تهران در انتظار حسن‌نیت ریاض

برگزاری پنجمین دور از مذاکرات میان تهران و ریاض با هدف رفع اختلاف‌های موجود با چشم‌انداز روشنی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان دوطرف همراه بوده‌ و کارشناسان معتقدند با توجه به شکل‌گیری فضای گفت‌وگوهای سازنده میان نمایندگان 2کشور، پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک شاهد برگزاری جلسه مشترک میان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی باشیم.
این موضوع درحالی است که حضور نخست‌وزیر این کشور در مذاکرات ایران و عربستان در بغداد از یک‌سو و انتشار عکس نمایندگان 2کشور در مذاکرات درحالی‌که لبخند بر لب دارند، نشان می‌دهد این دور از گفت‌وگوها میان تهران و ریاض از روند رو به‌جلویی برخوردار بوده‌ است.
برهمین اساس هم بود که یک منبع مطلع با بیان اینکه در نشست 2هیأت امنیتی ایران و عربستان در بغداد، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق و معاون مشاور امنیت‌ملی ایران و رئیس سرویس اطلاعات عربستان حضور داشتند، عنوان کرد که دوطرف در این نشست توافق کرده‌اند که به نشست‌های امنیتی پایان دهند و ادامه گفت‌وگوها در مذاکرات دیپلماتیک پیگیری شود؛ نشانه‌ای مثبت از مفاهمه ایجادشده میان دوطرف.
اگرچه هنوز اخبار رسمی در مورد محتوای آخرین دور گفت‌وگوها و توافق‌های احتمالی منتشر نشده‌ است، اما ارزیابی‌ها از گفت‌وگو میان تهران و ریاض در دور پنجم از وجود فضای مثبت در این نشست حکایت دارد و به‌نظر می‌رسد دوطرف در زمینه برخی محورها برای ایجاد فضای آرام میان تهران و ریاض به توافق‌هایی نیز دست یافته‌اند و انتظار می‌رود که دور ششم مذاکرات نیز در خاک عراق برگزار شود؛ روندی که امیدها برای ازسرگیری روابط دوجانبه را افزایش داده‌است.

پیشرفت محسوس مذاکرات در دور پنجم
یک کارشناس مسائل خاورمیانه این دور از مذاکرات برگزار شده میان جمهوری‌اسلامی ایران و عربستان‌سعودی را روبه‌جلو توصیف کرد و گفت: پنجمین دور از گفت‌وگوهای تهران و ریاض با هدف رفع اختلاف‌های فی‌مابین درحالی برگزار شد که به‌نظر می‌رسد دوطرف به پیشرفت‌های محسوسی در این زمینه دست یافته‌اند و در شرایط کنونی چشم‌انداز ازسرگیری روابط میان جمهوری‌اسلامی ایران و عربستان‌سعودی روشن‌تر ‌از گذشته شده ‌است.
حسن هانی‌زاده افزود: این در شرایطی است که از اردیبهشت‌ماه سال‌گذشته و بعد از بروز یک سلسله اختلاف‌ها میان تیم جو بایدن و بن‌سلمان، ولیعهد سعودی که بیشتر حول محور مسائل حقوق‌بشری، قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار اهل عربستان‌سعودی و به‌ویژه جنگ در یمن به‌وجود آمد، گرایش ریاض به‌سمت رفع اختلاف‌ها با تهران بیشتر شده‌است.
وی ادامه داد: از آن زمان بود که سیگنال‌هایی ازسوی عربستان‌ برای ایران ارسال شد مبنی بر اینکه سعودی‌ها تمایل دارند اختلاف‌های موجود میان دوطرف را رفع کرده و مسیر ازسرگیری روابط را هموار کنند؛ موضوعی که امید می‌رفت زمینه‌ساز ایجاد نقطه تعادل در روابط تهران و ریاض شود.
هانی‌زاده با بیان اینکه جمهوری‌اسلامی ایران همواره دست دوستی خود را به‌سوی همسایگان و به‌ویژه کشورهای ساحل جنوبی خود دراز کرده‌است، تصریح کرد: سیگنال‌های مثبت عربستان‌سعودی درحالی است که جمهوری‌اسلامی ایران نیز همواره از گفت‌وگو برای رفع اختلاف‌های فی‌مابین استقبال کرده‌ تا از این طریق مسائل موجود میان دوطرف هرچه سریع‌تر رفع شود.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: دخالت تخریبی سعودی‌ها در محور مقاومت و ازجمله در سوریه و لبنان، تضعیف نفوذ منطقه‌ای ایران، راه‌اندازی پروپاگاندای رسانه‌ای علیه تهران و پیگیری خط تخریب ایران و مهم‌تر از همه، جنگ یمن ازجمله موضوع‌ها و اختلاف‌هایی به‌شمار می‌رود که سعودی‌ها باید برای رفع آنها اقدام‌های مؤثری انجام دهند.

راه‌حل اختلاف‌های موجود
هانی‌زاده ادامه داد: جنگی که سعودی‌ها در یمن به‌راه انداخته‌اند یکی از محوری‌ترین اختلاف‌ها میان دوطرف است که ریاض باید برای به نتیجه رسیدن گفت‌وگوها، گام‌های مثبتی در این زمینه بردارد و نشان دهد مذاکرات را با حسن‌نیت پیش می‌برد. وی تأکید کرد: با توجه به شرایط موجود، به‌نظر می‌رسد پایان دادن به جنگ در یمن ازسوی سعودی‌ها یکی از کلیدی‌ترین اقدام‌ها برای رفع اختلاف‌های موجود میان دوطرف به‌حساب می‌آید. دراین میان باید دید سعودی‌ها تا چه میزان برای گام برداشتن دراین مسیر تمایل و حسن‌نیت دارند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه اقدام سعودی‌ها در اعلام آتش‌بس یک‌طرفه در جنگ یمن می‌تواند راهگشای مذاکرات تهران – ریاض باشد، عنوان کرد: نکته مهم این است که باید دید عربستان واقعا تمایل دارد مشکلات فی‌مابین را به‌صورت ریشه‌ای رفع کند یا اینکه با انجام برخی اقدام‌های تاکتیکی، تلاش می‌کند حاشیه امنی برای خود در منطقه ایجاد کرده و به ‌صورت موقتی برخی مشکلات خود را رفع کند؛ بنابراین آنها باید گام‌های عملی در این زمینه بردارند.
هانی‌زاده درباره گام‌های عملی ریاض در مسیر رفع مشکلات موجود میان دوطرف افزود: سعودی‌ها نباید در مسائل داخلی محور مقاومت دخالت کنند. ازسوی دیگر آنها باید واقعا به جنگ 7ساله علیه مردم مظلوم یمن پایان داده و اجازه دهند اختلاف‌های موجود در این کشور با برگزاری انتخاباتی آزاد، همراه با مشارکت همه طرف‌های یمنی رفع شود.
وی ادامه داد: اکنون توپ در زمین سعودی‌هاست و آنها هستند که باید حسن‌نیت خود را برای رفع اختلاف‌های فی‌مابین به تهران ثابت کنند. دراین صورت است که می‌توان به حل‌وفصل مشکلات موجود میان دوطرف امیدوار بود.

احتمال دیدار وزرای خارجه دوطرف
این کارشناس مسائل خاورمیانه درباره روند گفت‌وگوهای امنیتی میان تهران و ریاض نیز گفت: به‌صورت طبیعی مسائل امنیتی از مهم‌ترین محورهای مذاکره میان دوطرف بوده‌؛ ازجمله اینکه راهبردهای ایران در زمینه تقویت توان دفاعی‌اش تشریح شده‌است. ازسوی دیگر حمایت سعودی‌ها از برخی گروهک‌های تروریستی از دیگر محورهای مذاکرات امنیتی دوطرف بوده‌ است.
هانی‌زاده ادامه داد: به‌نظر می‌رسد گفت‌وگوهای دور پنجم با پیشرفت‌های محسوسی همراه بوده و با پیگیری مذاکرات از مجاری دیپلماتیک، می‌توان در مراحل بعدی شاهد دیدارهایی میان وزرای امورخارجه جمهوری‌اسلامی ایران و عربستان‌سعودی درآینده نزدیک بود.
وی تأکید کرد: ادامه این روند می‌تواند به بازگشایی سفارتخانه‌های دوطرف بینجامد که درواقع آن را می‌توان مقدمه‌ای برای بازگشت روابط تهران و ریاض به حالت عادی دانست.
هانی‌زاده اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود در مذاکرات احتمالی آینده، رابطه برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی که سعودی‌ها مشوق آن هستند نیز مورد سؤال قرار گیرد.

مکث
ارزیابی وزیرخارجه عراق از مذاکرات تهران- ریاض

وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه‌ای تأیید کرد که مذاکرات جاری در بغداد میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان‌سعودی مثبت بوده ‌است. فوأد حسین با بیان اینکه طرف‌های ایرانی و عربستانی دور پنجم مذاکرات در بغداد را با روندی مثبت پشت‌سر گذاشتنند، گفت: بعد از دور پنجم که در فضایی مثبت برگزار شد، بغداد، میزبان دور جدیدی از مذاکرات پس از پایان این دور، میان تهران و ریاض خواهد بود. پنجمین دور گفت‌وگو میان نمایندگان عالی جمهوری اسلامی ایران و عربستان‌سعودی در حالی در روزهای اخیر در بغداد، پایتخت عراق برگزار شد که پیش از این، 4دور مذاکره میان تهران و ریاض با میانجیگری عراق در بغداد برگزار شده و شرکت‌کنندگان در آن این مذاکرات را سازنده دانسته و از برگزار کردن مذاکرات بیشتر خبر داده بودند. این مذاکرات پس‌از ۵سال از قطع روابط دیپلماتیک 2کشور شکل گرفت. اینها در حالی ‌است که ایران ادامه این گفت‌وگوها را مشروط به «جدیت عربستان» دانسته است.