفشی که بر چشم لویی بریل فرود آمد در انتها به روشن شدن چشم هزاران هزار نابینا در سراسر جهان منجر شد، تا جایی که بتوانند بخوانند و بنویسند و همان کارهایی را بکنند که آدمها با چشمان سالم انجام میدهند. اما هنوز هم نابینایان ایرانی در موضوع استفاده از خط بریل دچار چالشند.
نابینایان امکان چاپ کتاب با خط بریل را ندارند. میگویند دولت، سازمانها و مؤسسات، بریل را تحویل نمیگیرند و کمک نمیکنند. این در حالی است که این روزها در بعضی از کشورها خط بریل در آسانسور، فرودگاه، ایستگاه قطار، فرمهای اداری، رسید بانکی و حتی منوی رستورانها دیده میشود. امروز، روز جهانی خط بریل است. شاید آنچه لازم است در چنین روزی به آن پرداخته شود، تسهیل استفاده از این خط برای نابینایان در کشور است؛ خطی که ابراز آن مورد تحریم و هم گران است و هم در بسیاری از مواقع، مورد تأیید برخی از مراکز دولتی و سازمانها قرار نمیگیرد؛ معضلاتی که هریک از آنها میتواند تمام تلاشها و انگیزههای یک فرد نابینا اما امیدوار را نشانه بگیرد و آنها را از بین ببرد. اگر سلامت روحی این قشر از جامعه برایمان اهمیت دارد، باید موانع موجود بر راه استفاده آنها از وسایل توانبخشی ازجمله خط بریل را برداریم تا این افراد هم بتوانند استعداد و علایق خودشان را به بهترین شکل ممکن بروز دهند.