استان‌های صدرنشین در تلفات موتورسیکلت

سیده زهرا عباسی - خبرنگار 

تصادف‌های رانندگی در ایران سالانه 18هزار کشته، 18هزار قطع نخاع و 300هزار مجروح بر جای می‌گذارد که موجب شده است آمار کشورمان 20برابر میانگین جهانی باشد؛ بیش از یک چهارم قربانیان تصادف‌های رانندگی موتورسیکلت‌سواران هستند که با 7میلیون موتورسیکلت در شهرها و حتی جاده‌های مختلف کشور تردد می‌کنند.
طبق آخرین اعلام پلیس راهور هم در 9ماه ابتدایی سال گذشته جان‌باختگان مربوط به موتورسیکلت‌سواران ۳6درصد از کل جان‌باختگان تصادف‌ها را تشکیل می‌دادند که بیشترین این آمار مربوط به تهران، فارس، اصفهان، خراسان رضوی و خوزستان بوده است.
آمار تردد، تصادف و تلفات موتورسیکلت‌ها به جز اینکه در کشور بالاست، در برخی استان‌ها از میانگین کشوری هم بالاتر رفته. میانگین کشوری در مجموع نشان می‌دهد حدود یک چهارم تلفات رانندگی مربوط به موتورسیکلت‌سواران است، اما این عدد در آخرین اظهارنظر اعلام شده (تابستان امسال) از سوی مسئولان استانی اصفهان به دو سوم و در استان بوشهر به حدود یک سوم افزایش می‌یابد. بوشهر پیش از این هم از نظر تلفات نسبت به جمعیت هم آمار قابل‌توجهی داشت؛ سال99 به‌ازای هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت ۴موتورسوار در کشور جان خود را از دست داده‌ بودند که این عدد در بوشهر (8.6)، یزد (6.7) و کرمان (6.6) بود.

موتورسواران بدون کلاه در اصفهان
آمار نشان می‌دهد موتورسیکلت‌ها در 50درصد تصادفات رانندگی نقش دارند و آمار بالای تردد موتورسیکلت‌ها در اصفهان هم به خوبی گویای آمار بالای تصادف‌ها یا تلفات تصادف موتورسیکلت‌سواران است. در استان اصفهان بیش از یک‌میلیون ‌و300هزار موتورسیکلت تردد می‌کنند که به‌گفته رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان، بیش از ۶۰درصد جانباختگان در اصفهان موتورسواران هستند.
سرهنگ محمدرضا محمدی با اشاره به افزایش نگرانی‌ها نسبت به تخلفات حادثه‌خیز موتورسواران می‌گوید: اغلب موتورسواران از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند. وی با بیان اینکه بیشتر توقیفی‌های موتور سیکلت به‌علت نداشتن پلاک، پوشاندن و مخدوش کردن پلاک است، ادامه می‌دهد: توقیف طولانی‌مدت، شرکت در کلاس‌های آموزشی و تسویه تخلفات قبلی ازجمله تنبیه‌های درنظر گرفته شده برای موتورسواران متخلف است و کسانی که پلاک موتورسیکلت را مخدوش کنند، جرم تلقی شده و به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.

گرمای هوا و آمار بالای تردد موتورها
استفاده نکردن از کلاه مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر در میان راکبان موتورسیکلت است و در بوشهر هم این عامل، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای بوشهر با اشاره به جایگاه دوم این استان از نظر تلفات به همشهری می‌گوید: آب و هوای بوشهر در 12ماه سال گرم است و به همین دلیل برخلاف سایر استان‌ها که 5-4ماه سال از موتورسیکلت استفاده می‌کنند، استفاده از این وسیله نقلیه در همه ایام سال رواج دارد. در استان 400هزار موتورسیکلت وجود دارد، اما گرمای هوا راکبان را کمتر به استفاده از کلاه ایمنی ترغیب می‌کند.
به‌گفته عبدالکریم اخترشناس، براساس آمار ضربه به سر به‌دلیل استفاده نکردن از کلاه ایمنی نزد موتورسواران سهم ۴۷درصدی در فوت موتورسیکلت‌سواران بوشهری را داشته است.
وی با بیان اینکه استفاده زیاد تلفات این وسیله نقلیه را هم افزایش داده است، تأکید می‌کند سال گذشته از میان ٢٤٧قربانی تصادف در محورهای برون شهری و روستایی 85نفر بر اثر تصادف موتورسیکلت جان خود را از دست داده‌اند که 60درصد این افراد مربوط به گروه سنی 15 تا 40سال و از گروه شغلی آزاد و کارگر بوده‌اند.
اخترشناس با بیان اینکه بیشترین تصادفات منجر به فوت موتورسواران استان در ساعات غروب و ابتدایی شب ساعت18 تا ۲۰ اتفاق افتاده از اقداماتی چون توزیع 500کلاه ایمنی به‌صورت رایگان، نصب 5هزار برچسب شبرنگ پشت موتورها و برگزاری 3هزار ساعت آموزش برای آموزش موتورسواران برای کاهش تلفات این بخش اشاره می‌کند. تردد بالای موتورسواران به‌دلیل گرما و شرایط آب و هوایی در دیگر استان‌های گرمسیری هم یکی از عوامل تصادف ذکر می‌شود و فارس، کرمان، سیستان و بلوچستان و خوزستان هم هرچند کمتر اما با شرایط مشابهی مواجه هستند.

تصادف در مسیر مزرعه 
نکته دیگری که علاوه بر گرمای هوا بر آمار بالای تصادف‌های موتورسیکلت‌سواران و تلفات آنها تأثیر گذاشته است، استفاده از این وسیله نقلیه برای ترددهای برون شهری، جاده‌های روستایی و تردد کارگران برای رسیدن به محل کار است؛‌ نکته‌ای که در همدان هم به آن اشاره شده است.
حدود ۴۰۰هزار موتورسیکلت در این استان در آمد وشد هستند که تعداد تلفات راکبان آنها بسیار بیشتر از دیگر وسایل نقلیه است. موتور سواران فقط 2درصد تردد در همدان را به‌خود اختصاص داده‌اند، اما مرگ ومیرشان بین ۲۵ تا ۳۰درصد حوادث رانندگی درون و برون شهری استان است. پلیس راهور استان همدان، بیشترین علت بالا بودن تلفات این بخش را تردد بیشتر موتورسواران با وسیله نقلیه دارای نقص فنی روشنایی، بالا بودن وسعت راه‌های فرعی و روستایی، رغبت کشاورزان به استفاده از موتورسیکلت برای تردد بین روستایی و تا زمین کشاورزی و استفاده نکردن از کلاه ایمنی می‌داند.
بیشتر سوانحی که یک طرف آن موتورسیکلت است از زمان غروب خورشید تا ۲بامداد رخ می‌دهد، زیرا به‌علت نقص سیستم روشنایی و نداشتن چراغ، موتورسیکلت از سوی دیگر رانندگان دیده نمی‌شوند همچنین موتورسوار نیز به‌علت تردد در زمان تاریکی هوا بدون داشتن سیستم روشنایی دچار سانحه می‌شود.
بیشتر مصدومان و جان‌باختگان موتورسوار در استان همدان کشاورز و در سن فعال یعنی بالای ۴۰سال قرار دارند و بیشتر این قبیل موتور‌ها هم بدون پلاک انتظامی و موتورسوار بدون گواهینامه است.
گرچه آمار تردد موتورسیکلت‌سواران در همه استان‌ها بالاست، اما بررسی آمارهای سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد استان‌های گرمسیر، صنعتی و کشاورزی همیشه در جایگاه با بالاترین آمار تصادف‌ها، تلفات، تلفات نسبت کل قربانیان تصادف‌های رانندگی یا تلفات نسبت به جمعیت قرار داشته‌اند. گلستان، گیلان و هرمزگان هم سال‌های قبل‌تر در رده‌های بالای این جدول قرار داشته‌اند درحالی‌که نام اردبیل، البرز، کرمانشاه، کردستان یا کهگیلویه و بویراحمد در رده‌های پایینی این جدول بوده است.

مکث
احتیاط را فراموش نکنیم
رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور با بیان اینکه موتورسیکلت وسیله‌ای متکی به راننده است به همشهری می‌گوید: رانندگی با وسیله‌ای که حتی روی چرخ خود نیز نمی‌تواند بایستد و تعادل ندارد، هم احتیاط بیشتری می‌خواهد و هم رعایت بیشتر قوانین را می‌طلبد. از سوی دیگر این وسیله به‌دلیل نداشتن تعادل برای حمل بار و مسافر پیش‌بینی نشده است. سرهنگ احمد شیرانی با تأکید بر اینکه بیش از 80درصد تلفات موتورسیکلت در تصادف‌های رانندگی مربوط به ضربه به سر است، می‌افزاید: این آمار نشان می‌دهد اگر از کلاه ایمنی استفاده شود تلفات بسیار کاهش خواهد یافت. او بخشی از فراوانی تصادف موتورسیکلت‌ها و تلفات‌ آنها در بوشهر را مربوط به فراوانی این وسیله نقلیه در شهرها و روستاها می‌داند و توضیح می‌دهد: شرایط طبیعی، اقتصادی یا در دسترس بودن موجب شده است در شهرستان‌ها اغلب استفاده از موتورسیکلت رواج بیشتری داشته باشد، اما در شهرهای گرمسیر و همچنین در فصل تابستان راکبان کمتر از کلاه ایمنی استفاده می‌کنند که همین مسئله تلفات را افزایش می‌دهد.