تهران-دوشنبه با 18 سند همکاری

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

کاخ ملت دوشنبه، پایتخت تاجیکستان روز چهارشنبه یک مهمان ویژه داشت و رئیس‌جمهور ایران درحالی ازسوی همتای تاجیکستانی خود مورد استقبال رسمی قرار گرفت که به‌نظر می‌رسد دوطرف از عزم کافی به‌منظور توسعه مناسبات همه‌جانبه برخوردارند.
دومین سفر سیدابراهیم رئیسی به تاجیکستان در شرایطی انجام شد که تهران و دوشنبه طی بیش‌از 2سال‌گذشته گام‌های مؤثری به‌منظور تقویت روزافزون همکاری‌ها، به‌ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری برداشته‌اند؛ رویکردی که امضای حدود 25توافقنامه و سندهمکاری در جریان رفت‌وآمدهای دیپلماتیک 2سال‌گذشته نمودی از آن به‌حساب می‌آید.این‌درحالی‌است که اشتراکات فرهنگی – تاریخی موجود میان 2 کشور بستر مناسبی را برای گسترش هرچه بیشتر همکاری‌های دوجانبه فراهم کرده‌است؛ موضوعی که رئیس‌جمهور ،پیش از عزیمت به دوشنبه، به آن اشاره و تأکید کرد که تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان دوطرف از اصلی‌ترین دستورکارهای این سفر خواهد بود. دراین‌میان، تحولات اخیر در سرزمین‌های اشغالی نیز از دستورکارهای مهم رئیس‌جمهور در سفر به تاجیکستان و پس‌از آن، ازبکستان خواهد بود.

7 برنامه‌ مهم رئیسی در تاجیکستان
برگزاری مراسم استقبال رسمی در کاخ ملت دوشنبه
برگزاری شانزدهمین کمیسیون‌ مشترک بین ایران و تاجیکستان
دیدار و گفت‌وگوی روسای‌جمهور 2کشور
انجام مذاکره میان وزرا و مقام‌های 2کشور
امضای اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف
صدور بیانیه مشترک روسای‌جمهور ایران و تاجیکستان
برگزاری همایش مشترک تجاری و اقتصادی با مشارکت فعالان اقتصادی ایرانی و تاجیک

13 محور رایزنی‌ها
گفت‌وگو درباره تحولات اخیر در سرزمین‌های اشغالی و جنایات رژیم‌صهیونیستی در نوار غزه
انجام پیگیری‌های لازم به‌منظور اجرایی‌سازی توافق‌های گذشته دوطرف
تقویت همکاری‌های سیاسی و دیپلماتیک میان تهران و دوشنبه
انجام توافق‌های تازه باهدف گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری دوطرف
رایزنی به‌منظور تقویت همکاری‌های امنیتی و ضدتروریستی ایران و تاجیکستان
دستیابی به راهبردهای مشترک به‌منظور مقابله مؤثر با قاچاق مواد‌مخدر
تسهیل فعالیت بخش‌های خصوصی دوطرف و بهره‌مندی از ظرفیت‌های موجود
رایزنی برای ایجاد منطقه آزاد مشترک
گفت‌وگو برای ارتقای همکاری‌های دوجانبه در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت
گسترش همکاری‌ها در حوزه انرژی
رایزنی باهدف تقویت مراودات دوجانبه در عرصه فرهنگی
انجام رایزنی‌های لازم به‌منظور مانع‌زدایی از رفت‌وآمد آسان شهروندان2کشور
پیشبرد گفت‌وگوهای سیاسی – امنیتی درباره وضعیت افغانستان

امضای ۱۸سند همکاری
امضای یک بیانیه مشترک و 18سند و تفاهمنامه همکاری، از مهم‌ترین برنامه‌های سفر یک‌روزه رئیس‌جمهور ایران به تاجیکستان بود؛ توافقنامه‌هایی که کارشناسان معتقدند فصل تازه‌ای را در گسترش مناسبات دوجانبه رقم خواهد زد. یادداشت تفاهم نقشه‌ راه همکاری‌های تجاری و اقتصادی بلندمدت برای سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰، لغو رویداد، مبارزه با قاچاق موادمخدر، حمل‌ونقل و ترانزیت، مدیریت بحران، ایجاد منطقه آزاد مشترک، فرهنگ و هنر، آموزش‌عالی، تحقیقات فناوری و نوآوری، خدمات پستی، امور ورزشی و خواهرخوانندگی میان شهرهای یزد و خجند، ازجمله اسناد و تفاهمنامه‌های همکاری میان ایران و تاجیکستان بود که ازسوی مقام‌های 2کشور و در حضور رئیسی و امامعلی رحمان امضا شد.

از «واگرایی» تا «همگرایی»
روابط ایران و تاجیکستان طی دهه‌های گذشته خالی از فراز و نشیب نبوده‌است. در سال‌های میانی دهه90شمسی، روابط 2کشور به‌سردی گرایید و روند واگرایی درپیش گرفت؛ موضوعی که دوطرف دلایل مختلفی برای آن مطرح می‌کردند. برهمین‌اساس هم بود که در مقطع سال1397، مخالفت تاجیکستان با عضویت ایران در سازمان‌ همکاری شانگهای سبب شد موضوع پیوستن ایران به این سازمان در دستوکار قرار نگیرد. با وجود این اما با آغازبه‌کار دولت‌سیزدهم و اولویت یافتن «دیپلماسی همسایگی»، روند همگرایی میان دوطرف کلید خورد تا جایی که دوشنبه مقصد نخستین سفر خارجی رئیس دولت‌سیزدهم بود؛ سفری که در آخرین روزهای شهریورماه1400و به‌منظور شرکت در اجلاس سران سازمان‌همکاری شانگهای انجام شد و مسیر عضویت کامل ایران در این سازمان مهم بین‌المللی را هموار کرد.

چرا توسعه روابط  2 کشور مهم است؟
سفر رئیسی به تاجیکستان در شرایطی انجام می‌شود که گسترش مناسبات دوجانبه در حوزه‌های مختلف، برای دوطرف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تاجیکستان به‌عنوان یکی از کشورهای «درحال توسعه محصور در خشکی»، اهمیت قابل‌توجهی برای تقویت روابط با ایران قائل است؛ چراکه ایران از اصلی‌ترین مسیرهای دسترسی این کشور به آب‌های آزاد به‌شمار می‌رود. این ‌در شرایطی است که دسترسی به بندر چابهار، نه‌تنها برای تاجیکستان، بلکه برای بیشتر کشورهای حوزه آسیای‌مرکزی، از اهمیتی راهبردی برخوردار است. ازسوی دیگر تقویت نقش‌آفرینی ایران در حوزه آسیای‌مرکزی برای تهران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه اهمیت ژئوپلیتیک این‌منطقه، در شرایط کنونی آسیای مرکزی را به عرصه‌ای برای رقابت قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل کرده‌؛ موضوعی که حضور پررنگ‌تر ایران را ناگزیر کرده‌است.‌

رئیسی در نشست خبری چه گفت؟

روسای جمهور ایران و تاجیکستان  در کاخ ملت شهر دوشنبه، نشست مطبوعاتی برگزار کردند. مسئله افغانستان و فلسطین محور اصلی صحبت‌های سیدابراهیم رئیسی در این نشست خبری بود.
تجربیات فنی ایران در حوزه‌های انرژی، کشاورزی، صنعت و معدن را می‌توانیم با تاجیکستان به اشتراک بگذاریم.
روابط دوطرف در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی، توسعه خوبی پیدا کرده است.پیوند‌های تجاری و همکاری‌های اقتصادی بین دوکشور حتما می‌تواند بیش از میزان فعلی باشد.
معتقدیم دولتی باید در افغانستان تشکیل شود که همه اقوام، مذاهب و مردم افغانستان را نمایندگی کند و بتواند در راستای پیشرفت این کشور گام‌های ماندگاری بردارد.
مردم جهان می‌خواهند سریعاً به حملات اسرائیل پایان داده شود. محاصره مردم غزه سریعاً شکسته و امدادرسانی به مردم فلسطین آغاز و به حقوق حقه مردم فلسطین توجه شود.