تشکیل ارتش واحد برای اروپا

وزرای دفاع 9کشور اروپایی بر سر تشکیل نیروی واکنش سریع تحت عنوان ارتش واحد اروپایی برای انجام ماموریت‌هایی در راستای منافع قاره اروپا در سراسر دنیا توافق کرده‌اند.

به گزارش گاردین، این گروه نظامی تازه که ایده شکل‌گیری آن توسط فرانسه و متاثر از ایده‌های امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور مطرح شده، به نیروهای مسلح در سراسر اروپا این امکان را می‌دهد تا با سرعت با هم هماهنگ شوند و اقدام کنند.

وزرای دفاع کشورهای فرانسه، ‌آلمان، بلژیک، ‌بریتانیا، ‌دانمارک، ‌هلند، ‌استونی، ‌اسپانیا و پرتغال در لوکزامبورگ تفاهمنامه اولیه تشکیل این نیروی نظامی را امضا کردند. ایتالیا که یکی از حامیان اولیه این طرح بوده است، از زمان روی کار آمدن دولت پوپولیستی در این کشور از آن پا پس کشیده اما رم احتمال همکاری‌ها در آینده را رد نکرده است.

مکرون، دیدگاه‌هایش درباره استقلال استراتژیک اروپا را در سخنرانی معروف خود در‌ ماه سپتامبر سال گذشته مطرح کرد. در اروپا به رئیس‌جمهور جوان فرانسه، به‌عنوان وزنه‌ای در برابر برخی دیدگاه‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نگاه می‌شود. او در سفر به واشنگتن، در سخنرانی معروف خود در کنگره بر لزوم اتخاد سیاست‌های چندجانبه‌گرایانه توسط کشورهای اروپایی و آمریکا تأکید کرد. این سخنرانی که با استقبال بسیار زیاد طیف وسیعی از نمایندگان کنگره آمریکا مواجه شد، ‌در واقع پاسخی به سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه دولت ترامپ در آمریکا به شمار می‌رود. چنین رویکردی از سوی ترامپ، اروپا را به‌عنوان متحد قدیمی آمریکا، ‌در تنگنایی تاریخی قرار داده است. برخی اقدامات ترامپ ازجمله خروج از توافق‌های بین‌المللی ازجمله توافق هسته‌ای ایران و همینطور وضع تعرفه‌های وارداتی از اروپا، در کنار رویدادهای سیاسی و خیزش راست‌ها و چپ‌های پوپولیست در این قاره، سران کشورهای بزرگ اتحادیه اروپا ازجمله مکرون و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان را در مسیری قرار داده که شاهد موضع‌گیری‌های متفاوتی از آنها هستیم. در این میان، مکرون بر حفظ هویت اروپایی و مقابله اتحادیه اروپا با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه تأکید زیادی کرده است.

ارتش متحد اروپا که در پی مطرح‌شدن چنین ایده‌هایی قرار است تشکیل شود، نشانه‌ای از سیاست‌های جدید اروپا در مناسبات بین‌المللی به شمار می‌رود.

ناتو چه می‌شود؟

اولین سؤالی که با تشکیل این نیروی نظامی واکنش سریع مطرح می‌شود، سرنوشت حضور اروپایی‌ها در ناتو (پیمان همکاری بین آمریکا و اروپا) ‌است. مقامات در ناتو نگران موازی‌کاری و فاصله‌گرفتن اروپا از آمریکا هستند. با این حال ینس سولتنبرگ که در لوکزامبورگ حضور داشت، از تشکیل این ارتش متحد اروپایی استقبال کرد؛ «من از این ابتکار استقبال می‌کنم و معتقدم که می‌تواند آمادگی نیروهای ما را تقویت کند. این ابتکار می‌تواند کاری را که ما در ناتو روی آن تمرکز کرده‌ایم، تقویت کند و آمادگی نیروهای ما را بالا ببرد.»

فلورانس پارلی، وزیر دفاع فرانسه درباره تشکیل این نیروی نظامی متحد به روزنامه فیگارو گفته است: «ما به یک فرهنگ مشترک استراتژیک نیاز داریم. ضرب‌الاجل‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در اتحادیه اروپا در مقایسه با فوریت‌هایی که موقعیت‌های حیاتی می‌تواند برای اروپایی‌ها در کشورهای مختلف ایجاد کند، همچنان زمان‌بر است.»

بازگشت بریتانیا به اروپا

تشکیل این نیروی نظامی متحد همچنین به بریتانیا فرصتی طلایی داده است تا بعد از جدایی از اتحادیه اروپا، از نزدیک ارتباط مؤثر و حیاتی‌ای با اروپا داشته باشد. این نیروی نظامی، خارج از ساختار اتحادیه اروپا شکل گرفته و به همین‌خاطر بریتانیا می‌تواند در آن عضو باشد. بریتانیا پیش‌تر یکی از مخالفان اصلی شکل‌گیری چنین نیرویی در قاره اروپا بود اما بعد از برگزیت و قطع ارتباطش با اروپا، یکی از پیشتازان به ثمر نشستن این طرح اروپایی بوده است. دلیل مخالفت‌های پیشین بریتانیا با این ابتکار، به چالش کشیده‌شدن ناتو بوده است. پارلی درباره حضور بریتانیا در ارتش اروپایی گفته است: «این ابتکار مشخصا به کشورهای خارج از اتحادیه اروپا این اجازه را می‌دهد که همکاری کنند. بریتانیا در این زمینه بسیار خوب شده چون می‌خواهد همکاری‌هایش با اروپا را فراتر از روابط دوجانبه حفظ کند.» یک منبع دولتی در فرانسه هم از حضور بریتانیا در ارتش اروپایی استقبال کرده و حضور آن را مؤثر دانسته است. او به گاردین گفته است که ارتش‌های این دو قدرت اروپایی فرهنگ و رویکرد تحلیلی مشابهی برای مقابله با بحران‌ها دارند؛ «این فرهنگ بین تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا وجود ندارد.»

یک دلیل خارج‌کردن موضوع تشکیل ارتش اروپایی از ساختار اتحادیه اروپا، احتمال مخالفت برخی کشورها و زمان‌بر شدن تشکیل آن اعلام شده است.
ماموریت این ارتش اروپایی برای رویدادهایی مانند کمک‌رسانی در فجایع طبیعی، مقابله با بحران‌ها و تخلیه شهروندان از نقاط بحرانی ذکر شده است.