تصمیم تاریخی برای بافت تاریخی شیراز

محمد باریکانی-روزنامه نگار

بافت تاریخی شیراز سرانجام پس از 18سال پیگیری جدی فعالان میراث‌فرهنگی  صبح دیروز و در دولت سیزدهم ثبت ملی شد و بدین‌ترتیب بافت تاریخی این شهر با وسعت 360هکتار از تخریب‌های آتی به هر بهانه‌ای در امان ماند.
صبح دیروز، مصادف با دوم مردادماه سال 1402 شورای ثبت آثار تاریخی کشور آب پاکی را روی دست طرح هایی که موجب  تخریب  بافت ارزشمند تاریخی شیراز می‌شد ، ریخت  و با اعلام ثبت ملی این بافت، زمینه حفاظت و صیانت از دارایی‌های تاریخی و هویتی شهر شیراز را فراهم کرد. بدین‌ترتیب و با ثبت ملی بافت تاریخی شیراز که مدت‌ها محل مناقشه جدی در حوزه میراث‌فرهنگ کشور بود، انجام هرگونه اقدام عمرانی از سوی افراد و دستگاه‌های مختلف برخلاف موازین و قوانین میراث‌فرهنگی در این گستره ممنوع است و متخلفان، براساس قانون، مجازات می‌شوند.
بافت تاریخی شیراز 360هکتار وسعت،410اثر ثبت ملی شده و 2500بنای واجد ارزش‌های تاریخی دارد که حالا همه آنها یکجا به ثبت ملی رسیده‌اند. از این منظر می‌توان ثبت ملی بافت تاریخی شیراز پس از نزدیک به 2دهه مناقشه و مجادله جدی میان دستگاه‌ها و نهادها را مهم‌ترین اقدام دولت سیزدهم در حوزه حفاظت و صیانت از آثار تاریخی دانست.
تخریب بافت تاریخی شیراز از دهه ۶۰ آغاز شده بود و در دهه ۷۰ نیز ادامه یافت، اما ماجرای تخریب بافت تاریخی شیراز در دولت نهم و پس از آن به‌شدت مرکز توجه افکارعمومی قرار گرفت. تخریب بافت تاریخی شیراز در اوایل دولت نهم نیز ادامه یافت و برخی آثار و بناهای برجای مانده از دوره سلجوقی تا زندیه و پایان قاجار نیز در ادامه تخریب‌ها از بین رفتند.
 8هکتار از بافت تاریخی شیراز در همین دوران به‌طور کامل نابود شد و جای بناهای تاریخی و آثار ارزشمند موجود در این بافت را هتل، پاساژ، ساختمان‌های نوساز و ساختمان‌های اداری گرفت.
در تمام این سال‌ها کارشناسان میراث فرهنگی، فعالان این حوزه و سازمان های مردم نهاد  به‌دنبال جلوگیری و مقابله با تخریب بافت تاریخی ارزشمند شیراز بودند. این تلاش‌ها تا همین اواخر ادامه داشت تا آنکه دولت سیزدهم و وزارت میراث‌فرهنگی در این دوره با تصمیم شورای ثبت آثار، ثبت ملی بافت تاریخی شیراز را مصوب کرد و نقطه پایانی بر تخریب‌های آینده و تلاش‌های کنونی برای تخریب یکی از مهم‌ترین بافت‌های تاریخی کشور گذاشت.