آغاز آیین سنتی «گل‌مالی» خانه‌ها

آیین سنتی گِل‌مالی خانه‌ها در آستانه رسیدن بهار، یکی از رسوم قدیمی ساکنان روستای تاریخی «فارسیان» شهرستان آزادشهر در استان گلستان است که به‌طور معمول از نیمه دوم اسفندماه تا دقایقی قبل از نوروز انجام شده و نماد نوزایی طبیعت به‌شمار می‌رود. به‌گزارش ایرنا، بافت خانه‌های روستای فارسیان از معماری منحصر به فرد پلکانی با مصالح کاهگلی، سنگ، چوب و خشت با دیوارهایی قطور در دل منطقه ییلاقی و کوهستان ساخته شده که حیاط هر خانه، سقف خانه دیگری است که با گذشت چند قرن هنوز هم پابرجاست و گردشگران داخلی و خارجی به آن سفر می‌کنند.
زنان و دختران روستای فارسیان از نیمه دوم اسفندماه سنت دیرینه گِل‌مالی منازل را آغاز می‌کنند تا در حلول سال جدید خانه‌های خود را تمیز کرده باشند. این آیین، بخشی از سنت روستای تاریخی فارسیان آزادشهر است که پیشینه سکونت هزار ساله این منطقه گویای همزیستی مسالمت‌آمیز و جدایی‌ناپذیر مردمانش با طبیعت و تداوم چرخه طبیعی در این منطقه است. 2نوع خاک زرد و قرمز یا گل رس برای جداره‌های پایین و خاک سفید یا صابونی برای جداره‌های بالای منازل که در اطراف روستا و کوه‌های مجاور وجود داشته برای گل‌مالی خانه‌های گِلی روستا استفاده می‌شود. در نزدیکی اعیاد و مراسم‌های مبارک همانند نوروز باستانی،‌ ماه مبارک رمضان و عروسی از گِل‌مالی منازل استفاده شده که حالت تازگی بخشی به سازه دارد. اهالی، دور پنجره‌ها و بالای جداره بعد از ۲۰سانت تا زیر سقف چوبی منازل را گِل سفید می‌زنند که به‌خودی خود، ابتدای امر کدر دیده می‌شود ولی وقتی خشک می‌شود سفیدی خاصی دارد. خانم‌ها ابتدا برای آزمایش گِل، آن را روی دست خود می‌کشند تا ببینند آن رنگ سفیدی لازم را که نیاز دارند دارد یا نه و پس از آن شروع به گِل‌مالی خانه‌های خود می‌کنند. روستای فارسیان یکی از روستاهای نمونه کشوری است که در شهرستان آزادشهر استان گلستان قرار دارد؛ این روستا شباهت‌های بسیار زیادی از نظر ساختاری و پلکانی بودن به روستای ماسوله داشته؛ به همین‌خاطر به ماسوله گلستان هم معروف است.