بی‌حجابی و ترویج فساد

جلیل محبی؛ کارشناس فرهنگی

آنچه در آرای دادگاه‌ها درخصوص عدم‌رعایت حجاب شرعی وجود دارد در ظاهر نوعی تشتت دیده می‌شود که بدون نگاه تخصصی حقوقی تضاد به‌نظر می‌آید. برخی احکام حاوی صدور حکم براساس تبصره ماده638 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) است که مقرر داشته عدم‌رعایت حجاب شرعی موجب حبس از 10روز تا 2ماه یا جزای نقدی از 2تا10میلیون ریال می‌شود که مجازات حبس آن به‌علت قانونی به مجازات‌های جایگزین حبس تبدیل می‌شود.
برخی دیگر از احکام حاوی ماده639 است که مجازات سنگین‌تری دارد که به مجازات جایگزین حبس نیز تبدیل نمی‌شود و فقط دادگاه درصورت وجود جهات تخفیف مجازات می‌تواند آن را تخفیف دهد که درصورت تکرار یا تعدد جرم آن تخفیف نیز محدود می‌شود. این ماده درخصوص ترویج فساد است. بند ب ماده فوق مقرر داشته کسی که فساد را ترویج کند یا موجبات آن را فراهم آورد به حبس از یک تا 10سال محکوم می‌شود. حکم قانون فوق، صرفا درباره عدم‌رعایت حجاب نیست، به این معنا که اگر کسی با وجود قرائن و امارات موجب علم قاضی، قصد آن را داشته باشد که با بی‌حجابی خود عمل عدم‌رعایت حجاب را در جامعه عادی کرده و دیگران را تشویق یا تحریک به آن کند یا بدون اینکه این قصد را داشته باشد عمل او به‌نحوی باشد که این نتیجه از آن حاصل شده و او علم به این نتیجه داشته باشد (یعنی با برداشتن روسری در مکان عمومی یا مکانی که عکس یا فیلم آن منتشر می‌شود، مبادرت به برداشتن حجاب کند) دیگر استناد به ماده638 و صرف عمل عدم‌رعایت حجاب خالی از وجه است و مرتکب به ماده639 محکوم می‌شود.
در عمل آنچه رخ می‌دهد، آن است که افرادی که دارای چهره اجتماعی بوده یا دارای مخاطبان فراوان در فضای مجازی هستند یا به هر ترتیب رفتار آنها بازتاب اجتماعی در فضای رسانه دارد، خودآگاه می‌دانند که آنچه انجام می‌دهند دیگران را به این
سمت وسو سوق می‌دهد و بی‌حجابی را در کشور دامن می‌زند. گرفتن عکس از خود یا دیگران و انتشار همراه با تمجید یا تعریف از آن نیز ممکن است مشمول این ماده قانونی شود. در کنار این موضوع ترویج گفتاری بی‌حجابی ازجمله حمله رسانه‌ای به نهادهای قانونی که با بی‌حجابی برخورد می‌کنند، درصورتی که از قرائن و امارات اینگونه برداشت شود که فرد به‌دنبال اصلاح رویه‌های قانونی نیست و صرفا می‌خواهد این عمل در جامعه ترویج شود نیز مشمول ماده639 بوده و ترویج فساد محسوب می‌شود.
از این جهت بین احکامی که دادگاه‌ها صادر می‌کنند، تضادی وجود ندارد و افرادی که به مجازات سنگین محکوم می‌شوند، افرادی‌ هستند که عملشان فردی نبوده و بالقوه دارای بازتابی در اجتماع است که بی‌حجابی را ترویج می‌کند.