قواره امتی شهیدسلیمانی
تمدن، بزرگ‌ترین، کلان‌ترین و فراخ‌ترین نظام مناسبات انسانی است. به تبع آن، نگاه تمدنی هم نگاه کلان‌نگری است. یک پدیده تمدنی گره می‌خورد به زمان و زمین و انسان. از چین تا اندلس با تمام تفاوت‌های فرهنگی چه چیزی این پهنه از زمین را تبدیل به یک تمدن اسلامی کرد؟ قرآن جواب این سؤال است. این بزرگی و کلان‌بودن قرآن کریم است که ۱۴۰۰سال پیش تا آن زمان و در چنین پهنه‌ای از کره زمین توانست تمدنی اسلامی را ایجاد کند. اگر تمدن را در میان انسان و طبیعت جست‌وجو کنید، شاخص‌های ما می‌شود انسان و طبیعت.
سفر به اعماق یک تمدن
یک بار هم تمدن را می‌توان در میان انسان‌ها جست‌وجو کرد که آیا مناسباتشان انسانی است یا نه؟ مثلا در آمریکا ممکن است یک نظام بوروکراسی قوی یا تکنولوژی قوی را ببینیم، اما در مورد مناسبات انسانی به مسئله‌های زیادی همچون کرامت انسانی برخورد می‌کنیم.
ما اگر می‌خواهیم عمق کار تمدنی پیغمبر اسلام(ص) را ببینیم باید به عمق زمان برویم. اگر می‌خواهیم کار تمدنی امیرالمؤمنین(ع) را ببینیم، نباید در کوفه بمانیم، باید در دل تاریخ بگردیم تا ببینیم حتی در تنهایی خودش هم موج تمدنی تا انتهای زمان ایجاد می‌کند. در مورد امام خمینی رحمت الله‌علیه باید سؤال کنیم که ایشان انقلاب در چه کرد و تغییر در چه چیزی ایجاد کرد؟ تغییر او در انسان و زندگی انسان بود. امام می‌گوید که استقلال و آزادی کافی نیست، همگی باید به سمت کمال برویم؛ انسان درست شود، همه‌‌چیز درست شده است!
تمدنی که ناقص بود
در زمان پهلوی هم حرف از تمدن زده می‌شد، اما مراد از تمدن، مدرنیته و انسان مادی بود. تمدن به‌معنای تجدد منهای دین بود. امام متمرکز بر انسان بود. مقام معظم رهبری هم همین‌گونه‌اند. می‌فرمودند که تربیت انسان‌های صالح و ایجاد آدم‌های اسوه از هر فتحی بالاتر است. در جای دیگر می‌فرمایند که شهید سلیمانی ملی‌ترین و امتی‌ترین شخصیت در جمهوری اسلامی است.
نگاه‌های کلان؛ اراده‌های کلان
در تمدن، انسان محور و اصل است و اراده او مهم است. حالا اراده انسان در چه سطحی است؟ هم و غم او محله است، شهر است، کشور است، جهان اسلام است یا جهان؟ هم و غم خرد و جزئی، اراده جزئی را در پی می‌آورد و هم و غم کلان، اراده کلان. مقوله حجاب به‌نحوی است که قبل از انقلاب در المپیک هیچ کشوری با حجاب حضور نداشت، اما بعد از انقلاب ۲۲کشور با برند حجاب وارد المپیک می‌شوند. این نتیجه تمدنی انقلاب اسلامی است.
عمق تمدنی انقلاب
عمق تمدنی انقلاب در تغییرات بنیادین ارزش‌ها و مفاهیم سیاسی است؛ مثل مسئله عدالت. امروز اما عدالت‌خواهان ما فهم عدالتی از موضوع موشک‌های غزه ندارند که چطور دارد عدالت را در منطقه ایجاد می‌کند. موشک‌های ایران در عین‌الاسد دارد عدالت بین‌المللی را رقم می‌زند. عمق تمدنی یک جامعه را باید در باطن جست‌وجو کرد که در تربیت و ظهور اشخاصی همچون شهید سلیمانی است؛ شخصیت‌هایی که می‌توان آنها را «انسان امت» نامید.
مکث
مقدمات انسان امت شدن
برای انسان امت شدن 5مسئله را باید مدنظر داشت: مسئله اول، خلوص انسان است. انسان هر مقدار خدایی می‌شود در قامت خود خدا اثرگذاری می‌کند. هر مقدار دنبال حرکت بزرگ باشد، باید وصل به بزرگ باشد تا حرکت کلان انجام دهد.
مسئله دوم، عزت انسان است. ما در ادبیات مدرن بیشتر به‌دنبال کرامت انسان رفته‌ایم و کمتر در مورد عزت انسان بحث کرده‌ایم. با شابلن‌های مدرن وقتی سراغ «ان‌العزه لله و لرسوله و للمومنین جمیعا» برویم چیزی نمی‌فهمیم و باید فقط سراغ «ولقد کرمنا بنی آدم» برویم. درحالی‌که کرامت انسانی ارزش‌های ذاتی انسان را بیان می‌کند و عزت انسانی جایگاه انسانی را و ما باید علاوه بر کرامت انسان، عزت انسان را نمایان کنیم.
مسئله سوم، امید است. هر مقدار در بدترین شرایط بیشترین امید را داشت، بیشترین اثرگذاری را دارد. اعجاز قرآن در این است که در بدترین شرایط بیشترین اثرگذاری را دارد. «یخرج الحی من المیت» اعجاز است. در جامعه ما امروز ناامیدی کالای لوکس روشنفکری است و شما اصلا نمی‌توانید از امید حرف بزنید. امید غیرواقع‌بینانه بهتر از ناامیدی واقع‌بینانه است. در رسانه‌های ما ناامیدی حاکم است و این از مسائل قهقرایی جامعه ماست. آنچه را که مایه ضعف ماست، از غرب می‌گیریم و آنچه را که مایه قوت ماست، رها می‌کنیم.
مسئله چهارم، بحث نظر و نیاز است. انسان امت مسئله راهبردی جهان اسلام را درک می‌کند و برایش در مقام نظر و سیاستگذاری فکر می‌کند و برنامه دارد. مسئله پنجم، سرعت و حرکت است. 2جهت دارد: یکی اینکه تمدن غربی در مواجهه با تمدن‌های دیگر اهل سرعت است و ما اگر تمدن خودمان را برای بقا، بخواهیم در مقابل غرب سرپا نگه داریم، مسئله سرعت را باید در تولید، کنشگری و عملیات بالا برد و سرعت عمل به خرج داد.