نمازجمعه یکی از مهم‌ترین ارکان حکومت اسلامی است که در آن باید هم به امور دینی و مذهبی مردم و هم به مسائل روز سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی توجه و اشاره شود. در نخستین اقامه نماز جمعه که از آن روز به‌عنوان نماز عبادی و سیاسی جمعه شهرت پیدا کرد، این دو اصل همواره مورد توجه خطبا و سخنرانان جمعه بوده است. در دیدگاه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) نیز نمازجمعه دارای جایگاه والایی است که در ادامه به فرازهایی از نگاه ایشان به این آیین عبادی - سیاسی پرداخته‌ایم.
بازگویی مسائل فراموش‌شده
نمازجمعه موجب می‌شود تا مسائل فراموش‌شده در اسلام به بهترین وجه برای مردم گفته شود. در قدیم اگر یک روحانی راجع به امور سیاسی مردم صحبت می‌کرد، می‌گفتند رهایش کنید، او سیاسی است، که این نوع فکر بلااشکال از شیاطین داخل و خارج بوده است. آنها به ما باورانده بودند که روحانی باید عبایش را سر بکشد و فقط برود مسجد نماز معمولی‌اش را بخواند. روحانی حق دخالت در هیچ امری را نداشت، ولی واقعیت این است که ما تابع حضرت رسول و ائمه(علیهم‌السلام) هستیم که همه امور دست آنها بود، حکومت تشکیل دادند و مردم را هدایت کردند و... مسئله دیگر خطبه‌های نمازجمعه است؛ باید مردم را امر به تقوا کنید، امر به تقوا در خطبه اول واجب است و در خطبه دوم بنا بر احتیاط واجب است. مسائل اخلاقی را به مردم بگویید و آنها را به داشتن اخلاق اسلامی ترغیب کنید. مطالب روز را برای مردم بگویید، آنچه در طول یک هفته در کشور اتفاق می‌افتد، آنها را برای مردم بگویید. مردم را در صحنه حاضر نگه دارید که آنچه انقلاب و ایران را حفظ کرده، حضور مردم در صحنه است.... ائمه جمعه در سراسر ایران بالاترین اجتماع را دارند؛ از این اجتماعات استفاده کنید و جهات شرعی و سیاسی را به مردم تذکر دهید، آنان را در مقابل شیاطین مجهز کنید.
صحیفه امام؛ ج ۱۷، ص ۴۵۲
نگذارید نماز را بشکنند
اگر در نماز کوتاهی بشود؛ هر کس بگوید خب، من خودم تنهایی می‌روم توی خانه‌ام می‌خوانم، خیر؛ نماز را در جماعت بخوانید. اجتماع باید باشد. مساجد را پر کنید. اینها از مساجد می‌ترسند. اینها بیخ گوش شما می‌گویند که این آخوند، که از او کاری نمی‌آید، مسجد می‌روید چه کنید؟ خودمان می‌رویم فلان جا نماز می‌خوانیم. نماز نمی‌خواهند بخوانند، می‌خواهند نماز را بشکنند. نماز می‌خوانند؛ با این نمازهایی که در مسجدها می‌روند و نمی‌گذارند که مسلمان‌ها نماز درست خودشان را بخوانند؟ با این نمازها می‌خواهند نماز را بشکنند.
صحیفه امام؛ ج ۱۲، ص ۳۹۳
وظیفه ائمه جمعه
وقتی که آقایان خودشان را تهذیب کردند، خصوصا، ائمه جمعه که سر و کارشان با توده‌های عظیم مردم است، ائمه جماعت هم هست، اما ائمه جمعه بیشتر الان مورد توجه هستند، آنها باید ان‌شاءالله به مقام عالی تهذیب برسند و مردم را هم دعوت به این مطلب بکنند. تمام آن مسائلی که در اسلام [است] حتی مسائل سیاسی‌اش، مسائل تهذیبی است، برای درست‌کردن آدم است. ما نباید همه مسائل را حالا دنبال مسائل سیاسی قرار بدهیم. باید همه مسائل را دنبال مسائل اسلامی و خصوصا، این وجهه تهذیب مردم.
صحیفه امام؛ ج ۱۵، ص ۵۰۵
ترویج آرامش در نمازجمعه
ائمه جمعه و جماعات(ایدهم‌الله تعالی) در خطبه‌ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنی که موجب نگرانی مردم و تفرقه شود، خودداری نمایند و مردم را در پشتیبانی از ملت و تمام ارگان‌های جمهوری اسلامی و نهادهای انقلابی و قوای مسلح و مردمی تشویق فرمایند.
صحیفه امام؛ ج ۱۴، ص ۲۰۲
جایگاه پدری ائمه جمعه
ائمه جمعه، ائمه جماعت، روحانیون محترم، اینها باید توجه به این معنا داشته باشند که اینها پدر هستند از برای ملت. اینها با مردم باید سمت پدری داشته باشند، اینها با مردم باید رفتارشان رفتار پدرانه باشد. بین خودشان برادر باشند، رفتار، رفتار برادری باشد. اجتماع داشته باشند، در هر شهری با هم در هر هفته یک روز، دو روز با هم مجتمع باشند، مسائل خودشان را بگویند.
صحیفه امام؛ ج ۱۹، ص 250
جایگاه ارشادی نمازجمعه
علمای اعلام و ائمه جماعت و خطبای محترم بر حجم ارشاد و رهنمودهای خود بیفزایند و قشرهای میلیونی مردم را متوجه طرق نگهبانی از اسلام و احکام مقدسه و حراست از جمهوری اسلامی نمایند، و به توده‌های متعهد میلیونی اسلامی لزوم تشریک مساعی در تمام امور کشوری و لشکری و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را گوشزد نمایند.
صحیفه امام؛ ج ۱۵، ص ۳۸۸
نمازجمعه از نگاه بنیانگذار انقلاب اسلامی
در همینه زمینه :
