گزارش
پس از خارج شدن اجساد همه قربانیان صورت خواهد گرفت
تخریب کامل متروپل
محمد جعفری، روزنامه‌نگار
عملیات آواربرداری در متروپل آبادان در شرایطی ادامه دارد که روز گذشته بقایای پیکر تعداد دیگری از جانباختگان کشف شد و تلاش‌ها برای یافتن ردی از سایر افراد مفقود شده همچنان ادامه دارد. این در حالی است که استاندار خوزستان به همشهری می‌گوید در مرحله بعد بقایای ساختمان متروپل به‌طور کامل تخریب خواهد شد.
به گزارش همشهری، در نهمین روز از حادثه دلخراش ریزش متروپل آبادان کار آواربرداری با سرعت بیشتری ادامه دارد. کامیون‌های خالی در خیابان امیری صف کشیده‌اند و منتظر باقیمانده آوار هستند. بیل‌های مکانیکی همراه با چکش‌ها و چنگک‌های غول‌آسا هر لحظه بخش‌های بیشتری از این ویرانه را ویران‌تر می‌کنند. هرچند استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین به‌کار سرعت بخشیده است اما هر لحظه امکان ریزش بقایای ساختمان و وقوع حادثه‌ای ناگوار وجود دارد. درست مثل پیش از ظهر دیروز که ماشین‌آلات در حال کار بودند که ناگهان بخشی از نمای بیرونی ساختمان مربوط به طبقات نهم و دهم فرو ریخت. این ریزش باعث شد تا برای دقایقی کار متوقف و کارگران و اعضای تیم‌های امدادی محل را تخلیه کنند. با وجود این پس از دقایقی عملیات از سر گرفته شد.
کشف بقایای پیکر جانباختگان
عملیات جست‌وجو در متروپل به روزهای حساس خود رسیده است. ظهر دیروز در جریان انتقال آوار به کامیون‌ها توسط بیل‌های مکانیکی اعضای تیم جست‌وجو متوجه بقایای پیکری در میان نخاله‌ها شدند و در این شرایط بود که کار متوقف شد و نیروها به‌صورت دستی به جست‌وجو پرداختند. آنها شاهد صحنه‌ای دلخراش و ناگوار بودند؛ چرا که در میان خاک‌ها و میلگرد‌ها تنها بقایا و بخشی از یک پیکر را کشف کردند و تلاش‌های‌شان برای یافتن سایر بخش‌های این پیکر به جایی نرسید.
همچنین از بخش دیگری از ضلع شمالی پیکر دیگری در زیرزمین کشف شد که با گذشت 9روز از حادثه آسیب زیادی دیده و قابل شناسایی نبود.
آب گرفتگی در متروپل؟!
یکی از شایعه‌هایی که در روزهای گذشته در فضای مجازی درباره متروپل منتشر شد مربوط به آبگرفتگی در زیرزمین متروپل بود. در این خصوص عباس عبدی، فعال سیاسی در توییتر مطلبی منتشر و ادعا کرد که آب تمام طبقات این ساختمان را فرا گرفته است. او نوشته بود: کسی که مجوز احداث این طبقات را داده قطعا مسئولیت جنایی دارد. چون روشن بود با کوچکترین حادثه‌ای آب به تمام این طبقات نفوذ خواهد کرد و کسی را زنده نخواهد گذاشت. این ادعا در شرایطی مطرح شد که مشاهدات عینی خبرنگار اعزامی همشهری به آبادان خلاف آن را ثابت می‌کند و آبگرفتگی در متروپل وجود ندارد. همچنین مهدی عرفانی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت در این‌باره واکنش نشان داد و گفت: آبگرفتگی مربوط به محلی است که از روز اول دسترسی کامل به آن وجود داشته و به‌طور کامل بررسی شده و هیچ جسدی مشاهده نشده است. شما درحالی‌که در دفتر کارتان در تهران نشسته‌اید و اطلاعات میدانی مخدوش به مخاطبانتان می‌دهید، قطعا مرتکب یک اقدام غیراخلاقی شده‌اید.
پیکر عبدالباقی چگونه شناسایی شد؟
یکی از جنجال‌های بزرگ متروپل ماجرای حسین عبدالباقی، مالک آنجاست که بنابر شواهد به‌دست آمده روز حادثه در دفترش در متروپل حضور داشته و پس از ریزش ساختمان جانش را از دست داده است. هرچند پیکر او در این حادثه آسیب زیادی دیده و در نگاه اول قابل شناسایی نیست اما انجام آزمایش‌های دقیق در پزشکی قانونی ثابت کرد که پیکر کشف شده متعلق به او است. در همین‌باره رضا رئوفیان، رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران توضیحاتی را درباره روند شناسایی هویت عبدالباقی ارائه داد و گفت: در مواردی که به‌دلیل شدت جراحات و آسیب وارده به جسد و یا فساد پیکر، امکان تشخیص هویت با کمک روش‌های فوق امکان‌پذیر نباشد و یا در موارد خاص برای قطعیت و اطمینان بیشتر، از جسد نمونه‌ای جهت استخراج پروفایل ژنتیک اخذ می‌شود تا با پروفایل‌های ژنتیک استخراج شده از بستگان او مقایسه شود. وی ادامه داد: در حوادث دسته‌جمعی درصورتی که نیاز به پروفایل ژنتیک جهت تعیین هویت قربانیان یا بقایای انسانی باشد، قدم اول، برداشت نمونه از جسد یا بقایای به‌جامانده در محل حادثه است. نمونه‌های بیولوژیکی که می‌توان در راستای استحصال پروفایل ژنتیک جهت تعیین هویت افراد از آنها استفاده کرد، شامل نمونه خون، بافت نرم مانند عضله و یا نمونه بافت سخت مانند دندان و استخوان است. درخصوص حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان، با توجه به آواربرداری‌های انجام شده و خروج پیکرها و بقایای قربانیان طی ساعات و روزهای اول وقوع حادثه، امکان شناسایی و تعیین هویت این عزیزان براساس پروتکل مربوط فراهم و با انجام بررسی‌های تخصصی لازم و طی فرایندهای مربوط، این پیکرها پس از شناسایی تحویل خانواده‌هایشان شدند. رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران گفت: در این میان با طرح برخی شایعات و ابهامات درخصوص متوفی حسین عبدالباقی که هویت وی از طریق بررسی‌های انجام شده و ازجمله روش‌های بیومتریک (اثر انگشت) به انجام رسیده بود، لزوم انجام آزمایش ژنتیک مطرح و اقدامات لازم انجام شد. با بررسی پیکر و عدم‌مشاهده تخریب بافتی، نمونه‌گیری طبق دستورالعمل‌های موجود سازمان از بافت‌های عمقی (عضله) انجام شد و با توجه به اولویت تعیین هویت متوفی، آزمایش به‌صورت خارج از نوبت انجام و پروفایل ژنتیک استحصال و فرایند مقایسه تطبیقی با پروفایل ژنتیک مادر و ۳ فرزند وی توسط نرم‌افزار اختصاصی انجام شد. براساس محاسبات آماری، احتمال صحت روابط مذکور در هر ۴ مورد، بین متوفی با مادر بیولوژیک و فرزندانش، ۹۹.۹۹۹۷ % به‌دست آمد؛ و هرگونه شبهه‌ای در مورد صحت این پاسخ و احراز هویت متوفی رد می‌شود.
گفتوگو1
شهربانو منصوریان، ووشوکار آتش‌نشان: آمده‌ام خدمت کنم
در میان ویرانه‌های متروپل زنی لباس آتش‌نشانی به تن کرده و آماده خدمت است. او کسی نیست جز شهربانو منصوریان، عضو تیم ملی ووشوی کشورمان که بعد از افتخارآفرینی‌های زیاد در عرصه ورزشی حالا به کمک مردم آبادان آمده است تا در آواربرداری سهم کوچکی داشته باشد. آنطور که منصوریان می‌گوید خودش آتش‌نشان است و تلاش می‌کند به سایر آتش‌نشانان کمک کند. گفت‌وگوی همشهری با او را بخوانید.
چطور شد که تصمیم گرفتید به آبادان بیایید؟
وقتی این اتفاق برای آبادان افتاد و دیدم همه مردم ناراحت و غمگین هستند تصمیم گرفتم به اینجا بیایم. از طرفی خودم هم کارمند آتش‌نشانی شهرستان سمیرم هستم و با درخواست خودم ماموریت گرفتم و آمدم تا در آبادان اگر کار و کمکی از دستم بر بیاید انجام بدهم. اگر هم کاری از من ساخته نبود دست‌کم در کنار مردم باشم و به آنها تسلیت بگویم.
حس و حال مردم آبادان در 2روزی که اینجا هستید چطور بود؟
آبادانی‌ها و مردم خوزستان 8سال دفاع‌مقدس را داشتند و با دست خالی جلوی دشمن را گرفتند و مبارزه کردند. و وقتی این حادثه برای‌شان اتفاق افتاد حال دلمان خراب شد. به همین دلیل گفتم باید کنار مردم حضور داشته باشم و هر کاری از دستم بر بیاید انجام می‌دهم. 2روز است که آمدم و دوست داشتم کنار خانواده‌های داغدار باشم اما هنوز فرصت نشده و فعلا در محل ساختمان منتظر هستم تا کمک کنم.
آیا قرار است به‌صورت عملی هم در آواربرداری شرکت کنید یا حضورتان بیشتر نمادین است؟
فعلا آبادان هستم تا اگر بتوانم کمکی کنم. خیلی دوست دارم که بتوانم به‌صورت عملی در آواربرداری کمک کنم.
با مردم آبادان چه صحبتی دارید؟
تسلیت می‌گویم. ان‌شاءالله که هیچ‌وقت در کشورمان شاهد چنین حوادث تلخی نباشیم و مردم کشورمان غم نبینند.
گفتوگو2
سید جلال ملکی: در متروپل، پلاسکو برایم تداعی شد
وقتی مسئولان آبادان پس از فروریختن متروپل درخواست کمک کردند، یکی از نخستین گروه‌هایی که به محل حادثه رسید، تیم اعزامی آتش‌نشانی تهران بود. آنها که تجربه حوادث تلخی مثل پلاسکو را داشتند از همان ساعت‌های اولیه مشغول جست‌وجو و آواربرداری شدند. سیدجلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران که از همان ابتدا در آبادان حضور دارد، در گفتوگو با همشهری جزئیات بیشتری از تلاش‌های آتش‌نشانان تهرانی را در آبادان بازگو کرد.
چطور شد که آتش‌نشانی تهران تیمی را برای امدادرسانی به آبادان اعزام کرد؟
ساعتی پس از وقوع حادثه به دستور مستقیم شهردار تهران تصمیم بر اعزام نیروهای عملیاتی به آبادان گرفته شد. در مدت یک ساعت نیروهای ما با توجه به تجربه‌ای که دارند، بلافاصله آماده شدیم و تهران را به مقصد آبادان ترک کردیم.
چه تعداد نیرو و چه تجهیزاتی از تهران به آبادان منتقل شده است؟
54نفر نیرو همراه 11دستگاه خودروی سبک و سنگین و انواع تجهیزات مربوط به آواربرداری به آبادان اعزام شدیم. مهندس محمدی، مدیرعامل سازمان هم در تیم اعزامی حضور داشتند و به محض رسیدن، در دقایق اولیه تیم ارزیاب تشکیل شد و در جلسه ستاد بحران به ریاست وزیر کشور شرکت کردیم. از آن به بعد فرماندهی آواربرداری به آتش‌نشانی تهران سپرده شد.
شرایط اولیه متروپل پس از ریزش چطور بود؟
وقتی وارد میدان شدیم یکی از عجیبترین و پیچیده‌ترین صحنه‌های آوار را دیدیم. من در 26سال گذشته در بزرگ‌ترین حوادث کشور حضور داشته‌ام. از زلزله بم و کرمان گرفته تا آوار ساختمان پلاسکو و ساختمانی در سعادت‌آباد و... حضور داشته‌ام اما این مورد عجیب بود و همان حالتی که در پلاسکو به من دست داد اینجا هم اتفاق افتاد.
روند آواربرداری چطور پیش می‌رود؟
الان چند روزی است که دستگاه‌های هیدرولیکی، انواع بیل‌های مکانیکی، چنگک‌ها، چندین دستگاه کمپرسی، جرثقیل‌های سبک و سنگین و... حضور دارند. جبهه شمالی که مشرف به خیابان امیری است و بیشتر آوار در آنجا انباشته شده و لایه‌لایه سقف‌های بتنی روی هم ریخته به آتش‌نشانی تهران سپرده شد و در بخش‌های دیگر هم همکاران از ارگان‌های دیگر مشغول کار شدند. در روزهای گذشته با بیشترین سرعت کار را ادامه دادیم. بیش از 2روز است که به زیرزمین نفوذ کرده‌ایم و کف زیرزمین پیداست. چندین باب مغازه را کاملا جست‌وجو کردیم و پیکرهایی را هم که کشف کردیم بلافاصله برای احراز هویت به مراجع قانونی منتقل شدند. کماکان با همان روال آواربرداری ادامه دارد اما هرچه به جلو می‌رویم حساسیت بیشتر می‌شود. چون به ستون‌ها و دیوار‌های قدیمی نزدیکی می‌شویم و این ریسک کار را بالا می‌برد. باید مراقب نیروهای امدادی هم باشیم. این تعهد را به شهروندان عزیز می‌دهیم که با تمام توان و قدرت‌مان کار را ادامه دهیم.
برخورد مردم آبادان با شما در این چند روز چطور بود؟
مردم آبادان استثنایی هستند. خیلی سخت است که داغدار باشی اما مهمان‌نوازی هم بکنی. روزهای اول که نیاز بود به ما کمک کنند از دل و جان مایه گذاشتند. اما بعد که گفتیم به بتن‌ها رسیدیم و کار سخت است و با بیل و کلنگ نمی‌شود کار کرد، همکاری کردند و منطقه را برای کار ما خالی کردند.
این عملیات چند روز دیگر طول خواهد کشید؟
به‌طور دقیق نمی‌شود گفت. هم‌اکنون کار خوب پیش می‌رود. اما گاهی ممکن است کار متوقف شود. مثلا 2روز قبل 2مغازه‌ای که در طبقه همکف و طبقه بالایی ستون‌های آسیب‌دیده‌ای دارد و خطر ریزش داشتند. به همین دلیل برای ایمنی بیشتر کار متوقف و آن قسمت با جوشکاری چندین تیرآهن مقاوم‌سازی شد. از طرفی چندین تیم مهندسی از اطراف به‌طور دائم و شبانه‌روزی با دستگاه‌های لرزه‌نگار محل را رصد می‌کنند و هر زمانی که حتی چند میلی‌متر هم حرکت در ساختمان مشاهده کنند بلافاصله کار متوقف و ساختمان چک می‌شود و بعد از بررسی و درصورتی که مشکلی وجود نداشت کار ادامه پیدا می‌کند.
آیا در عملیات آواربرداری مصدومی هم داشته‌ایم؟
تا این لحظه کار به خوبی پیش رفته و هیج مصدومیتی برای نیروهای امدادی وجود نداشته و این موضوع نشان می‌دهد که فرماندهی عملیات کارش را به درستی انجام داده است. نیروهایی که از تهران به آبادان آمدند افراد باتجربه‌ای هستند که اغلب در عملیات پلاسکو نیز حضور داشته‌اند. به مردم قول می‌دهیم که این عملیات را به بهترین نحو ممکن به پایان برسانیم. در پایان هم به مردم خونگرم و مهمان‌نواز آبادان تسلیت می‌گویم. ان‌شاءالله هیچ وقت شاهد چنین حوادث تلخی در هیچ کجای دنیا به‌خصوص در کشورمان نباشیم.
گفتوگو3
پایان مرحله اول آواربرداری نزدیک است
صادق خلیلیان، استاندار خوزستان پس از حادثه متروپل به‌طور شبانه‌روزی در محل حضور دارد و عملیات با هماهنگی و مدیریت او در جریان است. آنطور که او به همشهری می‌گوید مرحله اول آواربرداری به‌زودی به پایان می‌رسد و مرحله دوم تخریب کامل متروپل است.
درباره آخرین روند عملیات آواربرداری در ساختمان متروپل صحبت کنید.
از زمانی که حادثه اتفاق افتاد و گروه‌های امداد و نجات خودشان را به محل حادثه رساندند ابتدا برای یافتن مفقودان و افراد گرفتار شده زیر آوار کار با احتیاط زیادی به‌صورت دستی ادامه داشت تا اینکه در ادامه با استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته کار سرعت بیشتری گرفت. هم‌اکنون کار آواربرداری در 4جهت با سرعت در حال انجام است. 2بخش را نیروهای آتش‌نشانی برعهده دارند. این نیروها تجربه پلاسکو را دارند و از تهران آمده‌اند. و نیروهایی هم از اهواز هستند. هلال احمر هم در کنار همه نیروها حضور دارد. در عین حال 2جبهه هم بر عهده نیروهای قرارگاه خاتم‌الانبیاء هستند که در جبهه شرقی فعالیت می‌کنند.
این عملیات تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
تاکنون 34فوتی داشته‌ایم و 37مجروح که اغلب مجروحان از بیمارستان مرخص شدند. بنابراین همه مراحل کار حساس است. در حال نزدیک شدن به مرحله‌ای هستیم که اجساد باقیمانده هم از زیر آوار خارج کنیم. مرحله بعد با نظر کارشناسان پیش خواهد رفت. آنها معتقدند که این ساختمان ایمنی لازم را ندارد و امکان پایدارسازی آن هم وجود ندارد. بنابراین باید از طبقات بالایی به‌طور مهارشده و ایمن تخریب شود.
درباره مفقودان حادثه آمار ضد‌و نقیضی وجود دارد. آخرین آمار رسمی در این‌باره چند مفقود است؟
در شروع آماری که اعلام شد جمع‌بندی این بود که 38نفر مفقودی وجود دارد. که از این 38نفر تاکنون 34پیکر را از زیر آوار خارج کرده‌ایم که 3نفر مجهول‌الهویه هستند. در عین حال ممکن است افرادی مراجعه کنند که بگویند عزیزانی را دارند که از روز حادثه تاکنون مفقود شده‌اند که آنها را هم راستی‌آزمایی کرده و به‌دنبال‌شان خواهیم بود.
