نخل طلا برای «آناتومی سقوط»
بزرگان، کن را دست خالی ترک کردند
سعید مروتی؛ روزنامهنگار
هفتادوششمین دوره جشنواره کن در حالی بهکار خود خاتمه داد که اغلب فیلمسازان سرشناس حاضر در این دوره دست خالی از فستیوال خارج شدند. کن لوچ، وس آندرسون، مارکو بلوکیو، تاد هینز، ویم وندرس و نانی مورتی بهعنوان شاخصترین کارگردانهای حاضر در کن امسال، سهمی از جوایز نداشتند.
تنش در قلمرو آرامش
ژوستین تریه، فیلمساز زن فرانسوی برای ‹آناتومی سقوط» نخل طلا را به خانه برد؛ درام دادگاهی ملتهبی که امسال توجه منتقدان را هم در کن بهخود جلب کرد و یکی از ستایششدهترین فیلمهای حاضر در این دوره بود. داستان فیلم درباره یک زوج به نامهای ساموئل (با بازی اسوان آرلو) و ساندرا (با بازی زاندرا هوله) است. هم زن و هم شوهر نویسنده هستند اما ساندرا نویسندهای موفق است و در مقابل چشمه خلاقیت ساموئل خشک شده و با کار پارهوقت تدریس گذر عمر میکند. این دو پسر ۱۱ سالهای به نام دنیل دارند که طی تصادفی، بینایی خود را از دست داده و سبب شده که زندگی زناشویی این زوج با تنشی جدی روبهرو شود و...
در بیشتر نقدها به بازی درخشان زاندرا هوله، بازیگر آلمانی آناتومی سقوط اشاره شده بود و با توجه به حضور این بازیگر در «منطقه منافع» دیگر فیلم ستایششده کن امسال، از او بهعنوان گزینه اصلی دریافت جایزه بهترین بازیگر زن نام برده میشد. براساس سنت کن در 2 دهه اخیر، از آنجا که این فیلمها برنده جوایز اصلی شدند، طبیعی بود که جایزهای به زاندرا هوله نرسد.
ابتذال شر
کن امسال هم سنت توجه به فیلمهای مرتبط با هولوکاست را رعایت کرد. «منطقه منافع» برنده جایزه بزرگ کن ۲۰۲۳ با اقتباسی آزاد از رمانی به همین نام نوشته مارتین آمیس منتشرشده در سال ۲۰۱۴ است. اوون گلایبرمن منتقد ورایتی «منطقه منافع» را فیلمی نامیده که در آن تصویری از قربانیان هولوکاست نیست و تمرکز فیلمساز بر افرادی است که مرتکب جنایت شدهاند. لحن شعاری و بیان احساساتی پاشنه آشیل اغلب فیلمهایی است که درباره هولوکاست ساخته شدهاند. موضوعی که جاناتان رامنی در اسکرین دیلی هم به آن اشاره کرده است:«ساختن آثار داستانی درباره واقعه هولوکاست چالشبرانگیزترین کار در سینماست و جام شوکران مدیون کارهای هنری است که نباید از آن نوشید و بسیاری از فیلمسازان قدم در راه اشتباهی گذاشته و آثاری را ساختهاند که به جای وجود جدیتی هوشمندانه، پر از احساسات بیمنطق است. اما یکی از فیلمهایی که از این قاعده مستثنی است، منطقه منافع جاناتان گلیزر است.» جایزه بزرگ که بعد از نخل طلا مهمترین جایزه کن به شمار میآید، امسال به فیلمی رسید که دوستدارانش آن را اثری موفق در نمایش ابتذال شر نامیدهاند.
برگریزان دلپذیر کوریسماکی
آکی کوریسماکی از معدود کارگردانهای سرشناس حاضر در کن امسال بود که داوران سهمی در جوایز برایش درنظر گرفتند. فیلمساز کهنهکار فنلاندی با «برگ ریزان» در بخش مسابقه حاضر بود. فیلمی که منتقدان آن را دلپذیر نامیدند؛ احتمالا دوست داشتنیترین فیلم کن امسال که حال و هوایش هم منتقدان را شیفته خود کرد و هم داوران را تحتتأثیر قرار داد. فیلمی که به نوشته دیوید رونی منتقد هالیوود ریپورتر مانند الماسی در میان غبار میدرخشد و به سینما ادای دین میکند:«کارگردان در این فیلم کلاه خود را به نشانه احترام به فیلمها و فیلمسازانی که از آنها الهام گرفته، از سر برمیدارد. فیلمسازانی مانند برسون، گدار، اوزو، ویسکونتی، چاپلین و جان هیوستون. او همچنین ادای احترام بسیار شیرینی به جیم جارموش دارد.»
جایزه کارگردانی برای یک فیلم خوشمزه
نمایش «مصایب دودین بوفان» در کن بیشتر تحتتأثیر حضور بازیگر سرشناسش ژولیت بینوش قرار گرفت. تران آن هونگ سازنده مصایب دودین بوفان، از کشفهای کن است. این فیلمساز فرانسوی- ویتنامی که با نخستین فیلمش برنده دوربین طلایی شده بود و با فیلم بعدیاش هم در بخش نوعی نگاه پذیرفته شده بود، در نخستین حضورش در بخش مسابقه، موفق به دریافت جایزه مهم بهترین کارگردانی شد. فیلمی درباره عالم آشپزی که تماشاگران کن را با رضایت از سالن سینما به بیرون فرستاد.
مکث
فهرست برندگان هفتادوششمین جشنواره فیلم کن
جایزه نخل طلا (بهترین فیلم جشنواره):
«آناتومی یک سقوط» (ژوستین تریه)
جایزه بزرگ هیأت داوران:
«منطقه منافع» (جاناتان گلیزر)
جایزه ویژه هیأت داوران:
«برگریزان» (آکی کوریسماکی)
جایزه بهترین کارگردانی:
تران آن هونگ برای فیلم «مصایب دودین بوفان»
بهترین بازیگر مرد:
کوجی یاکوشو برای فیلم «روزهای کامل»
بهترین بازیگر زن:
مروه دیزدار برای فیلم «درباره علفهای خشک» (نوری بیلگه جیلان)
جایزه بهترین فیلمنامه:
ساکاموتو یوجی برای فیلم «هیولا» (هیروکازو کورئیدا)
جایزه دوربین طلایی:
«داخل پیله زرد» (فام تینآن)
جایزه بهترین فیلم کوتاه:
«27»(فلورا آنا بودا)