رهایی از ترافیک با 3 اقدام

سیدمحمد فخار- روزنامه‌نگار

از جنوبی‌ترین نقطه تهران صبح دیروز خبرهای خوشی برای پایتخت‌نشینان مخابره شد؛ خبرهایی از گذشته، حال و آینده تردد در این شهر که هر کدامش می‌تواند تحولی بزرگ در ترافیک شهری تهران قلمداد شود.
اینجا کارخانه واگن‌سازی تهران است در حریم جنوبی شهر؛ جایی که تکه‌های ناپیوسته موتور، ترمز، بدنه، هواکش‌ها و ... به آن وارد و در سوله‌های بزرگ و مجهز تبدیل به واگن‌های مترو می‌شوند. اینجا محل تولد قطارهای متروی شهری است. دیروز 6 دستگاه از جدیدترین قطارهای بازسازی شده و نسل ارتقاء یافته واگن‌های مترو  پشت سر شهردار تهران به صف شدند تا نشست خبری تخصصی علیرضا‌زاکانی درباره حمل‌ونقل برگزار شود. در ادامه مشروح سخنان شهردار تهران را در نشست تخصصی حمل و نقل می‌خوانید.

گره‌های ترافیکی و برنامه سه‌گانه شهردار
خبرنگار روزنامه همشهری با پرسشی که دربرگیری آن به اندازه همه شهروندان شهری است، به نشست دیروز شهردار تهران رفت و از زاکانی پرسید: «در بیشتر روزها، شهروندان تهرانی در ساعات پیک ترافیک گرفتار بزرگراه‌ها و خیابان‌هایی می‌شوند که از شدت ترافیک به پارکینگ تبدیل شده‌اند و گره‌های ترافیکی از سالیان سال در این شهر معضل بوده است. برای رفع این چالش فقط باید روی افزایش کمی و کیفی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تمرکز کرد یا برنامه دیگری نیز برای آن دارید؟» زاکانی در پاسخ از   3برنامه تهران برای رهایی از ترافیک و دود رونمایی کرد؛ 3راهبرد بزرگ شهرداری در سال‌جاری و سال‌های پیش‌رو که می‌تواند گره از ترافیک و آلودگی هوای تهران باز کند. محور نخست سیاست‌های سه‌گانه  زاکانی برای بهبود وضع موجود، کاهش تقاضای سفر با مناسب سازی شهر، هوشمندسازی و در دسترس قرار دادن خدمات برای شهروندان بود؛ به‌گفته وی، دومین سیاست، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و افزایش کمی و کیفی ناوگان آن و ایجاد زمینه حمل‌ونقل هوشمند بار و بویژه مسافر است که سب رفاه شهروندان و مطلوبیت بالای حمل و نقل عمومی خواهد شد و سیاست سوم، گسترش زیرساخت‌های برقی‌سازی‌ شهر و ناوگان برقی است که از این مسیر، شرایط برای رفع گره‌های ترافیکی سنگین شهر و کاهش آلودگی هوا مهیا می‌شود. زاکانی در این‌باره گفت: طبق برنامه‌ای که بنده اعلام کردم کیفیت در ارائه خدمات تشدید خواهد شد و در این صورت اقبال عمومی افزایش خواهد یافت. امیدواریم با حمل‌ونقل ترکیبی، تهران را از این شرایط خارج کنیم.

حرکت تهران به سمت مناسب‌سازی هوشمندسازی و برقی‌سازی
در تلاش هستیم سطح میزان جابه‌جایی را از طریق مناسب‌سازی‌ و در دسترس قرار دادن خدمات از طریق هوشمندسازی کاهش دهیم. سعی می‌کنیم خدمات در دسترس شهروندان قرار بگیرد تا تردد کاهش پیدا کند. اقدام ما برای کاهش سفر، افزایش خدمت است تا بتوانیم شرایط خود را از ۳۴درصد سهم حمل‌ونقل عمومی در سفرهای درون‌شهری به ۷۰درصد برسانیم. بخش دیگر سیاست‌های ما برقی‌سازی‌ و رفتن به سمت مسیری است که حمل‌ونقل عمومی برقی داشته باشیم؛ و گام های موثری برای کاهش ترافیک شهر و آلودگی هوا برداریم.

هزینه اورهال یک‌نهم خرید واگن است
خرید هر رام قطار هفت واگنه حدود ۳۵۰میلیارد تومان ارزش دارد، اما رقم اورهال ۴۰میلیارد تومان به میزان تقریبا یک‌نهم است. کنار این مسیر که یک مسیر 3ساله برای جبران عقب افتادگی گذشته در زمینه بازسازی اساسی واگن ها است، مقررشده تمامی رام‌های نیازمند به بازسازیDC  را نیز ارتقا دهیم.

3 خط متروی تهران دوطبقه می‌شود
تفاهمنامه خط ۹را هفته آینده منعقد خواهیم کرد و طبق برنامه امسال شروع خواهد شد و علاوه بر آن خطوط ۸ و ۱۱ را سال آینده آغاز خواهیم کرد که همه این 3 خط دو طبقه خواهند بود. به این ترتیب هم خطوط فعلی تکمیل و هم خطوط جدید آغاز می‌شوند.

هزینه در حوزه حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری است
بزرگ‌ترین مشکل تهران ترافیک و سپس آلودگی هواست و پس از آن مردم از بد مسکنی و بی‌مسکنی ناراضی هستند. امروز قدرالسهم حمل‌ونقل عمومی ۳۴درصد است و مابقی ترددها توسط خودروی شخصی است. ما در الگوهای مختلف حمل‌ونقلی دچار نقصان زیرساخت ها، فرسودگی، کمبود ناوگان و فاصله معناداری از وضع مطلوب هستیم. ما توجه به حوزه حمل‌ونقل و هزینه در آن را سرمایه‌گذاری می‌دانیم و امیدواریم بتوانیم شرایط را تغییر دهیم و هدف‌گذاری ما این است که در پایان دوره ششم شورای شهر شاهد یک تحول بزرگ در جابجایی  ۷۰درصدی مردم با  حمل‌ونقل عمومی و ۳۰درصد در بخش خودروهای شخصی باشیم.

کارنامه بازسازی ۲۲ماه اخیر
از سال ۸۵ تا ۹۹طی ۱۵سال ۴۱۶دستگاه واگن بازسازی شده بود، اما ما از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ و در این ۲۲‌ماه ۲۵۱ واگن را بازسازی کردیم و بازسازی ۴۲واگن در حال انجام است؛ به‌طوری که تا خرداد سال آینده ۴۲۸واگن را بازسازی می‌کنیم و تحویل می‌دهیم. 4 رام قطار از رده خارج شده را نیز بازسازی و ارتقا می‌دهیم و وارد میدان کار و خدمت می‌کنیم.
در نوسازی ناوگان مترو نیز  2 اتفاق دیگر را دنبال کردیم. مصوبه‌ای در سال ۱۳۹۵ داشتیم که بنا بود ۶۳۰ دستگاه واگن برای تهران درنظر گرفته شود که از همان سال مانده بوده و توفیق پیدا کردیم در سال قبل با سازمان مدیریت تفاهمنامه و توافقنامه تنظیم کنیم و امروز تعهدات دولت کاملا و به شکل 100درصد انجام شده و ۱۵درصد پیش‌پرداخت برای کشور خارجی تسهیلات ارائه داده و در یک بازه حداکثر 2ماهه به‌حساب شرکت خارجی واریز خواهد شد. امیدواریم بتوانیم این ۶۳۰دستگاه را با ۱۶1واگن دیگر که طرف خارجی با همین پیش پرداخت قرارداد آن را منعقد خواهد کرد در مجموع به ۷۹1واگن می‌رسد، داشته باشیم. موضوع دانش فنی و تولید و گسترش فناوری را نیز در داخل کشور دنبال خواهیم کرد.
گام دوم در نوسازی 113 دستگاه واگن ملی است که با مشارکت واگن سازی تهران، مپنا، جهاد دانشگاهی و بخش خصوصی شروع شده است.

برنامه شهرداری برای توسعه سریع مترو
برای هر بخشی از حمل‌ونقل یک برنامه مدونی را طراحی کرده‌ایم که این برنامه در بخش مترو، تراموا، اتوبوس، مینی‌بوس، ون،  تاکسی، موتورسیکلت، اسکوتر و دوچرخه بسته‌ای را ایجاد می‌کند تا بتوانیم حمل‌ونقلی به بهترین شکل داشته باشیم. یک برنامه‌ریزی دقیق داریم که نخستین مورد آن توسعه سریع مترو و تکمیل ناوگان موردنیاز است. اولویت را به تکمیل ۷ خط موجود دادیم. تهران ۱۱خط طراحی شده دارد که ۷خط آن که شروع شده و تکمیل نشده است. مطالعات نشان می‌دهد اگر ۷خط تکمیل شود، ۶۰درصد مطلوبیت استفاده از مترو برای مسافران افزایش پیدا می‌کند. ۲۲‌ماه و یک روز از خدمتگزاری ما در شهرداری می‌گذرد و توفیق داریم که ۱۴کیلومتر خطوط مترو و ۱۰ایستگاه را افزایش دادیم. امسال نیز ۲۲کیلومتر خط متروی جدید داریم و خطوط ۴ و ۶ و ۷را کامل می‌کنیم. ۱۳ایستگاه دیگر نیز ان شاءالله امسال افتتاح می‌کنیم که البته یک مورد آن در ابتدای سال افتتاح شده است. علاوه‌ بر این، امسال خط پرند در حومه نیز به طول ۲۰ کیلومتر افتتاح می‌شود لذا به ۲۷۰کیلومتر خط مترو موجود امسال  ۲۲کیلومتر در داخل شهر و ۲۰کیلومتر در خارج آن اضافه می‌شود، به اضافه ۱۳ایستگاه که یک مورد آن افتتاح شده و به لطف الهی امسال پایان این ۷خط را اعلام می‌کنیم.

بازسازی و ارتقای واگن‌های موجود
غیر از خط 5که لوکوموتیو دارد و واگن های آن  2طبقه است، در خطوط شهری ۱۲۹رام AC و ۴2رام قطار DC داریم که در گذشته2رام از این واگن‌ها  DC بازسازی شده بود، اما تا امروز این نحوه از بازسازی که این‌گونه ارتقا پیدا کند، به هیچ عنوان صورت نگرفته بود. افتخار داریم برای نخستین‌بار یک رام قطار DC پلاس بازسازی شده و ارتقا یافته را تحویل می‌دهیم. 2رام دیگر از این نوع نیز در مسیر ارتقا و بازسازی است. امروز شاهد این هستیم که ۶ رام قطاری که وعده بازسازی آن را داده بودیم، وارد مدار می‌شود. ۲۳رام دیگر نیز تا پایان سال بازسازی اساسی و وارد جریان خدمت خواهند شد.

تراموا در تهران از ترمینال تا ترمینال
تراموا را نیز برای برقی‌سازی‌ وسایل حمل‌ونقل عمومی از طریق شورا و مسیر خاص خود دنبال می‌کنیم تا مردم در آینده از این الگو نیز استفاده کنند.
خط یک بی‌آرتی تهران را به «تراموا» تبدیل خواهیم کرد که مسیر آن از ترمینال شرق تا میدان آزادی است و در این مسیر ۱۸کیلومتری از طریق تراموا مسافران را جابه‌جا خواهیم کرد. پیگیری کردیم که خط یک بی‌آرتی را به تراموا تبدیل کنیم و تمام مطالعات آن انجام و مشارکت و طرف قرارداد ما مشخص شده است. مسیر شورا در حال پیگیری است و تفاهمنامه‌ای نیز به‌فضل الهی به‌احتمال زیاد هفته آینده منعقد خواهد شد تا در خط یک بی‌آرتی که از ترمینال شرق تا میدان آزادی است، در این مسیر 18کیلومتری از طریق تراموا مسافران را جابه‌جا کنیم و یک الگوی جدید را برای پایتخت داشته باشیم؛ هم صرف و صلاح ما خواهد بود و هم شاهد رضایتمندی شهروندان خواهیم بود؛ ان‌شاءالله طی 18‌ماه مسیر ترمینال شرق به آزادی برای تراموا احداث خواهد شد.

خرید ۳۰ هزار ون
با تفاهمی که با وزارت صمت داشتیم تفاهمنامه ۳۰ هزار ون را منعقد کردیم که برابر با نزدیک به ۱۰هزار دستگاه اتوبوس است و شرایط این ون‌ها ارتقا یافته است و با عنایت شورای شهر مقرر شد برای ون‌های جدید نیز نرخ مناسب با دادن یارانه توسط شهرداری داشته باشیم.

4خط جدید مترو و شروع توسعه جدید برای 3خط موجود در تهران
طبق برنامه‌ریزی و قراردادهای منعقده امیدواریم بتوانیم ۶.۵ کیلومتر در جنوب خط ۶ و ۱۱ کیلومتر در شرق خط4و ادامه خط 2را به سمت ترمینال شرق شروع کنیم و 24ماهه خاتمه کار را داشته باشیم. در کنار آن از  4خط جدید هم امسال به فضل الهی 2 خط و سال دیگر نیز 2 خط دیگر را شروع خواهیم کرد. حفاری تونل خط ۱۰تا یک‌ماه آینده آغاز می‌شود.

از رده خارج شدن ۲۸واگن مترو و نیاز به بازسازی دوسوم واگن‌ها
امروز ۲۷۰کیلومتر خطوط مترو با ۱۵۰ایستگاه و ۱۵۰۰واگن داریم که البته ۲۸واگن آن از رده خارج شده و دوسوم واگن ها نیز باید بازسازی شوند؛ لذا اولویت را در بازسازی همراه با ارتقا گذاشتیم.

نوسازی و برقی‌سازی 50هزار تاکسی و 400 هزار موتور کار با مساعدت وزارت صمت
از بزرگ‌ترین اقدامات برای برقی سازی تهران توسعه زیرساخت ها و نوسازی و برقی سازی 50 هزار تاکسی و 200 هزار موتور کار با مساعدت وزارت صمت برنامه‌ریزی و در حال انجام مقدمات اجرا از امسال است که همین جا از وزیر محترم صمت نهایت تشکر را دارم.

بازمهندسی خطوط اتوبوس ها  
در حوزه اتوبوسرانی ۲۱۰خط اتوبوس داریم که از این خطوط ۳۰درصد آن ۷۰درصد مسافران را جابه‌جا می‌کنند. نخستین نکته ما مهندسی خطوط بود. در طراحی ۹خط بی‌آرتی داریم، اما درواقع   8 خط فعال داریم که البته آنها نیز نیاز به بازطراحی دارند.
22 ماه پیش ۱۸۶۰ دستگاه اتوبوس را تحویل گرفتیم، اما اتفاقاتی که رقم‌ زدیم این بود که ۳۶۰ دستگاه اتوبوس جدید اضافه کردیم که ۱۷۲دستگاه از طریق کمک وزارت کشور تهیه شده و مابقی را از ظرفیت شهرداری خریداری کردیم.

اتوبوس‌ها برقی می‌شوند
تا پایان شهریور ۵۰۰ اتوبوس بازسازی شده وارد ناوگان می‌شوند که ۴۰۰دستگاه ملکی و ۱۰۰دستگاه خصوصی است. علاوه بر آن تا‌کنون قرارداد خرید ۲0۰۰ دستگاه اتوبوس و 500 دستگاه مینی‌بوس را منعقد کردیم که مقرر شده ۱۲۶۰ دستگاه آن تا پایان سال تحویل شود. از این میان ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی است.تهران به ۱۰ تا ۱۱هزار اتوبوس نیاز دارد. ما موفق شدیم برای ۵۰۰دستگاه با  اسنا، با عقاب ۱0۰۰ دستگاه، با سبلان ۵۰۰دستگاه مینی‌بوس و با عماد خودرو نیز  ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی قرارداد ببندیم؛ در حال رایزنی برای انعقاد قراردادهای جدید هستیم که همه قراردادهای فوق غیر از تعهدات وزارت کشور است. ما ۱۱هزار دستگاه اتوبوس براساس اسناد بالادستی نیاز داریم که هزار و ۸۶۰دستگاه تحویل گرفته‌ایم و با بازسازی تعداد زیادی اتوبوس و نوسازی 360دستگاه طی 22 ماه گذشته  امروز 2هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس داریم. به لطف الهی علاوه بر اتوبوس های کنونی تا پایان امسال ۱۲۶۰دستگاه را نوسازی و ۵۰۰ دستگاه را بازسازی می‌کنیم و با هزار و ۷۶۰ دستگاه خطوط ما متحول خواهد شد.  علاوه بر قراردادهای فوق، با ایران خودرو دیزل و زامیاد و مپنا هم برای اتوبوس وارد مذاکره شده ایم. در کنار آن مجوز واردات 1000 دستگاه اتوبوس را نیز از دولت گرفتیم و در حال بررسی برای واردات هستیم.