بازگشت مرکز سینمایی کانون

مهرنوش سلماسی- روزنامه‌نگار

بازگشت کانون از حاشیه به متن سینمای کودک و نوجوان؛ این می‌تواند یکی از امید‌بخش‌ترین اتفاق‌های سینمای ایران در سال‌۱۴۰۲ باشد؛ به‌خصوص سینمای کودک و نوجوان که در سال‌های اخیر با فیلم‌های انیمیشن توانسته مخاطب هدف خود را هم تا اندازه‌ای جذب کند. داستان کانون اما با گذشته شروع می‌شود؛ از بچه‌های شر «هفت‌تیرهای چوبی» (۱۳۵۴) که تحت‌تأثیر فیلم‌های وسترن، با یکدیگر دوئل می‌کردند تا کپل و نارنجی و دم‌دراز که راه «مدرسه موش‌ها» (۱۳۶۲) تا «شهر موش‌ها» (۱۳۶۴) را طی کردند و از امیرو‌ «ساز دهنی» (۱۳۵۳) که‌ ساز بچه پولدار از‌خود‌راضی را به دریا می‌انداخت تا امیرو‌ «دونده»(۱۳۶۴) که تکه یخ را در میان آتش چونان جام قهرمانی به‌دست می‌گرفت، زمان زیادی پیموده شد. سینمای کودک و نوجوان چه در سنت کانون پرورش فکری و چه در قالب فانتزی‌هایی که معمولا کنار شیرینی، هراسی را هم به همراه داشت، خاطره‌ای جمعی ساخت برای بچه‌های دیروز که در عصر معصومیت، همه‌‌چیز را در ذهنشان ثبت کردند تا امروز که روزگار دیگری است. روزگار فانتزی‌های عجیب و غریب و ابر‌قهرمان‌ها و بازی‌های کامپیوتری و تخیلی که به یمن تکنولوژی دیگر حد و مرزی نمی‌شناسد. قناعت به‌عنوان ویژگی بچه‌های دیروز، حالا جای خود را به استغنای کودکان امروز داده است که با دنیای مارول بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند تا فیلم‌هایی که «کودک قهرمان» را در اندازه‌های سینمایی بومی معنا می‌کردند. این داستانی بود که شخصیت محوری‌اش فیلم کانونی بود.
حالا خبر رسیده که قرار است مرکز سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دور تازه‌ای از فعالیت‌هایش را آغاز کند. سینمای موسوم به کانونی از دهه‌50 تا اوایل دهه70، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جریان‌های فیلمسازی کودک و نوجوان، فعال بود و پس از آن دچار فراز و نشیب‌های بسیاری شد. تغییر مدیریتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در طول 3دهه و تبدیل سینمای کانونی به سینمای کارمندی، باعث شد دستاوردهای گذشته هم به مرور گرد فراموشی به‌خود بگیرد. فعالیت‌های اخیر مرکز سینمایی کانون می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت به عصر رونق و اعتبار باشد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همواره یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های فرهنگی، هنری بوده که سینماگران بسیاری کارشان را از همکاری با این کانون آغاز کرده‌اند و بعضا به فیلمسازان معتبر و صاحب‌نامی نیز تبدیل شده‌اند. امروز مدت‌ها از دوران پر‌رونق کانون می‌گذرد و در سالی که گذشت، پس از مدت‌ها نام کانون در محافل سینمایی بارها شنیده شد.
 این در حالی بود که اتفاقا سال قبل اخباری درباره تعطیلی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز شنیده شد. با این حال، 2فیلم سینمایی «در آغوش درخت» و «بچه زرنگ» از تولیدات کانون در جشنواره فیلم فجر حضور موفقی داشتند و برخی فیلم‌های کوتاه و مستند این مجموعه نیز توانستند در جشنواره‌های مختلف به موفقیت‌هایی دست پیدا کنند. این اتفاقات شاید نشان‌دهنده شکل‌گیری جریان‌ها و اتفاقاتی در کانون باشد. صحبت‌های محمدرضا کریمی صارمی، معاون تولید و مسئول امور سینمایی و تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نشان از اتفاق‌های مثبتی در حوزه سینمای کودک و نوجوان دارد.‌

رسول صدرعاملی «زیبا صدایم کن» را می‌سازد

محمدرضا کریمی‌صارمی، معاون تولید و مسئول امور سینمایی و تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، به ایلنا می‌گوید: طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته درنظر داریم که هر سال بین 2 تا 3 فیلم سینمایی بسازیم. چندین فیلمنامه آماده داریم و بیشتر از هر چیز روی اقتباس کار می‌کنیم. فیلمنامه‌هایی که آماده داریم اقتباس‌هایی از رمان‌های کانون است؛ کتاب‌هایی که خوشبختانه مخاطب به خوبی با آنها ارتباط برقرار کرده است و یکی از این رمان‌ها «زیبا صدایم کن» است که به‌زودی رسول صدرعاملی ساخت آن را آغاز خواهد کرد. یک فیلمنامه بسیار خوب به نام «هستی» داریم که یک گروه جوان روی آن کار می‌کنند و نوشته آقای فرهاد حسن‌زاده است. در حوزه رمان‌های نوجوان نیز ورود کرده‌ایم و برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته که خوشبختانه بازنویسی پایانی فیلمنامه‌ها در حال انجام است و باید بگویم در حوزه ادبیات امسال دستمان کاملاً پر است و فیلمنامه‌های با کیفیتی آماده ساخت داریم و فقط امیدواریم تأمین بودجه به خوبی صورت بگیرد و بتوانیم اعتبارات لازم برای ساخت فیلم‌ها را به‌دست بیاوریم و دو تا سه فیلم سینمایی داشته باشیم.

«راز جنگل»  الگویی برای انیمیشن‌سازی‌ تلویزیونی
یکی از ضعف‌های کانون در سه دهه اخیر، عقب ماندن از تحولات تکنولوژیک در حوزه سینمای انیمیشن بود. کانون که تجربه درخشانی در دهه 50 در کار با بهترین هنرمندان عرصه انیمیشن داشت و البته بیشتر با نگاهی نخبه‌گرا در این حوزه گام برمی‌داشت، در دهه 60 نیز انیمیشن‌های خاطره انگیز و تأثیر‌گذاری تولید کرد و پس از آن دچار افول شد. تولید انیمیشن «بچه زرنگ» فصل تازه‌ای را در حوزه انیمیشن‌سازی‌ کانون کلید زد و حالا مسئول امور سینمایی کانون چنین چشم‌اندازی از مسیر آتی این نهاد ترسیم می‌کند: کشف الزامات و محتواهایی که امروز جامعه نیازمند آنهاست توسط تیم کارشناسی ما در مراکز مختلف کانون صورت می‌گیرد. مراکز ما فرصت‌های خوبی برای ما هستند و طبق بررسی‌های صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که ساخت انیمیشن‌های بلند از نیازهای امروز جامعه است و به همین دلیل به این حوزه نیز ورود کردیم. اگر چند سال پیش از من می‌پرسیدید که تولید انیمیشن توسط کانون را چطور ارزیابی می‌کنید، من قطعاً نظرم نسبت به این کار منفی بود چراکه هم کار سختی است، هم نیروی متخصصش را نداشتیم و هم اینکه جزو اهداف کانون نیست اما امروز به این نتیجه رسیده‌ایم که گروه تولید انیمیشن متوقف نشود و به محض پایان تولید یک اثر، تولید اثر بعدی در دستور کار قرار بگیرد.
علاوه بر تولید فیلم سینمایی انیمیشن در حوزه تولید سریال انیمیشن هم ورود کرده‌ایم، یک جاهایی هم الگوسازی را مدنظر داریم و من معتقدم که «راز جنگل» با کیفیت بالایی که دارد یک الگو در حوزه انیمیشن تلویزیونی خواهد بود. اتفاقاً به‌وجود آوردن سلایق جدید و الگوسازی از وظایف کانون است و سعی داریم ایده‌های نو و خلاقانه را بیشتر کنیم. این اتفاق منجر به جذب مخاطب جدید می‌شود و اتفاقاً بقای ما هم به خلاقیت و نوآوری بستگی دارد. به همین دلیل در حوزه‌های جدید مثل VR و AR نیز ورود کرده‌ایم. هر آنچه بتواند میزان مخاطبان ما را در فعالیت‌هایمان بیشتر کند را دنبال خواهیم کرد و سینما تنها یکی از آن ۶۰ فعالیتی است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دستور کار خود دارد. کتاب، گیم، سرگرمی‌سازی و… دیگر مدیاهایی هستند که کانون تولید اثر در این زمینه‌ها را مدنظر دارد.‌

چشم انتظار اکرانی خوب برای «بچه زرنگ»

استقبال عمومی از انیمیشن‌هایی چون «لوپتو» و «پسر دلفینی» در اکران ۱۴۰۱ نشان داد می‌توان مخاطب کودک را با تولیدات خوش ساخت داخلی جذب کرد.
حالا هم محمدرضا کریمی‌صارمی با اشاره به تولیدات سال گذشته کانون نسبت به موفقیت انیمیشن «بچه زرنگ» ابراز امیدواری می‌کند:
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سال قبل دو فیلم سینمایی تولید کرد. نخستین فیلم که یک انیمیشن سینمایی بود، «بچه زرنگ» نام دارد که تیمی ۲۵۰نفره هم برای ساخت این اثر زحمت کشیده‌اند و در جشنواره فیلم فجر هم حضور موفقی داشت و دیگری فیلمی اجتماعی درباره خانواده بود که «در آغوش درخت» نام داشت و نخستین تجربه کارگردانش هم به‌حساب می‌آمد. به اعتقاد من اگر «بچه زرنگ» در شرایط خوبی اکران شود اتفاقات خوبی برای گیشه سینمای ایران رخ می‌دهد.‌