سوغات شام

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

سفر «راهبردی» رئیس‌جمهور ایران به سوریه که همچنان در کانون توجه محافل سیاسی و رسانه‌های منطقه‌ای و حتی جهانی قرار دارد، با دستاوردهای مهمی برای تهران و دمشق همراه بوده‌است؛ دستاوردهایی که در حوزه‌های متکثر، نوید‌دهنده آغاز عصر نوینی در تحولات غرب‌آسیا به‌حساب می‌آید. به‌گزارش همشهری، سفر 2روزه سیدابراهیم رئیسی به دمشق، آن‌ هم پس‌از حدود 13سال، در شرایطی انجام شد که سوریه با پشت‌سر گذاشتن بیش‌از یک دهه بحران و جنگ‌داخلی، با حمایت راهبردی محور مقاومت، موفق شد حاکمیت خود بر بیشتر مناطق این کشور را احیا کند. آمادگی ایران و سوریه برای آغاز عصر تازه‌ای در مناسبات فی‌مابین درحالی‌است که منطقه غرب‌آسیا در ماه‌های اخیر تحولات جدیدی را تجربه کرده‌؛ رویدادهایی که به اعتقاد کارشناسان، درحال رقم زدن دوران جدیدی با نقش‌آفرینی مؤثر جمهوری‌اسلامی و محور مقاومت در این منطقه است.

بیانیه مشترک ایران و سوریه
ایران و سوریه در پایان سفر 2روزه سیدابراهیم رئیسی به دمشق، که با دستورکارهای مهمی نیز همراه بود، با انتشار بیانیه مشترکی، بر توسعه همکاری‌های دوجانبه تأکید کردند. مهم‌ترین محورهای این بیانیه را در ادامه می‌خوانید:
2رئیس‌جمهور بر توسعه و تقویت روابط دوجانبه براساس روابط برادرانه و استراتژیک تأکید کردند.
دو طرف بر ضرورت احترام به حاکمیت ملی، استقلال و حفظ تمامیت ارضی 2کشور تأکید کردند.
دو طرف بر اهمیت تقویت روابط دوجانبه از طریق تداوم همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، کنسولی و سایر زمینه‌های همکاری و همچنین استمرار تبادل هیأت‌های عالی‌رتبه میان 2کشور تأکید کردند.
دو طرف بر تداوم همکاری مشترک به‌منظور نابودی نهایی همه گروه‌های تروریستی تأکید کردند.
دو طرف، تجاوزهای رژیم صهیونیستی به سوریه را به‌شدت محکوم کردند.

برنامه‌های رئیسی در دومین روز حضور در دمشق
دومین روز حضور رئیس‌جمهور ایران در سوریه با برنامه‌های مختلفی همراه بود؛ زیارت حرم حضرت رقیه(س) و اقامه نماز جماعت در این حرم مطهر و گفت‌وگو با زائران، بازدید از بازار تاریخی دمشق (بازار حمیدیه) و مسجد جامع اموی، حضور در نشست مشترک با فعالان اقتصادی ایران و سوریه، دیدار و گفت‌وگو با وزیر امورخارجه سوریه، دیدار با نخست‌وزیر سوریه، گفت‌وگو با جمعی از علمای سوری و حضور در نشست‌های جداگانه با جمعی از فرماندهان مقاومت و اندیشمندان فلسطینی، بخشی از برنامه‌های رئیسی ‌ در سوریه بود. در انتهای این سفر، رئیس‌جمهور ایران با بدرقه همتای سوری خود، دمشق را به مقصد تهران ترک کرد.‌

گزارش رئیسی از سفر به دمشق
رئیس‌جمهور بامداد جمعه در بدو ورود به تهران درباره نتایج و دستاوردهای سفر رسمی 2روزه و فشرده خود به سوریه، این سفر را نقطه عطفی در گسترش روابط اقتصادی، تجاری، سیاسی و امنیتی ایران و سوریه توصیف کرد و آن را قدردانی از مقاومت مردم و دولت سوریه در مقابل هجمه‌های سخت دشمنان توصیف کرد. سیدابراهیم رئیسی با بیان اینکه ایران و سوریه ظرفیت‌ها و زمینه‌های خوبی برای تبادل و همکاری با یکدیگر در راستای ارتقای سطح روابط اقتصادی و تجاری دارند، از گفت‌وگو و رایزنی با همتای سوری خود، با محوریت مسائل اقتصادی و تجاری و تبادل ظرفیت‌های متقابل 2کشور خبر داد. به‌گفته وی، همکاری در زمینه تولید و توزیع انرژی، تسهیل همکاری‌های اقتصادی و تجاری با تاسیس بانک و بیمه مشترک و به صفر رساندن تعرفه‌های تجاری میان 2کشور، تقویت و گسترش ترانزیت میان ایران، عراق و سوریه، تلاش طرف سوری و مساعدت ایران برای احیای ظرفیت‌های کشاورزی، صنعتی و انرژی سوریه پس از جنگ و تسهیل سفرهای زیارتی میان 2کشور، ازجمله محورهای ۱۵سند همکاری بوده که میان2کشور به امضا رسیده‌است.

سند برنامه جامع همکاری‌های مشترک

امضای سند «برنامه جامع همکاری‌های مشترک بلندمدت ایران و سوریه» ازسوی روسای‌جمهور 2کشور را می‌توان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سفر 2روزه رئیسی به سوریه به‌حساب آورد. این سند که برای نخستین‌بار در طول روابط 2کشور به امضا رسید، تضمین‌کننده موفقیت کلان‌راهبردهایی است که تهران و دمشق در مناسبات فی‌مابین ترسیم کرده‌اند. با امضای سند برنامه جامع همکاری‌های مشترک بلندمدت ایران و سوریه ازسوی رئیسی و اسد، تهران به یکی از اصلی‌ترین شرکای اقتصادی و تجاری دمشق در سطح منطقه بدل خواهد شد و 2کشور در حوزه‌های متنوع، همکاری‌های گسترده‌ای را آغاز خواهند کرد.

توسعه همکاری‌های اقتصادی

گسترش روزافزون همکاری‌های دوجانبه، یکی از محوری‌ترین دستورکارهای سفر 2روزه رئیس‌جمهور ایران به سوریه بود و بخش قابل‌توجهی از هیأت عالی‌رتبه همراه رئیسی در دمشق را وزرای اقتصادی کابینه تشکیل می‌دادند. براین اساس برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی 2کشور با توافق‌های مهمی همراه شد که «صفر شدن تعرفه‌های تجاری 2کشور» و «توافق درباره نحوه اعزام زائران ایرانی به‌نحوی که اعزام آنها مرتبط با هیچ ارز خارجی به‌جز لیر سوریه و ریال ایرانی نباشد» ازجمله آنهاست. ازسوی دیگر توافق‌های مهمی میان تهران و دمشق در حوزه‌های «تجاری»، «نفت‌ و انرژی»، «فنی- مهندسی»، «مسکن»، «حمل‌ونقل ریلی‌ و هوایی»، «مناطق آزاد و بخش‌خصوصی»، «ارتباطات و فناوری‌»، «زلزله و امدادرسانی» و «تسهیل امور زیارتی» صورت گرفت.


گسترش ثبات و امنیت منطقه‌ای

سفر رئیسی به سوریه در شرایطی صورت گرفت که با خاموش شدن آتش جنگ در این کشور و پیروزی محور مقاومت، اکنون تهران و دمشق به 2کانون مهم رایزنی‌های منطقه‌ای تبدیل شده‌اند. از یک‌سو ازسرگیری روابط میان ایران و عربستان، شکل تازه‌ای به تحولات منطقه‌ای بخشیده و چشم‌انداز نوینی پیش‌روی گسترش ثبات و امنیت در منطقه غرب‌آسیا ترسیم کرده‌است و ازسوی دیگر، طی ماه‌های اخیر دولت‌های عربی نه‌تنها برای عادی‌سازی روابط با دمشق اعلام آمادگی کرده‌اند و سفرهای دیپلماتیک مهمی نیز در این زمینه انجام شده، بلکه امروز صحبت از این است که کرسی سوریه در اتحادیه عرب به این کشور بازگردانده شود.

تثبیت عمق استراتژیک جمهوری‌اسلامی
کارشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سفر رئیس‌جمهور ایران به سوریه، تثبیت عمق استراتژیک ایران در منطقه است. اولویت یافتن راهبرد «دیپلماسی همسایگی» ازسوی جمهوری‌اسلامی و چرخش محسوس دولت‌های منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه به‌سوی توسعه روابط با مثلث ایران، روسیه و چین، نشان‌دهنده آغاز عصر نوینی در تحولات منطقه‌ای است. چنین رویکردی اما با تثبیت عمق استراتژیک جمهوری‌اسلامی همراه بوده که یکی از اصلی‌ترین نمودهای آن، سفر اخیر رئیسی به سوریه است.

شکست پروژه‌های آمریکایی -صهیونیستی
نمایان‌شدن بیش‌از پیش شکست راهبردهای آمریکایی - صهیونیستی به‌منظور محدودسازی فعالیت‌ها در محور مقاومت، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای حضور 2روزه رئیس‌جمهور ایران در سوریه به‌حساب می‌آید. دیپلماسی فعال منطقه‌ای ایران در ماه‌های اخیر و توسعه همکاری‌ها میان ایران با کشورهای سوریه، عراق و لبنان، به‌عنوان «کریدور مقاومت» در منطقه، نشان‌دهنده ناکامی آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها در پیشبرد راهبردهای ضدمقاومت‌شان بوده‌است. اکنون اما رئیسی و اسد در جریان رایزنی‌های 2روزه خود، بر توسعه مناسبات دوجانبه و تقویت محور مقاومت تأکید کردند تا شکست دیگری برای دشمنان مقاومت و به‌ویژه صهیونیست‌ها رقم بخورد.