تهران - باکو؛ آغاز یک راه جدید

وزیر امور خارجه دیروز در محل این وزارتخانه از همتای آذربایجانی خود استقبال کرد تا حضور جیحون بایراموف در تهران نوید‌دهنده آغاز فصل نوینی در روابط تهران و باکو باشد؛ روابطی که در دولت سیزدهم رو به گسترش بوده‎ است و 2کشور با عبور از برخی تنش‎های مقطعی، آماده گسترش روابط دوجانبه در همه حوزه‌ها هستند.
به ‎گزارش همشهری، دیروز نخستین سفر وزیر امور خارجه جمهوری ‎آذربایجان به ایران در دولت سیزدهم درحالی انجام شد که روابط 2کشور پس ‎از دیدار روسای‎جمهور ایران و جمهوری ‎آذربایجان در حاشیه اجلاس سازمان همکاری‎های اقتصادی (اکو) در عشق‎آباد (7آذرماه1400)، با پشت‎سر گذاشتن برخی تنش‎ها، وارد مرحله جدیدی شد و گسترش همکاری‎های دوجانبه در دستور کار تهران و باکو قرار گرفت.
در آن دیدار که با امضای قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران نیز همراه شد، روسای ‎جمهور 2کشور بر عزم خود در جلوگیری از خدشه ‎وارد شدن به روابط دوجانبه تأکید و آمادگی خود را برای گسترش همکاری‎های فی‎مابین اعلام کردند؛ موضوعی که عصر جدیدی در روابط دو همسایه دیرینه آغاز شده ‎است.
رئیس ‎جمهور در آن دیدار به ریشه‌های عمیق تمدنی، فرهنگی و دینی بین 2 ملت ایران و جمهوری ‎آذربایجان اشاره و تأکید کرد که «هرگز اجازه نمی‎دهیم این روابط تحت ‌تأثیر دشمنان قرار گیرد.» الهام علی‎اف نیز در آن دیدار عنوان کرد که باکو برای روابط برادرانه خود با تهران اهمیت ویژه‌ای قائل است و اجازه نمی‎دهد هیچ خدشه‎ای به آن وارد شود. این دیدار که نقطه عطفی در روابط 2کشور تلقی می‌شود، برخی سوءتفاهم‎ها در روابط دوجانبه را برطرف کرد و همکاری‎های سیاسی - اقتصادی تهران و باکو را به مسیر تازه‎ای هدایت کرد.

عبور از سوءتفاهم‎ها
روسای‎جمهور 2کشور هفته گذشته و در حاشیه ششمین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر بار دیگر دیدار و گفت‎وگو کردند. 
وزیر امور خارجه دیروز و در جریان نشست‎ خبری با همتای آذربایجانی خود ضمن تأکید بر اینکه 2کشور از مرحله سوءتفاهم‎ها عبور کرده‎اند، از برگزاری نشست سه‎جانبه وزیران امور خارجه ایران، جمهوری ‎آذربایجان و ترکیه در تهران خبر داد. امیرعبداللهیان به سفر هفته گذشته خود به آنکارا و توافق با همتای ترکیه‎ای خود برای برگزاری این نشست اشاره کرد و گفت که در دیدار با وزیر امورخارجه جمهوری‎آذربایجان، درباره تاریخ برگزاری نشست سه‎جانبه توافق خواهد شد. 
 وی همچنین از اعلام آمادگی رئیس‎جمهور جمهوری‎آذربایجان برای سفر به تهران خبر داد و گفت: درباره نهایی‎شدن و توافق بر سر تاریخ سفر رسمی رئیس‎جمهور جمهوری‎آذربایجان، بررسی‎های لازم در گفت‎وگو با وزیر امور خارجه این کشور انجام خواهد شد.

حمایت ایران از حل ‎و فصل مسالمت‎آمیز مناقشه قره‌باغ
امیرعبداللهیان با تأکید براینکه جمهوری‎ اسلامی از ابتدای مناقشه قره‌باغ همواره آمادگی خود را برای کمک به حل ‎و فصل بحران از طریق گفت‌‎وگو اعلام کرده‎ است، عنوان کرد که ایران همچنان آماده تداوم حمایت‎ها و مساعدت در این زمینه است تا مسائل باقیمانده نیز بر مبنای احترام به تمامیت‎ارضی و حاکمیت طرفین و از مسیر گفت‌وگوهای سیاسی حل‎ و فصل شود. وی همچنین با اشاره به اینکه انرژی و ترانزیت، 2 موضوع مهم در همکاری‌های اقتصادی 2کشور است، گفت: وزیر نیروی ایران در سفری که در هفته‎ جاری به جمهوری‎آذربایجان خواهد داشت، درباره بهره‌برداری از سد «خداآفرین» و «قیز قلعه‎سی» رایزنی می‌کند، چرا که هفته‎گذشته گفت‌وگوهای مهمی در این زمینه میان روسای‎جمهور 2کشور انجام شده‎است. امیرعبداللهیان با بیان اینکه درباره مسائل زیست‎محیطی پیرامون رود ارس نیز با همتای آذربایجانی خود گفت‌وگو کرده‎ است، گفت: یکی از نگرانی‌های استان‌های مرزی ما، آلوده شدن رودخانه مرزی و نگرانی‌های زیست ‎محیطی در این حوزه است. بخشی از این آلودگی‌ها در حوزه تخصصی محیط ‌زیست قرار دارد و ریشه‌های آن، هم در داخل ایران و هم در جمهوری آذربایجان مورد شناسایی قرار گرفته که امیدواریم در این مسیر هم بتوانیم اقدامات مؤثری را انجام دهیم. وزیر امور خارجه کشورمان به جهش در مبادلات تجاری 2کشور در ماه‌های گذشته نیز اشاره و ابراز امیدواری کرد که با گفت‎وگوهای انجام شده، بخش‌های اقتصادی و تجاری خصوصی و دولتی 2کشور نسبت به افزایش هرچه بیشتر حجم مبادلات تجاری اقدام کنند. 

افزایش همکاری‎های اقتصادی
 وزیر امور خارجه جمهوری ‎آذربایجان نیز با تأکید بر اینکه این کشور خواهان عادی‎سازی روابط با جمهوری ‎ارمنستان است، آمادگی دولت خود را برای بازگشایی حمل‎ونقلی و ارتباطات بین‎المللی میان جمهوری ‎آذربایجان و ارمنستان اعلام کرد. بایراموف با بیان اینکه بعد از 30سال اشغال، اکنون اولویت اصلی بازسازی و آبادانی عمرانی مناطق آزاد شده است، گفت: جمهوری ‎آذربایجان قدم‌هایی را در این زمینه برداشته است. وی همچنین با بیان اینکه درباره تولید مشترک خودرو و تراکتور با ایران به توافق‎هایی دست یافته‎ایم، افزود: بهره‎برداری از سد و نیروگاه برق ‎آبی یکی از پروژه‎های مهم و دارای اولویت 2کشور است. در زمینه ساخت راه‎آهن رشت به آستارا نیز آمادگی داریم تعهدهای خود را اجرا کنیم. بایراموف ادامه داد: در چارچوب گسترش همکاری‎های منطقه‎ای، ساخت یک بیمارستان و یک مدرسه را به شرکت‌های ایرانی واگذار کردیم. علاوه ‎بر این، برای ورود شرکت‎های ایرانی به شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد تجاری جمهوری آذربایجان نیز پیش‌بینی و معافیت‎هایی نیز در نظر گرفته شده ‎است. وی با بیان اینکه درباره تولید مشترک خودرو و لوازم یدکی خودرو، تولید تراکتور و ادوات کشاورزی توافق‎های خوبی انجام شده، عنوان کرد: مبادلات تجاری 2کشور در سال2021، 30درصد و در 8ماهه‎نخست سال2022 افزایش 18درصدی را داشته‎، اما ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی 2کشور بالاتر از این ارقام است. بایراموف اضافه کرد: جمهوری ‎آذربایجان آمادگی دارد در بالا بردن ظرفیت کریدور شمال- جنوب و ساخت و تکمیل راه‌آهن رشت- آستارا - جمهوری آذربایجان و تکمیل بارانداز ریلی در آستارا- جمهوری ‎آذربایجان تعهدات خود را اجرا کند.

مکث
لزوم ایجاد گشایش‌های جدید در روابط تهران - باکو

رئیس ‎جمهور در دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری‎ آذربایجان، پس ‎از گزارش مفصل وی درباره افزایش رفت‎وآمدها و رایزنی‌های دیپلماتیک میان 2کشور و تأثیر آن بر گسترش روابط و همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف تجاری، اقتصادی و سیاسی، بر لزوم ایجاد گشایش‌های جدید در روابط تهران - باکو تأکید کرد. سیدابراهیم رئیسی با بیان اینکه محدودیتی برای تعمیق و تقویت روابط با جمهوری ‎آذربایجان نداریم، افزود: ارتقای روابط خوب دوجانبه می‌تواند به همکاری‌های منطقه‌ای مؤثر منتهی شود. وی همچنین با تأکید بر لزوم افزایش رفت ‎و آمد مردم 2 کشور، عنوان‎کرد: تقویت روابط و تعاملات مردمی، زمینه‎ساز تحکیم دوستی 2 ملت می‌شود. رئیسی همچنین ابراز امیدواری کرد با سفر رئیس‌‎جمهور آذربایجان به تهران، شاهد جهش در روابط 2کشور باشیم. جیحون بایراموف نیز در این دیدار گفت: حجم تجارت میان ایران و جمهوری ‎آذربایجان در سال‎گذشته میلادی افزایش چشمگیری داشته‎ است. وی همچنین اضافه‎ کرد: ایران و جمهوری‎ آذربایجان توافق دارند که مسائل منطقه باید از سوی خود کشورهای منطقه و بدون دخالت بیگانگان حل ‎و فصل شود. وزیر امور خارجه جمهوری ‎آذربایجان در سفر به تهران با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز دیدار و تبادل‎نظر کرد. دراین گفت‎وگو که در محل ساختمان مشروطه برگزار شد، دوطرف بر افزایش همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف تأکید کردند.