بطری خالی بده پول بگیر!

پروانه بهرام‌نژاد- روزنامه‌نگار

می‌دانستید از بطری‌های پلاستیکی و قوطی‌های نوشابه که هزینه می‌کنید و آنها را می‌خرید، می‌توانید پس از مصرف، پول درآورید؟ چطور؟ فقط کافی است آن را به دستگاه «خوددریافت پسماند خشک» معروف به RVM برسانید که از چند ماه پیش در 12 میدان‌ میوه و تره‌بار و مراکز پر تردد شهر نصب شده و قرار است تا پایان سال به تعداد آنها هم افزوده شود. این دستگاه در ازای تعداد بطری و متناسب با جنس آنها که تحویلش می‌دهید، به شما پول نقد پرداخت می‌کند. 

بطری‌بطری جمع گردد
بانوی جوان کیسه‌ای پر از بطری آب و قوطی را بر دستگیره تعبیه شده روی دستگاه فلزی بزرگ شبیه عابر بانک داخل بازار میوه و تره‌بار فلکه اول تهرانپارس آویزان و یکی یکی آنها را از دریچه مخصوص وارد دستگاه می‌کند و پس از سپری شدن پروسه‌ای که در مانیتور سمت چپ نمایش داده می‌شود، در نهایت با گرفتن رسید، سراغ کارشناسی می‌رود که کنار دستگاه نشسته تا پول بطری‌ها را به او نقدی بدهد. روی رسید تعداد بطری و نوع آن مشخص و مبلغ هم درج شده است. او خوب می‌داند برای چشمگیر شدن مبلغ دریافتی بهتر است تعداد زیاد بطری بیاورد تا مجبور نباشد چند بار مراجعه کند و رسیدها را دستش نگه دارد تا به حدود 30 هزار تومان برسد. پولش را می‌گیرد و می‌گوید: «از وقتی این دستگاه نصب شده راحت شدم، اما باید مبلغ آن به حدود 20 تا 30 هزار تومان برسد تا پول‌مان را بدهند که در این مدت احتمال گم شدن رسید و کمرنگ شدن آن وجود دارد.»

12 دستگاه فعال
دستگاه خوددریافت پسماند خشک (‌RVM) مخفف revers vending machine است که اواخر سال گذشته ۱۸ دستگاه با همکاری شهرداری تهران، ژاپن و UNDP(برنامه عمران ملل متحد) خریداری و در مرحله اول 5 دستگاه آزمایشی در پایتخت نصب شده است. معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، می‌گوید: «با هدف جمع‌آوری هوشمند پسماند خشک از مبدا، اکنون در ۱۲ قسمت از شهر این دستگاه‌‌ها جانمایی شده‌اند. تا پایان سال، ۳۷ دستگاه جدید به آنها اضافه و در مجموع ۵۴ دستگاه در مناطق نصب خواهد شد. این دستگاه‌ها در مناطق یک، 2، 4، 5، 6، 7، 8 و 22 و داخل مکان‌های پررفت وآمد مانند میدان‌های میوه و تره‌بار، دانشگاه، مجموعه فرهنگی و... قرار دارد.» «شادی مالکی» می‌افزاید: «رسیدهایی که شهروندان پس از پایان کار از دستگاه دریافت می‌کنند مانند غرفه‌های بازیافت وجه آن نقدی به افراد پرداخت می‌شود، اما در گام‌های بعدی خدمات جدید تعریف خواهد شد. در حال برنامه‌ریزی هستیم تا شهروندان بتوانند با این قبض‌ها از بازارهای میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های شهروند با تخفیف خرید یا کارت مترو خود را شارژ کنند.»

فقط پت و قوطی فلزی
دستگاه (‌RVM) هوشمند است و شما فقط می‌توانید بطری پلاستیکی و قوطی فلزی در آن قرار دهید و اقلامی مانند کیسه پلاستیکی، بطری شامپو و مواد شوینده و... دریافت نمی‌کند و آن را پس می‌دهد. مالکی می‌گوید: «وقتی نشانگر کنار دریچه سبز می‌شود، افراد می‌توانند بطری‌های پلاستیکی بزرگ و کوچک و قوطی فلزی را داخل دستگاه قرار دهند. دستگاه از پذیرش اقلام غیر از اینها خودداری می‌کند. استقبال مردم از این دستگاه‌ها تاکنون خوب و مشابه استقبال آنها از غرفه‌های بازیافت بوده ‌است. در گام بعدی قصد داریم در مجتمع‌های تجاری بزرگ نیز دستگاه خوددریافت پسماند خشک را نصب کنیم.»

ارزش مادی هر بطری چقدر است؟
به‌طور میانگین در همه دستگاه‌هایی که اکنون فعال است، مبالغ پرداختی بابت هر بطری یکسان و برای بطری کوچک 100 تومان، بطری بزرگ و قوطی 200 تومان محاسبه می‌شود. در این میان با هدف ترغیب بیشتر دانشجویان، در دستگاه خوددریافت پسماند دانشگاه علامه طباطبایی 30 تومان بیشتر در ازای هر بطری پرداخت می‌شود.