شایعه‌پراکنی در میان گردوغبار

خبر حذف اطلاعات ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا از اپلیکیشن شرکت کنترل کیفیت هوا، گرچه کوتاه بود اما سبب تشویش اذهان عمومی شد و کاربران شبکه‌های اجتماعی هم آن‌را بدون اطلاع از صحت محتوا منتشر کردند. جولان گردوغبار و خاکی شدن آسمان تهران هم بهانه‌ای شد تا عده‌ای روی این خبر موج‌سواری کنند و با اغراض سیاسی تلاش کردند رسالت خدمت‌رسانی(قرار خدمت) شهرداری تهران را تحت‌الشعاع قرار دهند. از سوی دیگر، عده‌ای بابت هر پیش‌بینی ورود موج گردوغبار تازه به آسمان پایتخت، سوار بر موج مردم‌هراسی می‌شوند و تا می‌توانند دل شهروندان را از رخدادهای احتمالی ناگوار خالی می‌کنند. البته اینکه در برابر توفان و وزش بادهای شدید و ورود توده‌های عظیم گردوغبار باید آمادگی لازم وجود داشته باشد، نکته بس دقیقی است اما اینکه برخی بخواهند هراس به جان مردم بیندازند، هیچ سنخیتی با آماده‌سازی ندارد. به گزارش همشهری، واکنش و موضع‌گیری مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این موضوع نقطه پایانی بود برای کسانی که بدون تخصص اظهارنظر می‌کردند. سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی ضمن نادرست دانستن خبر، گفت که در پایتخت، 21ایستگاه سنجش آلایندگی وجود دارد که همگی فعال هستند و اطلاعات این ایستگاه‌ها از طریق سایت شرکت air.tehran.ir، سامانه برخط
airnow.tehran.ir و اپلیکیشن شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به‌صورت آنلاین برای عموم شهروندان قابل‌ دسترسی است.

توصیه به‌جای دروغ و هراس
آلاینده‌های هوا از نظر منشأ و اثرات بهداشتی، متعدد هستند و ازاین‌رو بررسی و سنجش تمام آنها عملا غیرممکن است. این موضوع نه‌تنها در تهران بلکه در سایر کلانشهرهای دنیا هم وجود دارد و ازاین‌رو عموما آلاینده‌های معیار یا شاخص مانند منواکسید کربن، ازن، ذرات معلق، دی‌اکسید نیتروژن و دی‌اکسید گوگرد، با توجه‌ به اثرات بهداشتی و گستردگی منابع انتشار، اندازه‌گیری و سنجش می‌شوند. به‌گفته مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا، شاخص همه آلاینده‌های معیار به‌صورت روزانه بررسی، سنجش و اطلاع‌رسانی می‌شوند. براساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با افزایش 2آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5میکرون و ذرات معلق کوچک‌تر از 10میکرون، سلامت شهروندان در معرض تهدید قرار می‌گیرد و ازاین‌رو به سالمندان، کودکان، مادران باردار و کسانی که بیماری‌های قلبی و تنفسی دارند، توصیه می‌شود در خانه بمانند. میرزایی‌قمی در راستای اهمیت سلامت مردم عنوان کرد: «عملکرد مجموعه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با سلامت شهروندان در ارتباط است و ازاین‌رو، کوتاهی یا سهل‌انگاری پذیرفتنی نیست و به همین دلیل با بازبینی‌های به‌موقع ایستگاه‌ها تلاش می‌کنیم اطلاعات درست و دقیق در اختیار مردم قرار دهیم. البته گاهی اوقات تعداد محدودی از دستگاه‌ها برای تعمیر و یا کالیبراسیون از مدار خارج می‌شوند که در این صورت امکان عدم‌نمایش اطلاعات برای چند ساعت صرفا برای ایستگاه موردنظر وجود دارد.»

پراکندگی مناسب ایستگاه‌ها در مناطق
به‌لحاظ کمیت، تعداد ایستگاه‌ها برای شهر تهران قابل‌ قبول است و پراکندگی ایستگاه‌ها در مناطق به‌درستی انجام شده و شهروندان می‌توانند اطلاعات بروز و متناسب با محل زندگی خود را در دسترس داشته باشند. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با بیان این مطلب گفت که اکنون در 21منطقه ایستگاه داریم و فقط یک منطقه(منطقه17) است که ایستگاه سنجش آلودگی هوا ندارد و شهرداری تهران در تلاش است تا با جانمایی درست با ایجاد ایستگاه در این منطقه تعداد ایستگاه‌ها را به عدد 22 برساند.

شاخص 24ساعته و شاخص هم‌اکنون
شاخص 24ساعته کیفیت هوا، عددی جهت اطلاع‌رسانی روزانه کیفیت هواست. این شاخص شهروندان را از کیفیت هوا مطلع و میزان ارتباط آن با سلامت را ارائه می‌کند. نکته قابل ‌تأمل این است که در سامانه سنجش آلودگی هوا، بخشی از اطلاعات با عنوان «شاخص هم‌اکنون» تعریف و ارائه شده که شهروندان از این طریق می‌توانند گزارش آخرین شرایط کیفیت هوا را دریافت کنند.
آنطور که میرزایی‌قمی گفته: «این شاخص برای آلاینده‌های ذرات معلق و ازن به‌کار می‌رود و به‌گونه‌ای تعریف ‌شده است که در 12ساعت(8ساعت برای آلاینده ازن) آخر، اگر میزان غلظت آلاینده تغییرات زیادی نداشته باشد، از متوسط 12ساعته در محاسبه شاخص استفاده می‌شود و درصورتی‌که کیفیت هوا در ساعات آخر دستخوش تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای شود، با تأکید بر اطلاعات ساعات نزدیک‌تر به آخرین ساعت(برای ذرات معلق 3ساعت آخر و برای ازن ساعت آخر)، برای محاسبه از شاخص هم‌اکنون استفاده می‌شود و اطلاعات ارائه شده قدرت تصمیم‌گیری مسئولان راافزایش می‌دهد.»

پیش‌بینی گردوغبار با منشأ خارجی
از ابتدای سال تا‌کنون چندین بار شاهد ورود سامانه گردوغبار از کشورهای همسایه(عراق، سوریه و...) بودیم. آنطور که سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی گفته: «امسال برای نخستین‌بار در شرکت کنترل کیفیت هوا براساس تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و با اتکا به توان و دانش فنی و علمی داخلی، پیش‌بینی کانون‌های گردوغبار با منشأ خارجی انجام و تحت رصد قرار گرفت؛ به‌طوری‌که خروجی‌های مربوطه(اطلاعات) مورد استناد مراجع در سطح استانی و ملی قرار گرفت.»